Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Bùi Hoài Sơn (Hà Nội)

Sáng ngày 2/11, Quốc hội thảo luận tại tổ dự thảo Luật Bảo vệ người tiêu dùng (sửa đổi).

Dùng thuốc giả, người tiêu dùng không được đền bù là chưa thỏa đáng

Nêu ý kiến, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Bùi Hoài Sơn (Hà Nội) nói, trong quan hệ mua bán thì người tiêu dùng được xem như "thượng đế", nhưng sau khi mua hàng lại thành “nô lệ”.

Vì vậy, việc sửa đổi luật lần này cần khắc phục được những bất cập mà quy định trong luật hiện hành chưa thực sự đi vào cuộc sống. Đơn cử như trường hợp người tiêu dùng mua phải hàng lỗi hay có vấn đề về chất lượng, nhưng lại ngại hoặc không khiếu nại. “Nếu điều này cứ tiếp diễn sẽ gây hại cho xã hội”, ông Sơn nói.

Lý giải, đại biểu Sơn cho rằng, có thể do cơ chế bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng quá phức tạp, không tạo thuận lợi trong việc đi đòi quyền lợi. Dẫn tới người tiêu dùng có tâm lý công sức bỏ ra để đi đòi quyền lợi, khiếu nại không tương xứng với những quyền lợi mang lại.

Thêm nữa, chế tài xử lý chưa nghiêm, chưa đủ tính răn đe nên người tiêu dùng cảm thấy không thỏa mãn khi đi khiếu nại.

“Chính nhận thức, cơ chế bảo vệ, xử lý làm gương chưa làm tốt, nên chỉ làm hại cho người tiêu dùng. Như trong lĩnh vực văn hóa, tôi thấy văn nghệ sĩ yếu đuối lắm, ai cũng bị bệnh cả, đi quảng cáo bán thuốc suốt ngày, đau lưng, đau gối, đau đầu, cả yếu sinh lý nữa.

Thực ra đó là câu chuyện bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, vì họ là nhân vật nổi tiếng, ảnh hưởng, chi phối nhận thức hành vi của người tiêu dùng, nên cần phải chấn chỉnh”, ông Sơn nêu vấn đề và lưu ý, các quy định của dự thảo luật cần quan tâm đến việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong môi trường số, kinh tế số.

Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (đoàn TP HCM). Ảnh: Đ.X

Bày tỏ lo ngại về tính mạng, sức khỏe người tiêu dùng khi sử dụng dược phẩm giả, thực phẩm không đảm bảo chất lượng, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (đoàn TP HCM) đề nghị, luật này cần làm rõ trách nhiệm của cả 3 bên: doanh nghiệp cung ứng hàng hoá dịch vụ, người tiêu dùng và cơ quan quản lý nhà nước.

Trong đó, bổ sung, hoàn thiện quy định về trách nhiệm của Nhà nước xuyên suốt từ khâu thẩm định, cấp phép - bước đầu tiên để bảo vệ người tiêu dùng, cho đến kiểm tra, giám sát, xử lý.

“Việc xử lý vụ việc thuốc giả trị ung thư H-Capita và nhiều loại dược phẩm giả, dược phẩm kém chất lượng mấy năm trước, những người dân đã sử dụng thuốc không được đền bù thiệt hại là chưa thỏa đáng. Ngay cả một số bệnh viện đã đấu thầu mua thuốc cũng là nạn nhân, vì những loại thuốc đã mua đã được cấp phép, được chứng nhận hẳn hoi”, bà Lan dẫn chứng.

Quy định chung chung, khó có thể bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng

Từ kinh nghiệm quản lý vệ sinh an toàn thực phẩm, đại biểu Phong Lan nói thêm, vấn đề hóc búa nhất liên quan đến bán hàng online.

“Kiểm soát các cửa hàng “ảo” trên mạng vô cùng khó khăn, nhất là với thực phẩm”, đại biểu Lan nói, dự thảo luật này chưa đưa ra những giải pháp và chế tài đủ mạnh.

Chung mối quan tâm, đại biểu Trần Kim Yến (TP HCM) nhắc lại vụ việc vi phạm của nhãn hàng pate Minh Chay. Theo bà, vệ sinh an toàn thực phẩm vẫn là vấn đề rất bức xúc.

“Cần quy định dùng mọi giải pháp để thu hồi nhanh nhất những sản phẩm bị lỗi, có tác động rất lớn đến sức khỏe cộng đồng. Đừng để xảy ra tình trạng đi thẳng từ bàn ăn đến bệnh viện”, bà Yến nhấn mạnh.

Đại biểu Nguyễn Thị Lệ (đoàn TP HCM)

Nhấn mạnh có những loại hàng hóa khó đánh giá chất lượng như thuốc, hàng tiêu dùng bị ngâm tẩm hóa chất cần phải có chuyên môn và máy móc hiện đại mới phát hiện được, đại biểu Đỗ Đức Hồng Hà (TP Hà Nội) thấy, quy định đang đẩy trách nhiệm bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng sang chính người tiêu dùng.

Đơn cử như thủ tục rút gọn trong giải quyết vụ án về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, dự luật đưa ra hướng xử lý trên cơ sở thực hiện theo Bộ Luật tố tụng dân sự. Nhưng theo quy định của bộ luật này, đương sự (người tiêu dùng) phải có chứng cứ đầy đủ để chứng minh.

“Quy định pháp luật phải lường trước và giải quyết khó khăn vướng mắc để làm thế nào bảo vệ tốt nhất người tiêu dùng. Quy định còn chung chung, chưa cụ thể, khó hiểu, khó áp dụng và thống nhất, như thời gian hợp lý, hình thức phù hợp… nên tôi băn khoăn dự thảo luật này sẽ chưa thể bảo vệ tốt hơn quyền lợi người tiêu dùng”, đại biểu Hà nêu ý kiến.

Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Thị Lệ (đoàn TP HCM) lưu ý, dự thảo luật không đề cập đến trình tự, thủ tục giải quyết khiếu nại với những người tiêu dùng yếu thế. Từ đó, bà Lệ đề nghị dự thảo bổ sung quy định giao Chính phủ quy định chi tiết vấn đề này để người tiêu dùng yếu thế thực sự được bảo vệ tốt hơn.

“Không hiểu sao email của tôi chỉ gửi đơn vị nhưng ngân hàng, nhãn hàng đều biết"

Cũng trong sáng nay các đại biểu Quốc hội thảo luận tại tổ dự thảo Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi).

Đề cập đến vấn đề bảo mật thông tin cá nhân trong giao dịch điện tử, đại biểu Tô Thị Bích Châu (TP HCM) phản ánh bản thân bà và nhiều người thường xuyên bị lộ thông tin cá nhân.

“Tôi không hiểu vì sao tất cả email của tôi chỉ gửi những đơn vị, người quen nhưng các đơn vị ngân hàng, các nhãn hàng đều biết và tiếp cận. Việc này khiến email cần nhận của tôi lọt thỏm giữa một rừng thông tin”, bà Châu nói. 

Theo bà Châu, bảo mật thông tin cá nhân phải đảm bảo được thông tin của cả người cung cấp và trong giao dịch điện tử phải tuân thủ các quy định pháp luật dân sự.

Trong khi đó, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan nói, hành lang pháp lý trong kiểm soát các hoạt động giao dịch điện tử còn thiếu, chưa rõ cơ chế quản lý như thế nào, xử phạt ra sao…

“Những đơn vị chuyên ngành chỉ có quyền kiểm tra các địa điểm đã cấp phép và cũng chỉ được kiểm tra trong diện tích đã cấp phép, trường hợp giấu trên lầu, giấu trong phòng ngủ thì thua, muốn vào đó chỉ có công an”, bà Lan nói và nhấn mạnh chưa kể việc giao dịch trên mạng thì quản lý rất cực khổ.

Với góc nhìn bao quát hơn, Bí thư Tỉnh ủy Yên Bái Đỗ Đức Duy cho rằng, cần bổ sung Nhà nước có biện pháp để bảo đảm an ninh, an toàn cho doanh nghiệp, người dân trong thực hiện các giao dịch điện tử. Đặc biệt là các giao dịch điện tử có nguy cơ gây thiệt hại lớn cho người dân hoặc doanh nghiệp tham gia giao dịch như giao dịch qua ngân hàng, mua bán online xuyên biên giới…

“Với các dịch vụ do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp phép, rất cần vai trò của Nhà nước trong việc bảo đảm an ninh, an toàn. Từ việc an ninh, an toàn về thông tin của người tiêu dùng, cho đến bảo đảm an ninh, an toàn liên quan đến tài sản, quyền lợi của người dân và doanh nghiệp tham gia giao dịch điện tử”, ông Duy nhấn mạnh.