(Thanh tra) - Trong bài viết trước, Báo Thanh tra đã đề cập đến việc Thanh tra Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT) kết luận về việc thực hiện nhiệm vụ lập quy hoạch hệ thống cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Theo đó, ngay từ những khâu đầu là lập kế hoạch và phê duyệt dự toán đã có nhiều sai sót. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ tiếp tục đề cập đến những vi phạm trong công tác lập quy hoạch và quản lý, sử dụng cho phí chung.
Kế hoạch lựa chọn nhà thầu thực hiện lập quy hoạch hệ thống cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Bộ trưởng Bộ NN&PTNT phê duyệt tại Quyết định số 2749/QĐ-BNN TCTS ngày 21/7/2020, phần công việc thuộc kế hoạch lựa chọn nhà thầu gồm 6 gói thầu.
Khó hiểu trong công tác lựa chọn nhà thầu
Kết luận thanh tra chỉ ra rằng, công tác lựa chọn nhà thầu để thực hiện các gói thầu số 02 (lập quy hoạch hệ thống cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050), 04 (giám sát khảo sát thủy hải văn, địa hình khu vực miền Trung) và 05 (giám sát khảo sát thủy hải văn, địa hình khu vực miền Nam; giá gói thầu 107.723.000 đồng; chỉ định thầu rút gọn) đã có nhiều sai sót.
Cụ thể, gói thầu số 02, với trị giá gói thầu là hơn 27,3 tỷ đồng, được thực hiện theo hình thức đấu thầu rộng rãi trong nước, do Công ty Cổ phần Xây dựng và Phát triển Thương mại AT Việt Nam lập hồ sơ mời thầu và được Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây dựng Thịnh Linh thẩm định. Đoàn thanh tra nhận định, một số tiêu chí chấm điểm của hồ sơ mời thầu còn quy định chung chung, rất khó thực hiện.
Ví dụ, trong quy định về cán bộ lập quy hoạch (yêu cầu tối thiểu 20 người), bao gồm nhiều lĩnh vực như khai thác thủy sản, kinh tế và quản lý thủy sản, kinh tế biển, kinh tế vận tải, kinh tế xây dựng, xây dựng công trình thủy, cảng - đường thủy, xây dựng công trình biển, các chuyên ngành liên quan đến môi trường... Nhưng hồ sơ mời thầu không quy định số lượng cụ thể từng lĩnh vực, mà chỉ yêu cầu chuyên môn thuộc một trong các lĩnh vực trên, dẫn đến nhà thầu kê nhiều người cùng một lĩnh vực là không hợp lý và không đáp ứng yêu cầu nội dung công việc của gói thầu.
Trong thực tế khi liên danh nhà thầu (Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam và Công ty Cổ phần Tư vấn xây dựng công trình thủy) tổ chức thực hiện hợp đồng, Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam đã sử dụng 7 nhân sự không có tên trong Hợp đồng số 90/HĐTV-VPTC giữa chủ đầu tư (Tổng Cục Thủy sản) và liên danh nhà thầu. Các nhân sự này do Phòng Thí nghiệm trọng điểm quốc gia về động lực học sông biển (đơn vị trực thuộc Viện Khoa học thủy lợi Việt Nam) ký kết Hợp đồng giao khoán chuyên môn số 06/HĐGKCC-2020 ngày 1/12/2020 với ông Mạc Văn Dân (Trưởng nhóm).
Ngoài ra, Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam còn có văn bản đề nghị chủ đầu tư bổ sung nhân sự là ông Nguyễn Đình Nghĩa (không có tên trong Hợp đồng số 90/HĐTV-VPTC) tham gia khảo sát, đo vẽ bình đồ vị trí quy hoạch mới phục vụ cho tính toán mô hình (tỷ lệ 1/5.000) tại tỉnh Ninh Thuận, nhưng không có văn bản chấp thuận của chủ đầu tư.
Quá trình thương thảo hợp đồng, chủ đầu tư và nhà thầu chưa làm rõ đơn giá chi tiết của từng nội dung công việc và chi phí điều tra, bổ sung để làm cơ sở hoàn thiện, ký kết hợp đồng.
Quá trình hoàn thiện, ký kết hợp đồng Gói thầu số 02, kết luận thanh tra cho biết, do kinh phí thuê phương tiện điều tra, thu thập thông tin các tuyến đảo phục vụ lập quy hoạch được thanh toán “theo giá thực tế”, với số tiền theo hợp đồng là hơn 341 triệu đồng, nên việc ký kết hợp đồng theo hình thức trọn gói là không phù hợp.
Mặt khác, hợp đồng không nêu rõ về mức bảo lãnh tạm ứng, thu hồi tạm ứng hợp đồng, là trái với quy định tại khoản 2 Điều 92 Nghị định số 63/2014/NĐ-CP ngày 26/6/2014 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đấu thầu về lựa chọn nhà thầu.
Trách nhiệm trực tiếp về tồn tại, thiếu sót nêu trên thuộc tư vấn lập hồ sơ mời thầu (Công ty Cổ phần Xây dựng và Phát triển Thương mại AT Việt Nam), tư vấn thẩm định hồ sơ mời thầu (Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây dựng Thịnh Linh) và cá nhân có liên quan thuộc Vụ Khai thác Thủy sản - Tổng cục Thủy sản, kết luận thanh tra nêu.
Nhiều sai sót trong quá trình tổ chức thực hiện
Viện Khoa học thủy lợi Việt Nam và Công ty Cổ phần Tư vấn xây dựng công trình thủy (liên danh nhà thầu) và cá nhân có liên quan thuộc Vụ Khai thác Thủy sản, Tổng cục Thủy sản phải chịu trách nhiệm trực tiếp về tồn tại, thiếu sót này.
Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam là nhà thầu thực hiện công tác điều tra, thu thập thông tin dữ liệu nội tại của ngành, nhưng đã vi phạm quy định về tiến độ trong hợp đồng. Theo cam kết tiến độ trong hợp đồng, việc điều tra khảo sát thực hiện từ tháng 10/2020 đến tháng 1/2021. Tuy nhiên, nhà thầu lại thực hiện điều tra khảo sát bổ sung từ ngày 12/11/2020 đến ngày 4/3/2021. Không chỉ có vậy, việc lập báo cáo nghiên cứu mô hình toán cũng bị chậm tiến độ theo hợp đồng 41 ngày (theo hợp đồng hoàn thành tháng 7/2021; thực tế hoàn thành ngày 10/9/2021).
Trong khi đó, việc thực hiện Gói thầu số 04 trị giá 122,807 triệu đồng theo hình thức chỉ định thầu rút gọn, cũng bộc lộ một số sai sót. Cụ thể, khối lượng khảo sát địa hình tại tỉnh Quảng Bình và Quảng Nam nghiệm thu vượt khối lượng thực tế thực hiện với tổng số tiền làm tròn là 11,799 triệu đồng (tại tỉnh Quảng Bình, nghiệm thu vượt 1 mốc khống chế mặt bằng cấp 2, tại tỉnh Quảng Nam nghiệm thu vượt 1 mốc khống chế mặt bằng cấp 1). Chánh Thanh tra Bộ NN&PTNT kiến nghị Cục Thủy sản có trách nhiệm đôn đốc thu hồi và nộp số tiền thanh toán trái quy định này về tài khoản tạm giữ của Thanh tra Bộ để nộp ngân sách Nhà nước.
Công ty Cổ phần Tư vấn xây dựng công trình thủy, với tư cách là nhà thầu liên danh, nhưng trong công tác khảo sát thuỷ hải văn, bùn cát vùng biển Đông Nam Bộ (từ Bà Rịa - Vũng Tàu đến Cà Mau), các biên bản nghiệm thu hiện trường được lập nhưng không ghi ngày, tháng nghiệm thu; chỉ có nghiệm thu khối lượng mà không có nghiệm thu nhân sự, thiết bị; nhật ký khảo sát thủy văn, hải văn cũng không có chữ ký của giám sát và nhà thầu.
Việc điều tra, thu thập thông tin các cảng ven biển phục vụ công tác nghiệm thu thanh toán, các chứng từ về quá trình đi điều tra cũng không được lập đầy đủ (thuê phương tiện đi điều tra, phiếu điều tra, vé máy bay…), chủ đầu tư và nhà thầu chưa nghiệm thu, thanh toán nội dung này.
Trách nhiệm trực tiếp về tồn tại, thiếu sót nêu trên thuộc nhà thầu tư vấn giám sát (Công ty Cổ phần Tư vấn và Xây dựng Bắc Việt; Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây dựng Tản Đà) và cá nhân có liên quan thuộc Vụ Khai thác Thủy sản và Văn phòng Tổng cục Thủy sản.
Trong công tác quản lý, sử dụng chi phí chung, cá nhân có liên quan thuộc Vụ Khai thác Thủy sản và Văn phòng Tổng cục Thủy sản phải chịu trách nhiệm trực tiếp trong việc năm 2020, Tổng cục Thủy sản không ban hành Quyết định Phê duyệt dự toán chi tiết thực hiện quản lý nhiệm vụ lập quy hoạch.
Trên cơ sở đó, Chánh Thanh tra Bộ NN&PTNT kiến nghị Cục Thủy sản tiếp tục chỉ đạo, cùng với các nhà thầu kiểm tra, rà soát lại toàn bộ hồ sơ nghiệm thu, thanh toán, quản lý chất lượng các gói thầu và những tồn tại, thiếu sót như đã nêu trên để có biện pháp khắc phục theo đúng quy định của pháp luật; chịu trách nhiệm về thực hiện nghĩa vụ thuế theo quy định đối với các khoản chi phí phải thu hồi, nộp ngân sách Nhà nước.
Các nhà thầu phải nghiêm túc chấn chỉnh, rút kinh nghiệm đối với các các tồn tại, thiếu sót trong việc thực hiện hợp đồng đã ký với chủ đầu tư như đã nêu.
