Dịch bệnh COVID-19 bùng phát đã tác động nghiêm trọng đến sinh mạng, sức khỏe, đời sống của nhân dân. Ảnh minh họa: Internet

Tại Thông báo kết luận số 2323/TB-TTCP thanh tra việc mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, kit xét nghiệm, vắc xin, thuốc phòng, chống dịch COVID-19 tại Bộ Y tế, TTCP chỉ ra hàng loạt thiếu sót, sai phạm tại các đơn vị thuộc Bộ Y tế.

Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương ký hợp đồng cho phép Công ty Cổ phần Vắc xin Việt Nam (VNVC) được giữ lại không quá 30.000 liều vắc xin để phục vụ cho công tác tiêm chủng là không đúng với chủ trương, quyết định mua sắm của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, dự toán mua sắm, kế hoạch lựa chọn nhà thầu được Bộ Y tế phê duyệt và quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu của Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, không đúng quy định tại khoản 3 Điều 65 Luật Đấu thầu.

Ngoài ra, Trung tâm Nghiên cứu sản xuất Vắc xin và Sinh phẩm y tế thực hiện thiếu thủ tục phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu theo quy định tại khoản 1 Điều 63 Luật Đấu thầu (gói thầu mua vắc xin Abdala).

Bệnh viện K được Bộ Y tế giao mua sắm trang thiết bị y tế phòng, chống dịch theo Quyết định số 3658/QĐ-BYT ngày 1/8/2021 với kinh phí được bổ sung là 1.157,8 tỷ đồng. Tuy nhiên, tại thời điểm thanh tra việc mua sắm chưa được thực hiện, có thể ảnh hưởng đến công tác phòng, chống dịch bệnh.

Việc xây dựng cấu hình, tính năng kỹ thuật, giá gói thầu (giá kế hoạch), lựa chọn hình thức mua sắm, công tác đấu thầu, thực hiện hợp đồng mua sắm còn nhiều thiếu sót, vi phạm.

Tại thời điểm thanh tra, gói thầu thiết bị TB03, TB04 thuộc Dự án Hỗ trợ kỹ thuật “Ứng phó khẩn cấp đại dịch COVID-19 của Việt Nam” do Ngân hàng Thế giới viện trợ tại Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương có sai sót, vi phạm về trình tự thủ tục thực hiện, hồ sơ dự thầu; giá trị dự toán, nhiệm thu lắp đặt sai quy định.

Việc mua sắm sinh phẩm, kit xét nghiệm tại Bệnh viện Đại học Y dược TP Hồ Chí Minh, Bệnh viện Trung ương Cần Thơ để xảy ra lãng phí nguồn vốn mua sắm.

Nhiều trang thiết bị y tế được mua qua các đơn vị trung gian dẫn đến khó quản lý về giá trang thiết bị y tế.

Hầu hết danh mục hàng hóa nhập khẩu trong các hợp đồng vật tư y tế, sinh phẩm, kit xét nghiệm tại các bệnh viện: Bệnh viện Đại học Y, Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Đại học Y dược TP Hồ Chí Minh, Bệnh viện Trung ương Cần Thơ, Viện Pasteur TP Hồ Chí Minh khi nhận hàng hóa đều không có đầy đủ các tài liệu chứng minh tính hợp lệ của hàng hóa nhập khẩu.

Việc đăng tải kế hoạch lựa chọn nhà thầu và kết quả lựa chọn nhà thầu còn nhiều trường hợp bị chậm, không đảm bảo làm ảnh hưởng đến công khai giá mua trang thiết bị y tế, việc tham khảo giá để mua sắm.

Đáng lưu ý, tại thời điểm thanh tra, TTCP phát hiện 7/13 viện, bệnh viện thuộc Bộ Y tế sử dụng hàng dùng nghiên cứu khóa học (RUO), dùng trong phòng thí nghiệm (LUO) trong lĩnh vực y tế không úng mục đích sử dụng hàng nhập khẩu theo hướng dẫn của Bộ Y tế.

Quá trình Bệnh viện Trung ương Cần Thơ thực hiện mua sắm thiết bị y tế theo kế hoạch lựa chọn nhà thầu được phê duyệt tại Quyết định số 1301/QĐ-BYT ngày 22/3/2020 của Bộ Y tế (gồm 18 gói thầu) có một số dấu hiệu bất thường. Trong đó có 2 gói thầu: Gói thầu số 07 mua 1 hệ thống ECO, giá trị 3.482 triệu đồng và Gói thầu số 18 mua 2 máy điện tim giá 125,9 triệu đồng vi phạm hành vi bị cấm trong đấu thầu.

Việc mượn hàng hóa, mua sắm của Viện Pasteur TP Hồ Chí Minh trong giai đoạn 2020-2021 có dấu hiệu vi phạm Điều 222 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017. Đồng thời trong đó có một số doanh nghiệp cho Viện Pasteur TP Hồ Chí Minh mượn hàng hóa, nhập khẩu hàng RUO, LUO gồm Công ty TNHH Thiết bị y tế Phương Đông, Công ty TNHH Phát triển khoa học Vitech, Công ty TNHH Roche Việt Nam, Công ty TNHH Phát triển Khoa học Sự sống.

Thông báo kết luận thanh tra cũng nêu rõ, Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ kỹ thuật Tài Lộc trúng nhiều gói thầu của các bệnh viện thuộc Bộ Y tế với quy mô và giá trị lớn. Sau khi trúng thầu, công ty không trực tiếp mua từ đơn vị nhập khẩu hoặc đơn vị ủy quyền mà mua qua nhiều đơn vị trung gian để cấp cho các bệnh viện, dẫn đến giá thiết bị y tế bị nâng cao (đa số đơn giá thiết bị y tế trong hợp đồng của Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ kỹ thuật Tài Lộc với các bệnh viện cao gấp khoảng từ 2 đến 3,1 lần đơn giá nhập khẩu sau thuế) có dấu hiệu lợi dụng dịch bệnh COVID-19 để nâng giá bán cao bất thường.

TTCP kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Y tế chấn chỉnh, khắc phục những tồn tại, hạn chế, khuyết điểm, vi phạm đã nêu tại kết luận thanh tra.

Đồng thời TTCP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho chuyển thông tin sang Bộ Công an để xem xét, xử lý theo quy định. Gồm:

Việc thẩm định, phê duyệt giá gói thầu và phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu của Bộ Y tế đối với một số gói thầu (hệ thống nội soi phế quản, model CV-170 của Hãng Olympus, máy X-quang di động kỹ thuật số, Model FRD Nano/DR-XD1000 của Hãng Fujifim) có dấu hiệu vi phạm Điều 360 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017.

Việc mượn hàng hóa, mua sắm của Viện Pasteur TP Hồ Chí Minh trong giai đoạn 2020 - 2021 có dấu hiệu vi phạm điều 222 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017; đồng thời trong đó có một số doanh nghiệp cho Viện Pasteur TP HCM mượn hàng hóa nhập khẩu hàng RUO, LUO.

Việc Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ kỹ thuật Tài Lộc mua bán thiết bị y tế qua nhiều trung gian, làm tăng giá thiết bị y tế khi bán cho cá bệnh viện, có dấu hiệu lợi dụng dịch bệnh để nâng giá bán cao bất thường.