Tổng Thanh tra Huỳnh Phong Tranh trả lời phóng viên báo chí bên lề Tọa đàm "Chung tay PCTN vì sự phát triển". Ảnh: Phương Hiếu

+ Xin Tổng Thanh tra cho biết, lấy ý tưởng "Chung tay PCTN vì sự phát triển" để làm chủ đề của buổi Tọa đàm nhân Ngày Quốc tế CTN (9/12) bắt nguồn từ đâu?

Tổng Thanh tra Huỳnh Phong Tranh: Hưởng ứng Ngày Quốc tế CTN, hướng tới kỷ niệm 10 năm Công ước của Liên hợp quốc (LHQ) về CTN chính thức có hiệu lực (từ năm 2005 - 2015), với sự hỗ trợ của Chương trình Phát triển LHQ trong khuôn khổ Dự án “Tăng cường năng lực thực thi Công ước LHQ về CTN và vai trò của các chủ thể ngoài khu vực Nhà nước nhằm hỗ trợ công tác PCTN của Chính phủ Việt Nam”, Thanh tra Chính phủ với tư cách là cơ quan quản lý Nhà nước đã tổ chức tọa đàm với chủ đề “Chung tay PCTN vì sự phát triển" nhằm thực hiện thông điệp của Tổng Thư ký LHQ về PCTN hàng năm và đặc biệt năm 2014 với thông điệp phá vỡ tham nhũng.

Tại Việt Nam, ngày 10/12/2003,Việt Nam ký Công ước với bảo lưu gửi kèm theo Văn kiện phê chuẩn ngày 19/8/2009 và cam kết sẽ thi hành đầy đủ các quy định của Công ước. Ngoài ra, Việt Nam cũng tuyên bố gửi kèm theo Văn kiện phê chuẩn ngày 19/8/2009 phù hợp với nguyên tắc của pháp luật Việt Nam. Việt Nam tuyên bố không bị ràng buộc bởi các quy định về hình sự hoá hành vi làm giàu bất hợp pháp theo quy định tại Điều 20 và quy định về trách nhiệm hình sự của pháp nhân theo quy định tại Điều 26 Công ước…

Ngày 18/9/2009, Công ước có hiệu lực thi hành đối với Việt Nam. Kể từ đó đến nay, Việt Nam đã tham gia đầy đủ các hoạt động, các chu trình đánh giá và tới đây, Việt Nam sẽ tiếp tục tham gia chương 2 về PCTN, phòng ngừa tham nhũng và thu hồi tài sản.

Vừa qua, Việt Nam được LHQ giao nhiệm vụ là đánh giá Công Gô và Trung Quốc. Chúng tôi đã tiến hành và sẽ kết thúc công việc này.

Tổng Thanh tra Huỳnh Phong Tranh tham quan các gian trưng bày trưng bày các ấn phẩm, công cụ về PCTN trong phạm vi quốc gia, khu vực và quốc tế. Ảnh: Phương Hiếu

+ Vai trò của cộng đồng trong công tác PCTN thời gian qua đã tích cực hơn. Tuy nhiên, vấn đề bảo vệ người tố cáo CTN vẫn còn có những bất cập. Do vậy, việc huy động cộng đồng đấu tranh PCTN sẽ hạn chế. Để cộng đồng có nhiều đóng góp tích cực hơn nữa vào công cuộc PCTN, cần phải có những đổi mới gì, thưa Tổng Thanh tra?

Tổng Thanh tra Huỳnh Phong Tranh: Chúng tôi nhận thức rõ công cuộc PCTN là nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân. Đặc biệt là vai trò của xã hội, của công chúng, báo chí và người dân. Cho nên, thời gian qua, ngoài việc Luật PCTN có quy định khuyến khích bảo vệ và khen thưởng người tố cáo, Chính phủ cũng đã ban hành Nghị định hướng dẫn thi hành một số điều của Luật PCTN, sửa đổi năm 2012, trong đó quy định một số điều về khuyến khích bảo vệ người tố cáo.

Vấn đề khen thưởng người tố cáo, năm 2011, Chính phủ cũng đã giao Thanh tra Chính phủ cùng Bộ Nội vụ và Bộ Tài chính ban hành Thông tư 03 về khen thưởng người tố cáo đúng. Năm 2012, sau khi Luật PCTN sửa đổi có hiệu lực, Ban Chỉ đạo PCTN Trung ương đã chỉ đạo tiếp tục bổ sung, điều chỉnh, nâng mức khen thưởng đối với người tố cáo. Hiện, Thanh tra Chính phủ, Bộ Nội vụ, Bộ Tài chính đang hoàn thiện dự thảo, dự kiến ban hành trong tháng 12 này.

Có thể nói, việc công chúng tham gia PCTN là một việc quan trọng và hết sức cần thiết. Ngoài sự quyết tâm của các tổ chức chính trị, của Đảng, Nhà nước thì các tổ chức xã hội, đặc biệt là các cơ quan thông tấn báo chí cần phải tiếp tục tham gia có hiệu quả vào công cuộc đấu tranh PCTN này.

+ Một trong những giải pháp PCTN hiện nay đang tiếp tục thực hiện là kê khai tài sản (KKTS). Tuy nhiên, theo tổng kết mới đây, giải pháp này lại nằm trong nhóm kém hiệu quả. Xin Tổng Thanh tra cho biết nguyên nhân và các giải pháp trong thời gian tới đối với vấn đề KKTS?

Gian trưng bày các sản phẩm của Đề án P98 - VACI 2011. Ảnh: Phương Hiếu

Tổng Thanh tra Huỳnh Phong Tranh: KKTS thu nhập được xác định là 1 trong 9 giải pháp phòng ngừa tham nhũng. Từ 2007, việc KKTS đã bắt đầu triển khai thực hiện. Đặc biệt, sau khi Luật PCTN sửa đổi có hiệu lực thi hành, việc KKTS hoàn toàn thực hiện theo Luật PCTN sửa đổi và Nghị định 78 của Chính phủ. TTCP với tư cách là cơ quan quản lý Nhà nước đã có thông tư hướng dẫn và theo dõi việc KKTS. Có thể nói việc thực hiện KKTS thu nhập năm 2013 đã có nhiều tiến bộ hơn. Có trên 99% các đối tượng phải kê khai đã thực hiện kê khai, và thực hiện công khai đạt hơn 96%.

Việc đó, chúng tôi đánh giá kết quả tích cực nhưng cũng thấy rằng còn nhiều khiếm khuyết nhược điểm. Theo đó, trong giải pháp còn hình thức, chưa thực chất, nhận thức tính tự giác của người kê khai chưa đầy đủ; vai trò của người lãnh đạo cơ quan, thủ trưởng, người đứng đầu chưa quan tâm đúng mức; chế tài chưa đầy đủ…

Vì vậy, cần phải có giải pháp đầy đủ hơn, kịp thời hơn để thực hiện việc KKTS trong thời gian tới như: Tiếp tục nâng cao tính tự giác của người kê khai, đồng thời có kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ; phải hoàn thiện pháp luật, quy định, quy định chặt chẽ trên cơ sở Chỉ thị 33, Nghị định 78 của Chính phủ, kiểm soát tốt hơn, xác minh đầy đủ diện kê khai không trung thực để có chế tài mạnh; cần thu hẹp diện kê khai bởi hiện nay trên cả nước diện kê khai gần 1 triệu đối tượng, làm cho việc xác minh làm rõ khi có yêu cầu rộng quá.

Tới đây, để thực hiện việc PCTN có hiệu quả hơn thì phải cần tiếp tục hoàn thiện vấn đề pháp luật, cơ chế chính sách, quan tâm đến những lĩnh vực nhạy cảm có thể xảy ra tham nhũng, những lĩnh vực dễ có tiêu cực… phải triển khai mạnh biện pháp phòng ngừa cho thiết thực hơn, chặt chẽ hơn, đặt trọng tâm phát hiện, điều tra truy tố xét xử; phát huy vai trò của xã hội, các cơ quan báo chí, người dân, khuyến khích bảo vệ khen thưởng người tố cáo; tiếp tục thực thi Công ước của LHQ. Đặc biệt là tiếp tục thực thi Công ước, tham gia và thực hiện đầy đủ các nội dung đã cam kết.

Với tất cả những giải pháp trên, hy vọng trong thời gian tới công tác PCTN sẽ có kết quả tốt hơn.

Phương Hiếu (Ghi)