Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh. Ảnh: P.Thắng

Nếu tốc độ tăng trưởng kinh tế của Việt Nam phục hồi lại ở mức khoảng 6-7% như những năm trước, tình trạng thiếu điện sẽ còn diễn ra nhiều hơn chứ không phải chỉ như hiện nay, theo ông Vũ Hồng Thanh.

Ông Vũ Hồng Thanh cho hay, khi Quốc hội tổng kết Nghị quyết 31 về dừng đầu tư nhà máy điện hạt nhân tại Ninh Thuận, Ủy ban Kinh tế cũng đã kiến nghị xem xét lại chủ trương đầu tư lĩnh vực này.

Dẫn thực tế về phát triển nguồn điện thời gian qua, theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế, sự phát triển “ồ ạt” của nguồn điện gió, điện mặt trời đã tác động đến nguồn cung hệ thống.

Ông nhấn mạnh, nguồn điện năng lượng tái tạo này phát triển “chỉ có mức độ, chiếm tỷ trọng nhất định trong tổng đầu tư thôi, chứ không thể phát triển ồ ạt được”.

“Vừa qua, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên (Bộ trưởng Bộ Công thương - PV) nói rằng có nắng, có gió nhưng phải có cái đó mới ra điện được. Trong khi, vùng đó không có phụ tải, phải truyền tải đi, mà muốn làm vậy phải có quy hoạch, kế hoạch, có chiến lược đầu tư, chứ còn đầu tư ra, rồi lại không đầu tư hệ thống truyền tải thì không được”, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế nói.

Trả lời câu hỏi: Ông có sốt ruột khi những năm qua gần như không có dự án lớn được đầu tư, triển khai chậm là nguyên nhân khiến nguồn cung cho hệ thống bị thiếu hụt? Ông Vũ Hồng Thanh cho hay, Ủy ban Kinh tế “đã có báo cáo hết rồi”.

Theo ông, Ủy ban Kinh tế đã chỉ ra rất rõ “địa chỉ” chậm ở các dự án nguồn điện do các tập đoàn năng lượng triển khai đầu tư, bao gồm Tập đoàn Điện lực, Tập đoàn Dầu khí, Tập đoàn Than và Khoáng sản.

Dư địa phát triển thủy điện “gần như không còn”

Đặt trong bối cảnh thực hiện Quy hoạch Phát triển điện lực quốc gia giai đoạn 2021 - 2030 và tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch điện VIII), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế nói, sẽ có nhiều vấn đề cần giải quyết để đảm bảo cung ứng điện.

Trong đó, về phát triển thủy điện, hiện nguồn này đã khai thác tới 80% công suất, dẫn tới dư địa phát triển thủy điện gần như không còn.

“Thượng nguồn cũng làm thủy điện, ngăn làm thủy lợi rồi. Dưới hạ nguồn thủy điện không còn dư địa phát triển”, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế nêu.

Còn phát triển nguồn nhiệt điện than phải được đặt trong mối quan hệ với những cam kết của Việt Nam tại COP26. Vì vậy, theo ông Thanh, việc ứng xử với điện than cũng là câu chuyện phải tính. “Cam kết COP26 có cả rồi, giờ về tài chính phải thực hiện”, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế nói thêm.

Cũng quan tâm đến tình trạng thiếu điện, đại biểu Đỗ Thị Lan (đoàn Quảng Ninh) nhận định, dù Chính phủ có chủ trương phát triển điện tái tạo, cùng với nhiệt điện, than, khí, nhưng kế hoạch kết nối, sử dụng điện tái tạo chậm.

Việc vận hành hệ thống nhiệt điện cũng chưa được chủ động, vẫn còn thiếu và chưa có chiến lược đảm bảo cho các năm nay.

“Chiến lược và kế hoạch đáp ứng điện cho phát triển đất nước hiện tại và tương lai thế nào?”, bà Lan nêu vấn đề, Quy hoạch điện VIII đã đưa ra chỉ tiêu, nhiệm vụ cụ thể về giảm nhiệt điện than, phát triển năng lượng tái tạo để đảm bảo cam kết COP26 thì cần có dự báo, lộ trình và kế hoạch rất khả thi, tránh tình trạng bị động như hiện nay.

Đề nghị Chính phủ có đánh giá toàn diện về công tác thực hiện kế hoạch, chiến lược cung - cầu điện cho sản xuất, phát triển kinh tế - xã hội để có giải pháp cụ thể khắc phục tình trạng thiếu điện, bà Lan nói.

Theo bà, mới bắt đầu vào mùa nóng, kinh tế có phục hồi nhưng nhiều doanh nghiệp bị ảnh hưởng, thiếu đơn hàng, một số lĩnh vực khó khăn sản xuất, kinh doanh, nhưng “điện thiếu trầm trọng như vậy rất lo”.

“Cắt điện không phải chỉ luân phiên 1 - 2 giờ, mà cắt cả ngày, cả đêm nên ảnh hưởng rất nghiêm trọng đời sống nhân dân, kinh tế - xã hội”, đại biểu Đỗ Thị Lan chia sẻ.