Chủ nhiệm đề tài, Tiến sỹ Nguyễn Tuấn Khanh trình bày đề tài. Ảnh: Thái Hải

Ngày 11/11, Viện Khoa học Thanh tra tổ chức Hội nghị nghiệm thu đề tài khoa học cấp bộ năm 2014 - 2015 với chủ đề “Thanh tra công vụ ở Việt Nam giai đoạn hiện nay” do Tiến sỹ Nguyễn Tuấn Khanh, Phó Viện trưởng Viện Khoa học Thanh tra làm chủ nhiệm. Nguyên Phó Tổng Thanh tra, Tiến sỹ Lê Tiến Hào làm Chủ tịch Hội đồng.

Kiểm soát việc thực hiện quyền lực nhà nước là một trong những vấn đề có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc bảo đảm chế độ dân chủ pháp quyền. Trong việc thực thi quyền lực nhà nước, quyền hành pháp có phạm vi tác động rộng lớn và thường xuyên, liên tục, luôn có nguy cơ ảnh hướng đến quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân, đòi hỏi phải chịu sự kiểm soát bằng nhiều phương thức khác nhau. Trong đó, thanh tra công vụ được coi là một trong những phương thức quan trọng để kiểm soát đối với việc thực thi quyền hành pháp mà trực tiếp là các hoạt động thực thi công vụ của cơ quan, người có thẩm quyền trong hệ thống cơ quan hành chính nhà nước.

Từ thực tiễn công tác xây dựng thể chế và thực hiện pháp luật, trong đó có pháp luật về thanh tra trong nhiều năm qua đặt ra yêu cầu phải có được quan niệm chung nhất về thanh tra công vụ, xác định được các chủ đề có thầm quyền trong việc tiến hành các hoạt động thanh tra công vụ ở Việt Nam, từ đó đưa ra được giải pháp đối với hoạt động này nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước, nhất là trong bối cảnh thực hiện cải cách nền hành chính hiện nay.  Trước những vấn đề đang đặt ra hiện nay, việc nghiên cứu đề tài “Thanh tra công vụ ở Việt Nam giai đoạn hiện nay” là rất cần thiết.

Toàn cảnh buổi nghiệm thu. Ảnh: Thái Hải

Đề tài gồm 3 chương, Chương 1: Những vấn đề lý luận cơ bản về thanh tra công vụ; Chương II: Thực trạng họat  động thanh tra công vụ hiện nay; Chương III: Quan điểm, giải pháp đối với hoạt động thanh tra công vụ trong thời gian tới.

Theo Đề tài, thanh tra công vụ là hoạt động xem xét, đánh giá, xử lý của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan quản lý nhà nước và cán bộ, công chức trong thực hiện chức năng quản lý nhà nước có ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

Với quan niệm đó, chủ thể có thẩm quyền thanh tra công vụ là các cơ quan, nhà nước. Đối tượng thanh tra công vụ là cơ quan quản lý nhà nước và cán bộ, công chức trực tiếp thực hiện quản lý. Nội dung là việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan quản lý nhà nước và cán bộ, công chức trong mối quan hệ quản lý liên quan trực tiếp đến quyền và lợi ích của tổ chức, cá nhân.

Đặc điểm của thanh tra công vụ là hoạt động giám sát mang tính quyền lực nhà nước đối với việc thực thi quyền hành pháp; xem xét, đánh giá, xử lý hành vi vi phạm của cơ quan hành chính nhà nước và cán bộ, công chức trong cơ quan hành chính nhà nước chủ yểu dựa trên tính hợp pháp của hành vi tuân thủ các quy định về nhiệm vụ, quyền hạn trong thực thi công vụ; thanh tra công vụ gắn liền với việc thực hiện các thủ tục hành chính trong việc giải quyết các công việc của tổ chức, cá nhân.

Mục đích của thanh tra công vụ là xem xét, đánh giá, xử lý những vi phạm pháp luật trong thực hiện Hiến pháp, luật, pháp lệnh và các văn bản quy phạm pháp luật; phát hiện và kiến nghị các cấp có thẩm quyền xử lý những người đứng đầu cơ quan hành chính nhà nước để xảy ra sự chậm trễ, phiền hà, nhũng nhiễu trong cơ quan mình khi giải quyết công việc của cơ quan, tổ chức, cá nhân; phát hiện những sơ hở, bất cập trong việc giao nhiệm vụ, quyền hạn cho các cơ quan hành chính nhà nước và cán bộ, công chức, sơ hở, bất cập trong thực hiện các thủ tục hành chính, trong cơ chế quản lý cán bộ; ngăn chặn và phòng ngừa tham nhũng, lãng phí và các tiêu cực, sai sót có thể xảy ra trong thực thi công vụ của cán bộ, công chức; phát huy nhân tố tích cực, phát hiện và nhân rộng các mô hình, cách làm tốt, hiệu quả, được nhân dân và doanh nghiệp hoan nghênh…

Đề tài đã khái quát hoạt động, đánh giá được kết quả, hạn chế của thanh tra công vụ, chỉ rõ nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế đó. Đồng thời, đưa ra được những giải pháp hoàn thiện tổ chức và tăng cường hoạt động thanh tra công vụ trong thời gian tới. Một trong những giải pháp tăng cường hoạt động thanh tra công vụ mà Đề tài đưa ra là hoàn thiện pháp luật và tăng cường hoạt động thanh tra hành chính và thanh tra ngành Nội vụ, trong đó giải pháp tăng thẩm quyền cho Chánh thanh tra các cấp, các ngành trong tiến hành hoạt động thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành Nội vụ.

Ngoài ra, Đề tài cũng đề cập đến các giải pháp giải pháp hoàn thiện về chế độ công vụ; hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát của các cơ quan quyền lực nhà nước; nâng cao tính chuyên nghiệp của những người có thẩm quyền xem xét, đánh giá, xử lý việc thực thi công vụ của cơ quan quản lý và cán bộ, công chức. 

Tiến sỹ Lê Tiến Hào kết luận buổi nghiệm thu. Ảnh: Thái Hải

Kết thúc buổi nghiệm thu, Chủ tịch Hội đồng nghiệm thu, Tiến sỹ Lê Tiến Hào đánh giá cao công trình nghiên cứu, những nỗ lực của Chủ nhiệm đề tài trước một đề tài có độ khó và phức tạp như vậy. Đề tài đã cơ bản đạt được các mục tiêu đề ra, thể hiện được sự đầu tư, nghiên cứu một cách khoa học, đảm bảo cả về mặt tiến độ nghiên cứu. Có nhiều điểm mới trong nghiên cứu... Đồng thời, đề nghị Ban chủ nhiệm đề tài tiếp thu các ý kiến phản biện để hoàn thiện hơn nữa về nội dung của đề tài.

Với những kết quả đạt được, Chủ tịch Hội đồng nghiệm thu khoa học nhất trí thông qua  và đánh giá đề tài xếp loại khá.

Thái Hải