Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ khai mạc hội thảo. Ảnh: T.P

Đồng chủ trì hội thảo có các Ủy viên Bộ Chính trị: Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc, Trưởng Ban Chỉ đạo Cải cách Tư pháp Trung ương, Trưởng Ban Chỉ đạo xây dựng Đề án; Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Phó trưởng Ban Chỉ đạo Đề án; Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ; Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao Nguyễn Hòa Bình; Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc; Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương Nguyễn Xuân Thắng.

Phát biểu khai mạc, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đặt yêu cầu: Đề án phải hoàn thành để trình Bộ Chính trị vào cuối tháng 7/2022, trình Ban Chấp hành Trung ương tại Hội nghị Trung ương VI vào tháng 10/2022; vì thế, thời gian qua Ban Chỉ đạo Đề án và đơn vị có liên quan đã chỉ đạo triển khai một khối lượng công việc lớn và đã đạt kết quả bước đầu khá tích cực.

Cuộc hội thảo quốc gia lần thứ hai của Đề án là sự tiếp nối hội thảo quốc gia lần thứ nhất về vấn đề lý luận và thực tiễn về Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam, được tổ chức tại thời điểm có ý nghĩa khi cả nước thực hiện thành công các nhiệm vụ công tác năm 2021, năm đầu tiên triển khai Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ 13 trong bối cảnh đất nước gặp nhiều khó khăn, thách thức lớn do đại dịch Covid-19 gây ra.

Cũng trong năm 2021, các cơ quan, tổ chức có liên quan đã rất tích cực, chủ động triển khai việc xây dựng Đề án, Chiến lược Xây dựng và Hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2045.

Trong đó, “xây dựng Chiến lược Cải cách tư pháp” là một trong những nội dung trọng tâm của Đề án, là vấn đề có tính cấp thiết trong giai đoạn hiện nay như các đại biểu, chuyên gia, nhà khoa học tại hội thảo lần thứ nhất đã thống nhất đánh giá.

Đồng chủ trì hội thảo. Ảnh: T.P

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhận xét, kết quả tổng kết 15 năm thực hiện Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 2/6/2005 của Bộ Chính trị về “Chiến lược Cải cách tư pháp đến năm 2020" cho thấy, công tác cải cách tư pháp đạt được nhiều kết quả quan trọng. Nổi bật là nhận thức của cấp ủy, chính quyền, cán bộ, đảng viên và nhân dân về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của công tác tư pháp và cải cách tư pháp được nâng lên rõ rệt.

Kế thừa và phát huy những kết quả đạt được trong công tác tư pháp và cải cách tư pháp thời gian qua, Đại hội lần thứ XIII của Đảng đặt ra nhiệm vụ “xây dựng nền tư pháp Việt Nam chuyên nghiệp, hiện đại, công bằng, nghiêm minh, liêm chính, phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân”; đồng thời khẳng định “hoạt động tư pháp phải có trọng trách bảo vệ công lý, bảo vệ lợi ích của Nhà nước".

Đây là yêu cầu cấp bách, vừa là mục tiêu, nhiệm vụ lâu dài của cải cách tư pháp, là nội dung “cốt lõi” của “Chiến lược Xây dựng và Hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN đến năm 2030, định hướng đến năm 2045”.

Vì vậy, đề nghị các đại biểu tập trung trao đổi, thảo luận rõ nét, sâu sắc, khoa học những vấn đề lý luận về tư pháp và cải cách tư pháp hiện đang còn có cách hiểu, nhận thức khác nhau, để từ đó tháo gỡ những “điểm nghẽn” trong lý luận, nhận thức đã ảnh hưởng đến việc thể chế hóa và tổ chức triển khai thực hiện các chủ trương, quan điểm của Đảng về cải cách tư pháp thời gian qua…

Tại hội thảo, các chuyên gia, nhà khoa học đã tập trung trao đổi, thảo luận, làm rõ... một cách sâu sắc, khoa học những vấn đề lý luận về tư pháp và cải cách tư pháp. Đề xuất giải pháp tháo gỡ những điểm nghẽn, những khó khăn, vướng mắc, hạn chế, bất cập trong lý luận, nhận thức làm ảnh hưởng đến việc thể chế hoá và tổ chức triển khai thực hiện các chủ trương, quan điểm của Đảng về cải cách tư pháp trong thời gian qua.

Đồng thời dự báo tình hình, đưa ra những kiến nghị, đề xuất, gợi ý về định hướng, về mục tiêu, quan điểm, phương hướng cải cách tư pháp đúng đắn và khả thi và nêu rõ những giải pháp đột phá về chiến lược cải cách tư pháp theo các phân đoạn 2021-2030, 2030-2045...

Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc kết luận hội thảo. Ảnh: T.P

Phát biểu kết luận hội thảo, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, mặc dù có những vấn đề bất cập, tuy nhiên có thể khẳng định rằng, cải cách tư pháp của chúng ta bước đầu đã có những tiến bộ mạnh mẽ. Cải cách tư pháp đã góp phần xây dựng nền tư pháp của nước ta ngày càng hoàn thiện phát triển về mức tiệm cận của giá trị văn minh của nền tư pháp hiện đại trên thế giới; nhất là trong quá trình thực hiện Nghị quyết 49 của Bộ Chính trị.

Về trọng tâm của cải cách tư pháp Chủ tịch nước nhấn mạnh, đây là vấn đề được nhiều tham luận và ý kiến thảo luận đề cập rất sâu. Nghị quyết 49-NQ/TW của Bộ Chính trị đặt trọng tâm của cải cách tư pháp là lấy tòa án là trung tâm, xét xử là trọng tâm và tranh tụng là khâu đột phá. Một số ý kiến cho rằng, trong Chiến lược Cải cách tư pháp mới, cần tiếp tục chọn cải cách tòa án là khâu đột phá trong cải cách tư pháp.

Vì trong hệ thống cơ quan tư pháp, tòa án có vai trò đặc biệt quan trọng, thực hiện quyền tư pháp đã được Hiến định, là biểu tượng của công lý, công bằng, lẽ phải, là nơi thể hiện rõ nét nhất bản chất của Nhà nước pháp quyền; phán quyết của tòa án thể hiện chất lượng hoạt động và uy tín của hệ thống tư pháp trong Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam. Do đó, trọng tâm của cải cách tư pháp vẫn nên tập trung cải cách tổ chức và hoạt động của tòa án, để tòa án thực sự là trung tâm thực hiện quyền tư pháp...