Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu. Ảnh: quochoi.vn

Chiều ngày 15/5, Uỷ ban Thường vụ QH cho ý kiến (lần 2) về Dự án Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức QH, trong đó có vấn đề liên quan đến tiêu chuẩn ĐBQH.

Trình bày báo cáo dự kiến tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Luật, theo Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng, qua thảo luận của ĐBQH hoạt động chuyên trách và các đoàn ĐBQH, một số ý kiến đề nghị cần quy định cụ thể hơn về tiêu chuẩn ĐBQH.

Ông Tùng cho hay, hiện tại, ngoài tiêu chuẩn chung của ĐBQH đã được Luật Tổ chức QH quy định, trong các văn bản của Đảng còn đề ra nhiều tiêu chuẩn, điều kiện cụ thể đối với đảng viên, cán bộ, công chức, viên chức được lựa chọn, giới thiệu, ứng cử ĐBQH và phê chuẩn vào các chức danh ĐBQH hoạt động chuyên trách tại Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của QH, các đoàn ĐBQH như về bản lĩnh chính trị, trình độ, năng lực chuyên môn, lý luận chính trị, kinh nghiệm công tác, uy tín, độ tuổi...

“Nếu luật hóa các tiêu chuẩn, điều kiện này để áp dụng chung cho ĐBQH thì không phù hợp”, ông Tùng cho biết quan điểm của Thường trực Uỷ ban Pháp luật và cơ quan soạn thảo.

Vì vậy, Thường trực Uỷ ban Pháp luật đề nghị, Uỷ ban Thường vụ QH cho giữ các nội dung quy định về tiêu chuẩn ĐBQH như trong Luật Tổ chức QH hiện hành.

Đồng thời giao các cơ quan có thẩm quyền nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của các vị ĐBQH để cụ thể hóa trong Đề án bầu cử ĐBQH khóa XV cũng như trong các quy định về tiêu chuẩn cán bộ, đánh giá cán bộ phù hợp với từng nhóm đối tượng (ĐBQH hoạt động chuyên trách, ĐBQH kiêm nhiệm, ĐBQH tái cử...) nhằm tạo điều kiện cho cử tri lựa chọn, bầu ra được những đại biểu xứng đáng nhất làm người đại diện cho mình tại QH.

Nêu ý kiến, Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Nguyễn Văn Giàu đề nghị Ủy ban Thường vụ QH rà soát thật kỹ vấn đề này vì đây là tư tưởng chỉ đạo của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước.

Chủ nhiệm Uỷ ban Đối ngoại Nguyễn Văn Giàu. Ảnh: quochoi

Theo ông Giàu, trong cả phát biểu khai mạc lẫn bế mạc hội nghị Trung ương 12 vừa qua, khi nói về phương hương công tác bầu cử ĐBQH khóa mới, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước đều yêu cầu ĐBQH phải có ý thức chính trị chứ không chỉ có phẩm chất, năng lực, kinh nghiệm.

“Tôi nghĩ rằng nên nghiên cứu thật sâu và thể hiện được. Đây là quan điểm của Đảng, Ban Chấp hành Trung tương chứ không phải chỉ người đứng đầu, thành ra phải thể hiện cho được”, Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại nói.

Trao đổi lại với tư cách là cơ quan soạn thảo Dự án Luật, Tổng Thư ký QH Nguyễn Hạnh Phúc cho biết, QH có nhiều thành phần khác nhau, do đó, nếu quy định vào Dự luật về tiêu chuẩn “phẩm chất chính trị” cho ĐBQH “cũng khó”.

Kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch QH Uông Chu Lưu cho rằng, QH đại diện cho các giai tầng, đối tượng khác nhau, trong đó có các thành phần tôn giáo, linh mục… đều có quyền ứng cử, bầu cử. Do đó rất khó có quy định về bản lĩnh chính trị với những người này như một tiêu chuẩn.

Theo ông Lưu, đối với khối đảng viên, công chức, viên chức ngoài tiêu chuẩn chung của ĐBQH, quy định của Đảng, tổ chức nữa và trong đó đã có quy định về phẩm chất chính trị.

“Tinh thần chung là nâng cao chất lương, đảm bảo hoạt động hiệu quả của ĐBQH chứ không cần phải ghi cụ thể vào luật”, Phó Chủ tịch QH nhấn mạnh và thống nhất không ghi tiêu chuẩn chính trị vào tiêu chuẩn ĐBQH quy định trong Dự thảo Luật.

Theo dự kiến chương trình, Dự án Luật này sẽ được QH thông qua tại kỳ họp 9 chuẩn bị khai mạc trong tháng 5 này.

Nâng tỷ lệ ĐBQH chuyên trách lên ít nhất 40%

Báo cáo tiếp thu, giải trình dự án luật cũng nêu, trên cơ sở tiếp thu ý kiến của đa số ĐBQH, khoản 2 Điều 23 Dự thảo đã được chỉnh lý theo hướng nâng tỷ lệ ĐBQH hoạt động chuyên trách lên ít nhất là 40% tổng số ĐBQH.

Bên cạnh đó, có ý kiến cho rằng, trong những nhiệm kỳ qua, đặc biệt là nhiệm kỳ khóa XIV, mặc dù Đảng và Nhà nước đã quan tâm quy hoạch, bố trí, giới thiệu cán bộ ứng cử ĐBQH nhưng tỷ lệ ĐBQH hoạt động chuyên trách cũng chỉ mới đạt 34,5% tổng số ĐBQH.

Vì vậy, để bảo đảm tính khả thi của luật, đề nghị các cấp, các ngành phải có sự chuẩn bị chu đáo, kỹ lưỡng nguồn nhân sự giới thiệu ứng cử ĐBQH để hoạt động chuyên trách, bảo đảm chất lượng, đồng thời quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ công tác bầu cử.