Đặc biệt, dưới sự chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, Chính phủ, Thủ tướng, Thanh tra Chính phủ đã tiến hành nhiều cuộc thanh tra có phạm vi rộng, tính chất rất phức tạp, yêu cầu hoàn thành trong thời gian rất ngắn.

Tổng Bí thư Tô Lâm, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và các lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước đến dự Đại hội đại biểu Đảng bộ Chính phủ lần thứ nhất. Ảnh: Đoàn Bắc

Theo yêu cầu của Tổng Bí thư Tô Lâm, phải phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực với phương châm “không có vùng tối, vùng xám”, “khoảng trống, điểm mờ”, “không có vùng cấm, không có ngoại lệ”.

Thanh tra không chỉ phát hiện sai phạm…

Trở lại năm 2020, khi đánh giá về vai trò của ngành Thanh tra tại Hội nghị toàn quốc tổng kết công tác phòng, chống tham nhũng giai đoạn 2013 - 2020, cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhận định, ngành có nhiều cố gắng, công tâm, khách quan làm rõ các sai phạm.

Ngành Thanh tra từ năm 2013 - năm thành lập Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng (nay là Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực) đến năm 2020 đã tập trung vào lĩnh vực có nhiều dư luận tiêu cực, tham nhũng, lãng phí; xử lý nghiêm và công khai các sai phạm liên quan đến nhiều dự án gây thất thoát, thu lỗ lớn, dư luận xã hội quan tâm.

Điển hình như vụ việc Mobifone mua 95% cổ phần của AVG; việc cổ phần hóa cảng Quy Nhơn, Dự án mở rộng Nhà máy Gang thép Thái nguyên giai đoạn II, Dự án đầu tư cải tạo, mở rộng nhà máy phân đạm Hà Bắc; các dự án, gói thầu liên quan đến Đinh Ngọc Hệ (Út Trọc)…

Bước sang giai đoạn 2020 - 2025, ngành Thanh tra tiếp tục thay đổi mạnh mẽ tư duy, phương pháp làm việc, thanh tra có trọng tâm, trọng điểm, đi vào vào những lĩnh vực nhạy cảm, dễ xảy ra sai phạm như lĩnh vực đất đai, tài chính, ngân hàng, các dự án lớn…

Đáng chú ý, Thanh tra Chính phủ chỉ đạo ngành Thanh tra triển khai nhiều kỷ lục các cuộc thanh tra chuyên đề diện rộng trên phạm vi cả nước như: Chuyên đề thanh tra việc mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, kít xét nghiệm, thuốc phòng, chống dịch Covid-19; chuyên đề thanh tra các dự án hạ tầng trọng điểm…

Thanh tra Chính phủ chỉ đạo ngành Thanh tra triển khai nhiều kỷ lục các cuộc thanh tra chuyên đề diện rộng trên phạm vi cả nước trong giai đoạn 2020 - 2025. Ảnh: H.G

Các cuộc thanh tra chuyên đề không chỉ phát hiện sai phạm để xử lý mà còn hướng đến mục tiêu cao hơn là phòng ngừa, tìm ra sơ hở của chính sách, pháp luật để kiến nghị hoàn thiện thể chế.

Số liệu cho thấy, trong 5 năm, toàn ngành Thanh tra đã phát hiện vi phạm và kiến nghị thu hồi cho ngân sách Nhà nước hơn 424.800 tỷ đồng với 2.200 ha đất; chuyển cơ quan điều tra 1.762 vụ việc với 1.266 đối tượng, tăng 258% về số vụ việc, 80% về số đối tượng so với nhiệm kỳ trước.

Riêng Thanh tra Chính phủ đã chuyển cơ quan điều tra 115 vụ việc, tăng 180%. Nhiều cuộc thanh tra có phạm vi rộng, tính chất rất phức tạp như thanh tra về phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ; xăng dầu, quy hoạch điện VII; thanh tra chuyên đề về quản lý khai thác, chế biến kinh doanh đất hiếm, vonfram và quặng bô xít… đã được Thanh tra Chính phủ triển khai, theo chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương, Chính phủ.

Làm một việc, một vụ cảnh tỉnh cả vùng, cả lĩnh vực

Trước tình trạng lãng phí, Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ đạo phải coi phòng, chống lãng phí ngang hàng với tham nhũng, tiêu cực. Theo yêu cầu của Tổng Bí thư, phải nhận diện, chỉ rõ các hành vi, biểu hiện lãng phí, trách nhiệm của cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan, tổ chức, cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu.

Tại phiên họp Ban Chỉ đạo Trung ương cuối năm 2024, Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu “dứt khoát phải có địa chỉ chịu trách nhiệm, vì đây là tài sản của Nhà nước, là tiền của Nhân dân”.

Thanh tra Chính phủ - cơ quan đầu tiên thực hiện chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương và Tổng Bí thư Tô Lâm đã thanh tra Dự án cơ sở 2 của hai Bệnh viện Bạch Mai và Bệnh viện Việt Đức tại Hà Nam (cũ).

Chưa đầy 3 tháng, Thanh tra Chính phủ đã xác định hai dự án này lãng phí trên 1.200 tỷ đồng, thực hiện đúng phương châm chỉ đạo của Tổng Bí thư và Ban Chỉ đạo Trung ương: "Không có vùng cấm, không có ngoại lệ”, “làm một việc, một vụ để cảnh tỉnh cả vùng, cả lĩnh vực”.

Tại cuộc họp Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực ngày 29/9, Tổng Bí thư Tô Lâm ghi nhận nỗ lực của các cơ quan đã cơ bản hoàn thành thanh tra với 563 dự án có khó khăn, vướng mắc, tồn đọng kéo dài. Ảnh: Đ.X

Kết luận thanh tra đã được Ban Chỉ đạo Trung ương, Tổng Bí thư, Thủ tướng Chính phủ và dư luận xã hội đánh giá cao. Tổng Bí thư Tô Lâm nói, “cuộc thanh tra 2 bệnh viện là hình mẫu để thực hiện thanh tra với các dự án khác”.

Thanh tra Chính phủ và ngành Thanh tra tiếp tục bùng nổ trong phòng, chống lãng phí với những bước đi quyết liệt khi đồng loạt “ra quân” triển khai 25 cuộc thanh tra về các dự án có khó khăn, vướng mắc, tồn đọng kéo dài trên phạm vi cả nước.

Chỉ trong 55 ngày đêm, ngành Thanh tra đã hoàn thành cuộc thanh tra 563 dự án có khó khăn, vướng mắc, tồn đọng kéo dài. Trong đó, Thanh tra Chính phủ thanh tra 70 dự án có quy mô trên 100 tỷ đồng, các địa phương thanh tra 490 dự án có quy mô trên 30 tỷ đồng. Kết quả thanh tra đã chỉ ra nhiều thiếu sót, vi phạm, cả về cơ chế, chính sách, pháp luật và tổ chức thực hiện.

Hiện, Thanh tra Chính phủ và ngành Thanh tra cũng đang tiến hành cuộc thanh tra phòng, chống lãng phí trong quản lý sử dụng cơ sở nhà, đất do các cơ quan, đơn vị và doanh nghiệp Nhà nước quản lý, đảm bảo đúng mục đích, hiệu quả, tránh tình trạng “cha chung không ai khóc” như chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm.

Không chậm trễ trong giải quyết khiếu nại, tố cáo phức tạp

Không chỉ quyết liệt trong phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, ngành Thanh tra luôn thấm nhuần sâu sắc quan điểm lấy người dân làm gốc, tập trung giải quyết dứt điểm nhiều vụ việc khiếu nại, tố cáo phức tạp, kéo dài, củng cố được niềm tin của Nhân dân.

Làm việc với Đảng ủy Thanh tra Chính phủ hồi giữa tháng 3/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm lưu ý, chính quyền của dân, phục vụ Nhân dân, nếu không phát hiện Nhân dân có bức xúc là kém, càng kém hơn nếu biết Nhân dân có bức xúc mà không giải quyết, thờ ơ.

Tổng Bí thư nhắc lại lời của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Đồng bào có oan ức thì mới khiếu nại hoặc chưa hiểu rõ chính sách của Đảng và Chính phủ mà khiếu nại, ta phải giải quyết nhanh, tốt thì đồng bào mới thấy rõ Đảng, Chính phủ quan tâm, lo lắng đến quyền lợi của họ. Do đó quan hệ giữa Nhân dân với Đảng, với Chính phủ càng được củng cố tốt hơn...

Thanh tra Chính phủ đã làm việc trực tiếp với các địa phương, để rà roát giải quyết 226 vụ việc khiếu nại, tố cáo phức tạp, kéo dài, vượt cấp lên Trung ương trên địa bàn TP Hà Nội. Ảnh: BTT

Nhấn mạnh tinh thần này phải được thấm nhuần, thực hiện đầy đủ, Tổng Bí thư yêu cầu tập trung giải quyết các vụ khiếu nại, tố cáo phức tạp, kéo dài, vượt cấp lên Trung ương trên địa bàn Hà Nội với tinh thần “không thể chậm trễ hơn được nữa”.

Thực hiện chỉ đạo của Tổng Bí thư, Chính phủ, Thủ tướng, Thanh tra Chính phủ đã lãnh đạo “chiến dịch 90 ngày đêm” huy động lực lượng nhiều đơn vị để tập trung giải quyết 226 vụ việc khiếu nại, tố cáo tồn đọng, kéo dài, vượt cấp lên Trung ương mà nhiều năm chưa giải quyết được.

Bằng cách làm bài bản, khoa học, phối hợp chặt chẽ, tổ chức đối thoại trực tiếp với người dân và vận dụng linh hoạt các chính sách, pháp luật để giải quyết những điểm nghẽn, đến nay cơ bản xong 90% các vụ việc.

“Chiến dịch 90 ngày đêm” này không chỉ giải quyết dứt điểm các vụ việc gây bức xúc mà còn là minh chứng thể hiện tinh thần trách nhiệm, thái độ vì dân, phục vụ dân, bảo vệ niềm tin của Nhân dân với Đảng, Nhà nước, và ngành Thanh tra. Kết quả này, được Tổng Bí thư khen ngợi, biểu dương các địa phương và Thanh tra Chính phủ.