Không chỉ dừng lại ở chức năng phòng ngừa, công tác thanh tra trong thời gian qua đã thể hiện rõ vai trò đấu tranh trực diện với sai phạm thông qua việc phát hiện, kiến nghị xử lý và thu hồi tài sản vi phạm cho Nhà nước.

Tổng Bí thư Tô Lâm chủ trì phiên họp thứ 28 của Ban Chỉ đạo Trung ương về Phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

Theo số liệu từ Thanh tra Chính phủ, trong năm 2024, toàn ngành đã triển khai 6.673 cuộc thanh tra hành chính và 118.983 cuộc thanh tra, kiểm tra chuyên ngành. Qua đó, phát hiện vi phạm về kinh tế hơn 157 nghìn tỷ đồng; kiến nghị thu hồi trên 85 nghìn tỷ đồng. Đây là những con số cho thấy hiệu quả rõ rệt và thực chất của hoạt động thanh tra.

Thanh tra Chính phủ cũng đã cùng các bộ, ngành tích cực xử lý những tồn tại kéo dài, tháo gỡ vướng mắc tại hàng trăm dự án năng lượng tái tạo, lĩnh vực từng có nguy cơ trở thành điểm nóng về lãng phí nguồn lực.

Đặc biệt, thực hiện nghiêm túc kết luận của Thường trực Ban Chỉ đạo, trong thời gian ngắn Thanh tra Chính phủ đã hoàn thành thanh tra hai dự án đầu tư xây dựng cơ sở 2 Bệnh viện Bạch Mai và Bệnh viện Việt Đức, làm rõ mức độ lãng phí và các sai phạm, tạo cơ sở để tháo gỡ, đưa các dự án sớm đi vào vận hành, phục vụ Nhân dân.

Trong thời gian ngắn, Thanh tra Chính phủ đã hoàn thành thanh tra hai dự án đầu tư xây dựng cơ sở 2 Bệnh viện Bạch Mai và Bệnh viện Việt Đức

Chính từ những kết quả đó, Tổng Bí thư đã đánh giá Thanh tra Chính phủ là “hình mẫu” trong thực hiện nhiệm vụ – một lời khen mang tính khích lệ, đồng thời là sự kỳ vọng cho giai đoạn tiếp theo.

Luật Thanh tra năm 2025 được ban hành và có hiệu lực là một bước chuyển lớn, khẳng định rõ hơn vai trò then chốt của ngành Thanh tra trong xây dựng Nhà nước pháp quyền và phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

Theo mô hình tổ chức lại theo hướng hai cấp (Trung ương và địa phương), Luật Thanh tra đã góp phần khắc phục tình trạng chồng chéo, phân tán, nâng cao hiệu lực quản lý. Cơ quan thanh tra trở thành “tai mắt” của Nhà nước, giúp giám sát hiệu quả hoạt động của bộ máy hành chính.

Với tinh thần không khoan nhượng, ngành Thanh tra đang thực sự trở thành “lá chắn thép” trong bảo vệ kỷ cương

Đặc biệt, Luật Thanh tra năm 2025 đã bổ sung nhiều nội dung quan trọng nhằm tăng cường hiệu quả công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực và lãng phí. Trong đó, lần đầu tiên, nhiệm vụ phòng, chống lãng phí được quy định rõ là một chức năng của cơ quan thanh tra.

Đồng thời, Luật cũng quy định cụ thể cơ chế chuyển giao, cung cấp thông tin từ hoạt động thanh tra sang cơ quan điều tra khi phát hiện dấu hiệu tội phạm. Qua đó tăng tính liên thông, đồng bộ giữa các cơ quan chức năng, tạo ra sức mạnh tổng hợp trong xử lý các vụ việc tham nhũng lớn, phức tạp, góp phần thực hiện hiệu quả Chiến lược quốc gia về phòng, chống tham nhũng.

Với tinh thần không khoan nhượng, ngành Thanh tra đang thực sự trở thành “lá chắn thép” trong bảo vệ kỷ cương, giữ gìn sự minh bạch trong quản lý nhà nước.

Muốn chống tham nhũng hiệu quả, trước hết, người đi chống phải thực sự trong sạch. Thanh tra là một nghề đặc thù, thường xuyên tiếp xúc với quyền lực, đối diện với cám dỗ và sức ép. Vì thế, yêu cầu đặt ra đối với cán bộ thanh tra là phải có bản lĩnh vững vàng, có dũng khí, có đạo đức và có chuyên môn.

Trong các chỉ đạo gần đây, Tổng Bí thư nhiều lần nhấn mạnh vai trò của cán bộ trong công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, đặc biệt là đội ngũ trong các cơ quan thanh tra, kiểm tra, điều tra, kiểm toán. Mỗi cán bộ thanh tra không chỉ là người thực thi pháp luật mà còn là tấm gương về đạo đức công vụ.

Tổng Bí thư nhiều lần nhấn mạnh vai trò của cán bộ trong công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, đặc biệt là đội ngũ trong các cơ quan thanh tra, kiểm tra, điều tra, kiểm toán

Luật Thanh tra năm 2025 cũng đã tiếp thu, luật hoá một cách cô đọng, súc tích các hành vi tham nhũng, tiêu cực bị nghiêm cấm và được nhận diện, chỉ rõ trong Quy định số 131-QĐ/TW để đảm bảo kiểm soát quyền lực, phòng chống tham nhũng, tiêu cực, đảm bảo tính minh bạch trong hoạt động thanh tra, tăng cường tính răn đe với chính các công chức làm công tác thanh tra.

Thanh tra Chính phủ tiếp nhận Thanh tra các bộ, ngành

Có thể nói, Luật Thanh tra năm 2025 đã tạo hành lang pháp lý vững chắc để công tác thanh tra phát huy đầy đủ vai trò trong phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Tuy nhiên, pháp luật dù đầy đủ đến đâu cũng cần được hiện thực hóa bằng đội ngũ cán bộ có tâm – có tầm, bằng một hệ thống vận hành linh hoạt và bản lĩnh.

Lời khen của Tổng Bí thư là sự ghi nhận vai trò, vị thế của Thanh tra Chính phủ trong công cuộc phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; đồng thời là nguồn cổ vũ mạnh mẽ để toàn ngành tiếp tục nỗ lực đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động, góp phần tích cực vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.