Khu công nghiệp Phú Vinh tại Kỳ Anh. Ảnh: Lê Hữu Chính

Dự án của Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng hạ tầng Phú Vinh được Ban Quản lý KKT Vũng Áng tỉnh Hà Tĩnh (sau này là Ban Quản lý KKT tỉnh cấp GCN đầu tư lần đầu số 28222000017 ngày 01/10/2010). Địa điểm thực hiện dự án: Khu đô thị Kỳ Long - Kỳ Liên - Kỳ Phương, huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh (thuộc KKT Vũng Áng, tỉnh Hà Tĩnh). Tổng vốn đầu tư: 23 triệu USD, tương đương khoảng 439,3 tỷ đồng (tỷ giá thời điểm đầu tư 19.100 VNĐ/USD).

Đến thời điểm hiện tại, dự án cơ bản đã hoàn thành đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng gồm: Đường giao thông, hệ thống điện cao áp và điện chiếu sáng; hệ thống cấp thoát nước; hệ thống xử lý nước thải tập trung; tổng giá trị đã đầu tư theo báo cáo của kiểm toán độc lập tại thời điểm cuối năm 2022 là 467,607 tỷ đồng.

Theo báo cáo của Ban Quản lý KKT tỉnh, hiện tại đã có 7 nhà đầu tư thứ cấp được cấp GCN đăng ký đầu tư vào KCN Phú Vinh trong đó có 6 dự án đầu tư nước ngoài với tổng vốn đầu tư đăng ký 38.932.039 USD; 1 dự án đầu tư trong nước với vốn đầu tư đăng ký 163,89 tỷ đồng. Trong đó, có 2 nhà đầu tư nước ngoài đã hoàn thành đầu tư xây dựng và đưa dự án đi vào hoạt động sản xuất, 5 nhà đầu tư khác đang hoàn thiện thủ tục để triển khai.

2 nhà đầu tư đã đi vào hoạt động tại KCN Phú Vinh. Ảnh: Lê Hữu Chính

Nhiều sai phạm trong quy hoạch

Về quy hoạch phát triển các KCN: Tại thời điểm cấp GCN đầu tư lần đầu ngày 01/10/2010, trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh chỉ có 2 KCN (Hạ Vàng và Gia Lách) thuộc danh mục các KCN dự kiến ưu tiên thành lập mới đến năm 2015 tại Phụ lục 1, Quyết định số 1107/QĐ-TTg ngày 21/8/2006 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch phát triển các KCN ở Việt Nam đến năm 2015 và định hướng đến năm 2020, KCN Phú Vinh không thuộc danh mục trên.

Về quy hoạch xây dựng: Quy hoạch chung xây dựng KKT Vũng Áng, theo Quyết định số 1076/QĐ-TTg ngày 20/8/2007 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt quy hoạch chung xây dựng KKT Vũng Áng, tỉnh Hà Tĩnh đến năm 2025, khu đất thực hiện dự án KCN Phú Vinh được quy hoạch là đất dự trữ phát triển.

Đến ngày 22/01/2010, quy hoạch chung xây dựng KKT Vũng Áng được điều chỉnh tại Quyết định số 222/QĐ-UBND của UBND tỉnh Hà Tĩnh), theo đó khu đất trên được điều chỉnh quy hoạch là đất cây xanh sinh thái, rừng phòng hộ (ký hiệu X16, X17). Vì vậy tại thời điểm cấp GCN đầu tư lần đầu ngày 01/10/2010, khu đất xây dựng KCN Phú Vinh được quy hoạch là đất cây xanh sinh thái, rừng phòng hộ.

Trong quy hoạch chi tiết xây dựng: Dự án KCN Phú Vinh được UBND tỉnh Hà Tĩnh phê duyệt quy hoạch chi tiết, tỷ lệ 1/2000 tại Quyết định số 2018/QĐ-UBND ngày 09/7/2010. Tuy vậy quy hoạch chi tiết trên chưa phù hợp với quy hoạch chung xây dựng KKT Vũng Áng, vi phạm quy định tại khoản 1, Điều 13 Luật Xây dựng năm 2003.

Về quy hoạch sử dụng đất: TheoPphương án điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2010 và kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2006 - 2010) tỉnh Hà Tĩnh được Thủ tướng Chính phủ thông qua tại Nghị quyết số 14/2008/NQ-CP ngày 10/6/2008, diện tích đất các khu, cụm công nghiệp được phân bổ tăng trong giai đoạn 2005 - 2010 là 4.608 ha, trong đó diện tích xây dựng KCN nằm trong KKT Vũng Áng thuộc địa bàn huyện Kỳ Anh (cũ) tăng 2.954ha được thể hiện tại Biểu 07/KH kèm theo Phương án Điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2010 và kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2006-2010) tỉnh Hà Tĩnh. Theo quy hoạch sử dụng đất huyện Kỳ Anh đến năm 2010, tại thời điểm cấp GCN đầu tư lần đầu, vị trí thực hiện dự án (tại phường Kỳ Long, phường Kỳ Liên) không quy hoạch đất KCN.

Như vậy, tại thời điểm cấp GCN đầu tư lần đầu ngày 01/10/2010, Dự án KCN Phú Vinh chưa có trong Danh mục phê duyệt các KCN dự kiến ưu tiên thành lập mới đến năm 2015 của Thủ tướng Chính phủ; chưa có trong quy hoạch sử dụng đất; mặc dù đã được phê duyệt quy hoạch chi tiết dự án 1/2.000 nhưng không phù hợp với quy hoạch chung xây dựng KKT Vũng Áng, tỉnh Hà Tĩnh đến năm 2025.

Ngoài ra, việc lập hồ sơ, quá trình thẩm tra, thẩm định hồ sơ dự án đầu tư, Thanh tra tỉnh cũng phát hiện nhiều sai sót, vi phạm: Báo cáo thẩm định dự án chưa đánh giá đầy đủ các nội dung như: Nhu cầu sử dụng đất, tiến độ thực hiện dự án, tiến độ thực hiện vốn đầu tư, giải pháp về môi trường... là vi phạm quy định tại khoản 3 Điều 45, khoản 2 Điều 47 Nghị định số 108/2006/NĐ-CP của Chính phủ.

Đặc biệt, Hội đồng Thẩm định của Ban Quản lý KKT Vũng Áng đã thống nhất đề nghị xem xét cấp GCN đầu tư dự án với thời hạn 68 năm, vi phạm quy định tại Điều 52 Luật Đầu tư năm 2005 (Điều 52: Thời hạn hoạt động của dự án có vốn đầu tư nước ngoài: Thời hạn hoạt động của dự án có vốn đầu tư nước ngoài phù hợp với yêu cầu hoạt động dự án và không quá 50 năm; trường hợp cần thiết, Chính phủ quyết định thời hạn dài hơn đối với dự án nhưng không quá 70 năm).

Trách nhiệm thuộc về ai?

Để xảy ra các tồn tại, hạn chế, vi phạm nêu trên trách nhiệm chính trước hết thuộc về Trưởng Ban Quản lý KKT tỉnh (thời kỳ có liên quan); cùng chịu trách nhiệm liên đới là lãnh đạo các phòng chuyên môn trực thuộc và cán bộ, công chức tham mưu trực tiếp, cụ thể: Người ký cấp GCN đầu tư: Ông Hồ Anh Tuấn, quyền Trưởng Ban Quản lý KKT Vũng Áng (theo Quyết định số 2296/QĐ-UBND ngày 10/8/2010 của UBND tỉnh); các phòng liên quan gồm: Phòng Kế hoạch - Tài chính; Phòng Quản lý quy hoạch - Đầu tư xây dựng cơ bản; Phòng Quản lý Doanh nghiệp và Lao động; Phòng Quản lý Tài nguyên và Môi trường.

Ngoài ra, là các cá nhân có liên quan khác tham giaHhội đồng thẩm định, gồm ông Nguyễn Ánh Quân, Phó Trưởng phòng Kế hoạch - Tài chính; ông Đặng Văn Thành, Trưởng phòng Quản lý Quy hoạch - Đầu tư xây dựng cơ bản; ông Trương Hữu Trung, Trưởng phòng Quản lý Doanh nghiệp và Lao động; ông Trần Thái Hợp, Phó Trưởng phòng Quản lý Tài nguyên và Môi trường; ông Đậu Hoàng Nguyên, chuyên viên Phòng Kế hoạch -Tài chính (thành viên thư ký tại cuộc họp hội đồng thẩm định ngày 30/9/2010).

Để khắc phục những tồn tại, hạn chế được chỉ ra qua kết quả thanh tra, Thanh tra tỉnh Hà Tĩnh kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh chỉ đạo Ban Quản lý KKT tỉnh tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm, có hình thức xử lý phù hợp theo thẩm quyền (hoặc báo cáo cấp có thẩm quyền) và theo quy định đối với các tập thể, cá nhân có các vi phạm trong quá trình tham mưu cấp GCN đầu tư cho dự án trên.

Đồng thời, khẩn trương rà soát, chấn chỉnh công tác cấp GCN đầu tư cho các dự án đã và đang đầu tư vào KKT tỉnh đảm bảo theo đúng trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật về đầu tư và pháp luật liên quan khác; đặc biệt là đối với nhà đầu tư nước ngoài nhằm tránh xảy ra các vướng mắc dẫn đến tranh chấp đầu tư quốc tế.

Trong vụ việc này, Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng hạ tầng Phú Vinh đã thực hiện lập, trình hồ sơ dự án đầu tư không đảm bảo theo quy định tại Điều 47 Nghị định số 108/2006/NĐ-CP (thiếu báo cáo năng lực tài chính). Thanh tra Hà Tĩnh kiến nghị nhà đầu tư nghiêm túc khắc phục những tồn tại, hạn chế đã nêu.

Bài 2: Cấp giấy chứng nhận cho chủ đầu tư KCN Hoành Sơn khi chưa đủ năng lực tài chính