Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho ý kiến về Dự thảo Luật Thủ đô sửa đổi. Ảnh: P.Thắng

“Nhiều người nước ngoài ở Hà Nội nói Thủ đô rất tuyệt vời, chỉ có mỗi điều là không khí tệ quá. Vậy luật này ban hành có giải quyết vấn đề này không? Có phân quyền gì cho Hà Nội trong chuyện này không?”, ông Vương Đình Huệ đặt vấn đề.

Chủ tịch Quốc hội cho rằng, cần phải cải thiện vấn đề không khí, vì thực tế khi theo dõi truyền hình đưa tin, hiếm khi nào cho thấy chất lượng không khí ở Hà Nội tốt.

Dẫn chứng ngay quy định về tiêu chuẩn khí thải của ô tô và xe máy, ông Vương Đình Huệ gợi ý Hà Nội có thể quy định theo hướng cao hơn, tích cực hơn đối với các tiêu chí, tiêu chuẩn về môi trường.

Bởi theo ông Vương Đình Huệ, nếu không có quy định tiêu chuẩn về khí thải cho xe máy, không thể giải quyết vấn nạn về ô nhiễm không khí và tắc nghẽn giao thông.

Ông cũng cho biết, đề án của Hà Nội tới đây có lộ trình hạn chế phương tiện giao thông nhưng mới nói đến vấn đề phí. Trong khi đó, ở một số nước, khi đi từ ngoài vào nội đô hoặc từ điểm này đến điểm khác, nếu ô tô chỉ chở 1 người sẽ không được phép cho vào, mà phải chở 2 người trở lên.

Vì thế có thực trạng “cho thuê người”, đứng ở ngã tư rồi xe nào chở một người mà muốn vào nội đô thì phải thuê người ngồi lên xe để đủ điều kiện đi vào.

“Nhiều nước có chính sách như vậy, nhưng cái này đều là hạn chế quyền công dân. Vậy cần rà soát lại xem thế nào. Nếu không giải quyết được bài toán tắc nghẽn giao thông, không khí, dường như chính sách này chưa được quan tâm lắm, chưa cụ thể”, ông Vương Đình Huệ nói.

Chủ tịch Quốc hội cũng nêu, úng ngập hay ô nhiễm môi trường là vấn đề liên ngành, chính quyền quản lý tổng hợp.

“TP Hà Nội chịu trách nhiệm được không? Còn xin ý kiến bộ nọ, ngành kia “lắc cái là chịu chết”, theo lời ông Vương Đình Huệ.

Dẫn chứng câu chuyện của nhà máy đốt rác Sóc Sơn với công suất 4.500 tấn/ngày, phát được 100kwh điện, ông Vương Đình Huệ cho biết khi làm Bí thư Hà Nội, ông phải mời Bộ Công Thương đi giải quyết từng dự án, rất vất vả.

“Trong khi các địa phương chưa gỡ được, Luật Thủ đô cho phép gỡ cái này. Nếu có điều kiện đấu nối mà quy mô công suất không đáng kể thì giao thẩm quyền cho TP Hà Nội”, Chủ tịch Quốc hội đặt vấn đề.

Làm rõ thêm về phân cấp, phân quyền, Bí thư Hà Nội Đinh Tiến Dũng cho rằng cần rà soát kỹ và đầy đủ những vấn đề về định mức, đơn giá, quy chuẩn, tiêu chuẩn trên tất cả các lĩnh vực, thậm chí là phí.

Theo ông Dũng, hiện nay quy chuẩn về môi trường đang rất thiếu, cả định mức, đơn giá cũng như vậy nên khi xây dựng các công trình tiêu biểu của Hà Nội theo đơn giá bình thường thì không làm được.

Bí thư Hà Nội Đinh Tiến Dũng. Ảnh: P.Thắng

“Ngay trạm sạc điện cho ô tô cũng không có tiêu chuẩn, quy định nào cả. Mỗi xe là tiêu chuẩn khác nhau, không sử dụng chung được, vô cùng lãng phí”, Bí thư Hà Nội nói việc quy định giao thẩm quyền cho TP là rất quan trọng.

Ông Đinh Tiến Dũng cũng nhấn mạnh tăng cường cải thiện môi trường của Hà Nội.

Không tạo cơ chế xin - cho việc sử dụng không gian ngầm

Một nội dung đáng chú ý, Dự thảo Luật Thủ đô sửa đổi quy định về việc xác định cụ thể giới hạn được sử dụng không gian ngầm của người sử dụng đất.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng, hiện dự thảo luật đang đưa ra 2 phương án về nội dung này.

Phương án 1 quy định ngay trong luật người sử dụng đất được sử dụng lòng đất theo chiều thẳng đứng trong phạm vi ranh giới thửa đất tính từ mặt đất đến 15m vào lòng đất.

Ngoài giới hạn độ sâu này, người sử dụng đất vẫn được sử dụng nếu phù hợp quy hoạch nhưng phải xin phép cơ quan Nhà nước có thẩm quyền và phải trả tiền theo quy định của Chính phủ.

Việc xác định giới hạn độ sâu 15m, là căn cứ vào phạm vi phân vùng chức năng được xác định tại quy hoạch chung không gian xây dựng ngầm đô thị trung tâm - TP Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Phương án 2 là giao Chính phủ quy định mức giới hạn độ sâu mà người sử dụng đất được sử dụng; các nội dung khác quy định tương tự như phương án 1.

Ưu điểm của phương án này, theo ông Tùng là có thể quy định giới hạn độ sâu người sử dụng đất được toàn quyền sử dụng một cách linh hoạt hơn, phù hợp với đặc điểm địa chất và tiềm năng khai thác, sử dụng không gian ngầm của từng khu vực.

Do đây cũng là nội dung mới, chưa có thực tiễn kiểm nghiệm nên nếu giao Chính phủ quy định chi tiết thì trong quá trình triển khai thực hiện nếu có vướng mắc, bất cập Chính phủ sẽ kịp thời sửa đổi, bổ sung.

Tuy nhiên, việc xác định quyền của người sử dụng đất bề mặt trong việc sử dụng không gian ngầm thực chất là việc hạn chế quyền của người sử dụng đất, vì vậy, theo quy định của Hiến pháp năm 2013 thì nội dung này cần được quy định trong luật của Quốc hội.

Ông Tùng nói đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban và các cơ quan tán thành phương án 1.

Nêu ý kiến, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ bày tỏ nghiêng về phương án 2. Bởi phương án 1 vừa không có cơ sở thực tiễn, chính trị, pháp lý, vừa tạo ra cơ chế xin cho, không minh bạch.

Ông dẫn ví dụ một cao ốc trên 100 tầng thì đóng cọc móng có khi mấy chục, trăm mét.

“Nếu luật quy định 15m thì cơ sở nào, còn quá 15m phải xin phép thì lúc đấy lại đi xin - đi cho rồi xử lý cán bộ sai phạm. Không nên như vậy mà cần minh bạch”, Chủ tịch Quốc hội nêu quan điểm, cần quy định trong Luật Thủ đô sửa đổi là không gian ngầm có giới hạn còn giới hạn cụ thể thì giao cho Chính phủ quy định.