(Thanh tra)- Thời gian gần đây, Báo Thanh tra đăng loạt bài nêu ý kiến của Luật gia, nhà báo Nguyễn Chấn về trường hợp xây dựng nhà ở của gia đình bà Trần Thị Cửu, 80 tuổi (xã Tiến Thịnh, huyện Mê Linh, TP Hà Nội) bị chính quyền xã và huyện ngăn cản, cho dù đây là trường hợp được miễn giấy phép xây dựng theo quy định tại mục k, Khoản 2, Điều 89 Luật Xây dựng: “Công trình xây dựng ở nông thôn thuộc khu vực chưa có quy hoạch phát triển đô thị và quy hoạch chi tiết xây dựng được duyệt; nhà ở riêng lẻ ở nông thôn, trừ nhà ở riêng lẻ xây dựng trong khu bảo tồn, khu di tích lịch sử - văn hóa”.
Để "bảo vệ" cho việc làm của mình (đang “gây khó” người dân), phía chính quyền vẫn đưa ra những lập luận trái pháp luật, hoàn toàn không có cơ sở, cho rằng: nhà ở của bà Trần Thị Cửu xây dựng trên diện tích đất có nguồn gốc đất nông nghiệp chưa chuyển đổi mục đích sử dụng sang đất ở và người sử dụng đất chưa được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Theo UBND xã: “Nếu gia đình bà Trần Thị Cửu xây dựng nhà ở (tức sử dụng vào mục đích đất ở) thì phải chuyển mục đích sử dụng đất”. Đáng chú ý, cách hiểu mang tính chất "nghiêm cấm" này trái quy định tại Điều 12 Luật Xây dựng về những hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động xây dựng. Luật Xây dựng không quy định nghiêm cấm xây dựng trên đất chưa chuyển mục đích sử dụng. Những trường hợp "nghiêm cấm" trong hoạt động xây dựng phải được quy định bằng văn bản quy phạm pháp luật có hiệu lực pháp lý chỉ dưới Hiến pháp: Luật Xây dựng; cácloại văn bản dưới luậtđưa ra “quy định” khác Điều 12 Luật Xây dựng đều không có giá trị pháp lý.
Đặc biệt, qua nắm bắt thông tin từ các bài đăng Báo Thanh tra và kiến nghị của tác giả - Luật gia, nhà báo Nguyễn Chấn, tình trạng người dân bị chính quyền xã Tiến Thịnh huyện Mê Linh “hành” khi xây dựng nhà ở hợp pháp đã được Bộ Xây dựng quan tâm theo dõi. Bộ trưởng Phạm Hồng Hà đã hai lần có ý kiến giao Thanh tra Bộ và Cục Quản lý hoạt động xây dựng nghiên cứu, đề xuất giải pháp quản lý. Kết quả bước đầu, tại Công văn số 640/TTr-TCD ngày 26/9/2018 (do Phó Chánh Thanh tra Lê Văn Lãng ký) gửi Luật gia, nhà báo Nguyễn Chấn, Thanh tra Bộ Xây dựng đã thể hiện sự đồng tình với nội dung đăng trên Báo Thanh tra: “Theo quy định tại mục k, Khoản 2, Điều 89 của Luật Xây dựng thì công trình xây dựng của gia đình bà Trần Thị Cửu và ông Lê Văn Thơm là công trình nhà ở riêng lẻ tại nông thôn (không nằm trong khu bảo tồn, khi di tích lịch sử-văn hóa) nên thuộc diện miễn giấy phép xây dựng”.
Ngày 29/10/2018, Bộ Xây dựng tiếp tục có Công văn số 184/BXD-HĐXD (do Phó Cục trưởng Cục Quản lý hoạt động xây dựng Bùi Văn Dưỡng ký) gửi Bộ Tài nguyên và Môi trường với nội dung:“Bộ Xây dựng nhận được thư phản ánh và đóng góp ý kiến đối với hoạt động quản lý Nhà nước ngành Xây dựng của Luật gia- Nhà báo Nguyễn Chấn, cụ thể là việc xác định công trình nhà ở riêng lẻ của gia đình bà Trần Thị Cửu và ông Lê Văn Thơm tại thôn Thái Học, xã Tiến Thịnh, huyện Mê Linh, TP Hà Nội (thư phản ánh của ông Nguyễn Chấn kèm theo). Về vấn đề này, theo quy định tại Điểm k Khoản 2 Điều 89 Luật Xây dựng năm 2014 thì công trình nhà ở riêng lẻ ở nông thôn nêu trên thuộc đối tượng miễn giấy phép xây dựng. Tuy nhiên, đối với các trường hợp miễn giấy phép xây dựng công trình nhà ở riêng lẻ như nêu trên, pháp luật hiện tại chưa có quy định cụ thể giấy tờ hợp pháp về đất đai để xây dựng công trình. Để có cơ sở trả lời ông Nguyễn Chấn, Bộ Xây dựng đề nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường có ý kiến bằng văn bản về tình trạng pháp lý của mảnh đất gia đình bà Trần Thị Cửu và ông Lê Văn Thơm. Bộ Xây dựng trân trọng cảm ơn và mong muốn sớm nhận được phúc đáp của Quý Bộ”.
Được biết, tại Nghị quyết số 19/2016/NQ-CP ngày 28/4/2016, Chính phủ giao Bộ Xây dựng “Chủ trì, phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường xây dựng Nghị định quy định các loại giấy tờ hợp pháp về đất đai để cấp phép xây dựng”. Kết quả là 1 năm sau, Nghị định số 53/2017/NĐ-CP ngày 8/5/2017 thông thoáng, hợp lòng dân quy định các loại giấy tờ hợp pháp về đất đai để cấp giấy phép xây dựng ra đời. Căn cứ Nghị định này, chỉ cần gia đình bà Cửu đủ điều kiện để được cấp GCNQSD đất thì cũng được phép xây dựng nhà ở, mà không bắt buộc phải có “sổ đỏ”.
Báo Thanh tra cùng tác giả loạt bài trên báo chân thành cảm ơn Bộ Xây dựng, đặc biệt cảm ơn cá nhân Bộ trưởng Phạm Hồng Hà đã thể hiện tinh thần trách nhiệm rất cao trước những thông tin từ cơ quan thông tin đại chúng liên quan đến hoạt động quản lý của ngành.
Luật gia, nhà báo Nguyễn Chấn
