Mê cung diễm lệ trong lòng núi

Truyền thuyết kể rằng, Mường Vi trước kia còn gọi là Mường Tiên. Vì thấy nơi đây phong cảnh núi non hùng vĩ, thơ mộng, nên các vị tiên trên trời thường bay xuống dạo chơi, ngắm cảnh và ở lại trong động. Hàng ngày, tiên dạy cho nhân dân biết khai khẩn ruộng nương, trồng lúa, trồng ngô. Nhờ đó mà bây giờ Mường Vi mới có thứ gạo Séng Cù thơm ngon nức tiếng.

Mỗi khi làng bản có lễ hội, cưới hỏi… các vị tiên còn cho mượn bát đũa, đồ dùng để tổ chức vui vẻ, linh đình. Nhưng do lòng tham và sự không trung thực của một số người đã làm các tiên nổi giận, biến tất cả những đồ đạc, bát đũa, mâm xôi… thành đá mà thành quần thể hang động ngày nay. 

Quần thể Mường Vi có nhiều hang động lớn nhỏ với những truyền thuyết và vẻ đẹp khác nhau. Động Thủy Tiên (do hang nằm dưới chân núi cô Tiên nên nhân dân gọi là động Thuỷ Tiên) thì quyến rũ bởi muôn vàn thạch nhũ đủ màu sắc. Từ chóp những thạch nhũ đã được hình thành từ triệu năm trước, từng giọt nước trong suốt, mát lạnh chắt từ lòng đá mẹ cần mẫn nhỏ xuống hòa vào dòng suối. Điều kỳ thú là suốt chiều sâu của hang có một dòng suối trong veo với những cồn cát mịn hay những dải đá sỏi trải dài trắng tinh làm tôn thêm vẻ diễm lệ của động.

Động Cám Rúm, hay còn gọi là hang Gió, vì lúc nào lòng động cũng hun hút gió, phía trong có nhiều nhũ đá hình ruộng bậc thang, có buồng nơi các cô tiên ngủ xung quanh là rèm đá óng ánh; động Cám Rang có cổng trời bằng đá, có những mâm ngũ quả đá đẹp như chốn tiên cảnh; động Cám Tẳm, tương truyền trong dân gian xưa là kho nông cụ, đồ dùng của các nàng tiên nay đã hóa đá…

Mường Vi lâu nay bị du khách lãng quên

Hang Pạc Cám, theo tiếng địa phương nghĩa là hang Cửa cấm. Các nhà khảo cổ học cho rằng,  Pạc Cám còn chứa đựng nhiều dấu ấn của người xưa đến nay chưa khám phá hết được những bí ẩn.

Vẻ đẹp lộng lẫy của động Mường Vi từ khi phát hiện đã từng hấp dẫn bao du khách trong và ngoài nước. Danh thắng đưa vào hoạt động phục vụ khai thác du lịch đã được nhiều công ty lữ hành hưởng ứng và thiết lập tour du lịch. Tuy nhiên, từ năm 2008 trở lại đây, khách bỗng thưa dần.

Không bao lâu sau khi được xếp hạng cấp quốc gia, quần thể hang động Mường Vi, danh thắng từng được du khách ví với động Phong Nha, Quảng Bình đã bị lãng quên nhanh chóng. Và không hiểu tại sao một Di tích lịch sử - văn hóa cấp Quốc gia mà lối vào tuy được rải đá nhưng cỏ cây mọc chen nhau um tùm không có ai dọn dẹp.

Tuy nhiên, hai năm trở lại đây, tuyến đường khó khăn nhất là từ Bản Vược đi  Mường Hum nối với Ý Tý đã được Nhà nước đầu tư nâng cấp rải thảm nhựa nối với đoạn từ Ý Tý về A Mú Sung - Trịnh Tường đã được bê tông hóa. Đây sẽ là cung đường lý tưởng mà trong suốt hành trình dài gần 100km du khách có các điểm dừng chân là Động Mường Vi lung linh huyền ảo đến chợ Mường Hum giàu bản sắc. Sau đó đi thăm rừng nguyên sinh Ý Tý với bạt ngàn cây thảo quả dưới tán rừng nguyên sinh cổ thụ; thăm làng trình tường giàu - một trong những kiến trúc độc đáo của người Hà Nhì; thăm vùng kinh tế mới nơi biên giới sơn thủy hữu tình A Mú Sung - nơi con sông Hồng chảy vào đất Việt, từ đó xuôi qua chợ Trịnh Tường đến thị trấn Bát Xát và về TP Lào Cai….

Số liệu báo cáo của huyện Bát Xát, năm 2012, lần đầu tiên Bát Xát đã đón trên 2.000 khách du lịch, chủ yếu là người nước ngoài. 4 tháng đầu năm 2013, số lượng khách tăng gấp đôi do đường Bản Vược -  Ý Tý được nâng cấp. Đây là tín hiệu vui đối với du lịch Lào Cai nói chung và huyện Bát Xát nói riêng. Dự kiến từ nay đến năm 2015, Bát Xát sẽ đưa du lịch trở thành một trong những ngành mũi nhọn tăng thu ngân sách cho địa phương.

Theo Giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch Lào Cai, TS. Trần Hữu Sơn, trong chương trình xúc tiến du lịch của tỉnh, Bát Xát được coi là một trong những địa phương giàu tiềm năng với những danh thắng, cảnh quan tự nhiên rất hợp với những ai thích các tour du lịch sinh thái kết hợp với du lịch cộng đồng. Địa phương cũng đang kêu gọi nguồn kinh phí đầu tư xã hội hóa để đưa Mường Vi trở về với danh tiếng diễm lệ mê cung.

   
Hương Thu