Ủy ban Thường vụ Quốc hội sáng 5/9 cho ý kiến các báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật, thi hành án, phòng, chống tham nhũng năm 2025; các báo cáo công tác của Viện trưởng Viện KSND Tối cao, Chánh án TAND Tối cao năm 2025 và tổng kết công tác nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV (2021-2026).

Làm rõ sai phạm, xử lý cả lãnh đạo diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý

Trình bày báo cáo thẩm tra báo cáo của Chính phủ về công tác phòng chống tham nhũng, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, Thường trực ủy ban này nhận thấy, năm 2025 dù phải đồng thời thực hiện chủ trương mang tính cách mạng về sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy và nhiều nhiệm vụ chính trị quan trọng khác nhưng công tác phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực vẫn được đẩy mạnh thực hiện trên các lĩnh vực.

Theo đó, các cơ quan chức năng đã tập trung rà soát, xử lý các công trình, dự án chậm tiến độ, tồn đọng kéo dài, gây thất thoát, lãng phí lớn.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng trình bày báo cáo thẩm tra sơ bộ báo cáo của Chính phủ về công tác phòng chống tham nhũng năm 2025. Ảnh: P.Thắng

“Công tác phát hiện, xử lý tham nhũng, tiêu cực qua hoạt động thanh tra, kiểm tra, kiểm toán tiếp tục được đẩy mạnh. Công tác điều tra, truy tố, xét xử các vụ án tham nhũng cơ bản được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật.”, ông Tùng nói.

Qua đó, các cơ quan chức năng tiếp tục phát hiện, xử lý nhiều vụ án tham nhũng lớn, gây hậu quả nghiêm trọng; làm rõ sai phạm, xử lý nhiều cán bộ, công chức, trong đó có cả lãnh đạo thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý.

Công tác thu hồi tài sản tham nhũng trong giai đoạn điều tra cũng đạt kết quả rất tích cực.

Dù vậy, theo cơ quan thẩm tra, một số chủ trương của Đảng về phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực còn chậm được thể chế hóa. Tình trạng vi phạm về thực hiện công khai, minh bạch; trách nhiệm giải trình; định mức, tiêu chuẩn, chế độ; quy tắc ứng xử; kiểm soát tài sản, thu nhập vẫn chưa có nhiều chuyển biến tích cực.

Chất lượng cung cấp dịch vụ công trực tuyến chưa cao; vẫn còn tình trạng chưa quan tâm đúng mức tới cắt, giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính. Trong khi, việc vận hành Trung tâm Phục vụ hành chính công cấp xã tại một số địa phương bước đầu còn gặp vướng mắc.

Xử các vụ tham nhũng lớn, giải quyết cả “tham nhũng vặt”

Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cũng chỉ ra, công tác tự kiểm tra phát hiện tham nhũng trong nội bộ chưa có chuyển biến tích cực. Chất lượng, tiến độ giải quyết một số vụ việc, vụ án tham nhũng chưa đạt yêu cầu. Giá trị tài sản tham nhũng phải thu hồi vẫn tồn đọng lớn.

“Tình trạng tham nhũng ngay trong các cơ quan có nhiệm vụ phòng chống tham nhũng; nhũng nhiễu, tiêu cực trong khu vực hành chính, dịch vụ công chưa được khắc phục”, ông Tùng nhấn mạnh.

Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong và các đại biểu tại phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Ảnh: P.Thắng

Tán thành với đánh giá của Chính phủ về tình hình tham nhũng năm 2025 còn diễn biến phức tạp trên một số lĩnh vực, Thường trực Ủy ban Tư pháp và Pháp luật đề nghị Chính phủ phân tích rõ “nguy cơ” của tham nhũng, lãng phí, tiêu cực đối với sự tồn vong của chế độ đến nay đã được đẩy lùi đến đâu để dự báo đúng tình hình.

Về phương hướng, nhiệm vụ năm 2026, Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật về phòng, chống tham nhũng lãng phí tiêu cực; đồng thời thực hiện có hiệu quả các biện pháp phòng, chống tham nhũng; chuyển trọng tâm sang phòng ngừa, chủ động nhận diện, cảnh báo vi phạm từ sớm, từ xa.

“Cùng với việc tập trung thanh tra, kiểm tra các lĩnh vực dễ phát sinh tham nhũng và nâng cao chất lượng điều tra, xử lý các vụ án tham nhũng, lãng phí, tiêu cực lớn, cần quan tâm triển khai các biện pháp giải quyết tình trạng nhũng nhiễu, “tham nhũng vặt”, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp”, ông Tùng cho biết kiến nghị của Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp.

Ngoài ra, theo Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, cần tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ và thực hiện các giải pháp chấn chỉnh, xử lý tình trạng cán bộ né tránh, đùn đẩy, sợ sai không dám làm.

Tội phạm liên quan đến lãng phí được phát hiện, xử lý nhiều hơn

Thẩm tra báo cáo phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật, ông Tùng cho biết, dù cơ bản các loại tội phạm và vi phạm pháp luật đều giảm so với cùng kỳ (giảm 21,00%), nhưng một số loại tội phạm vẫn tăng như: lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, gây rối trật tự công cộng.

Công tác phát hiện, xử lý vi phạm pháp luật và tội phạm đã phát hiện nhiều phương thức, thủ đoạn mới của tội phạm kinh tế, lừa đảo, buôn lậu. Số tài sản tham nhũng thu hồi ở giai đoạn điều tra tăng rất cao (tăng 181,01%).

Toàn cảnh phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Ảnh: P.Thắng

“Tội phạm liên quan đến lãng phí trong đầu tư, xây dựng gây thiệt hại nghiêm trọng đến ngân sách Nhà nước được phát hiện, xử lý nhiều hơn. Tuy nhiên, tội phạm ma túy tiếp tục diễn biến phức tạp với quy mô lớn, có tính chất đặc biệt nghiêm trọng; vi phạm pháp luật và tội phạm về lĩnh vực an toàn thực phẩm diễn ra phức tạp, gây hậu quả nghiêm trọng tới sức khỏe của Nhân dân... “, ông Tùng nói.

Về công tác điều tra, xử lý tội phạm, theo ông Tùng, cơ bản được tiến hành theo đúng quy định của pháp luật, kết quả một số nội dung công tác vượt chỉ tiêu yêu cầu của Nghị quyết số 96 của Quốc hội.

Song, cơ quan thẩm tra lưu ý, tỷ lệ giải quyết tin báo, tố giác tội phạm mới đạt 85,45%, chưa đạt chỉ tiêu Quốc hội giao. Việc áp dụng biện pháp ngăn chặn bắt, tạm giữ, tạm giam vẫn còn vi phạm.

Với công tác của VKSND các cấp, Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp thấy, tiếp tục đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận. Trong đó, không có trường hợp nào VKS truy tố nhưng tòa án cấp sơ thẩm tuyên không phạm tội. Tỷ lệ điều tra, khám phá các loại tội phạm của Cơ quan điều tra Viện KSND Tối cao vượt chỉ tiêu của Quốc hội giao

Dù vậy, theo cơ quan thẩm tra, vẫn còn trường hợp phải đình chỉ điều tra bị can do không có sự việc phạm tội, hành vi không cấu thành tội phạm hoặc hết thời hạn điều tra không chứng minh được bị can phạm tội.

“Đề nghị Viện KSND Tối cao tổng hợp những khó khăn của Viện KSND các cấp trong quá trình sắp xếp tổ chức bộ máy để tháo gỡ theo thẩm quyền hoặc kiến nghị cấp có thẩm quyền quan tâm, hỗ trợ”, ông Tùng nói.

Không có trường hợp nào kết án oan người vô tội hoặc bỏ lọt tội phạm

Về công tác của tòa án, Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp nhận thấy, chất lượng xét xử bảo đảm; tỷ lệ bản án bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan đáp ứng yêu cầu của Quốc hội.

Việc xét xử các vụ án hình sự bảo đảm nghiêm minh; tỷ lệ giải quyết án hình sự đạt 87,64%, cao hơn cùng kỳ năm 2024. “Không có trường hợp nào kết án oan người vô tội hoặc bỏ lọt tội phạm”, ông Tùng cho hay.

Chánh án TAND Tối cao Lê Minh Trí và đại biểu tại phiên họp. Ảnh: P.Thắng

Các vụ việc dân sự được giải quyết cơ bản bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của các bên đương sự. Công tác xét xử các vụ án hành chính đã có tiến bộ hơn năm 2024.

Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cũng ghi nhận, ngành TAND đã khẩn trương hoàn thiện việc sắp xếp tổ chức bộ máy, phân bổ biên chế thẩm phán, cán bộ, công chức cho mỗi tòa án theo quy định.

Nhưng, theo cơ quan thẩm tra, tỷ lệ giải quyết các vụ việc dân sự, vụ án hành chính và giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm chưa đạt chỉ tiêu của Quốc hội giao; tỷ lệ án hành chính bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan còn cao (3,02%).

Thẩm tra sơ bộ báo cáo của Chính phủ về công tác thi hành án, ông Tùng cho biết, nổi bật là việc thi hành xong các vụ án tín dụng, ngân hàng thu về trên 30.671 tỷ đồng và các vụ án kinh tế, tham nhũng thu trên 22.342 tỷ đồng.

Song kết quả thi hành xong án hành chính đạt tỷ lệ thấp, giảm 0,56% so với cùng kỳ, số việc tồn đọng có xu hướng ngày càng tăng, và đặc biệt là chưa có trường hợp nào không chấp hành án bị xử lý trách nhiệm.

Trong khi đó, hạn chế lớn đáng lưu ý trong thi hành án hình sự là công tác quản lý, giám sát tại một số cơ sở giam giữ còn sơ hở; số phạm nhân vi phạm kỷ luật và xếp loại cải tạo kém tăng.

Trên cơ sở thẩm tra, đánh giá các báo cáo tư pháp, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị Chính phủ, Viện KSND Tối cao, TAND Tối cao tiếp tục quan tâm đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, kinh phí cho các cơ quan tư pháp sau khi triển khai mô hình tổ chức mới.

“Đề nghị Bộ Công an, Viện KSND Tối cao, TAND Tối cao phối hợp rà soát để quy định và hướng dẫn cụ thể hơn về công tác phối hợp giữa Viện KSND, TAND với Cơ quan điều tra ở địa phương khi tổ chức mô hình Viện KSND, TAND 2 cấp ở địa phương, trong khi Cơ quan điều tra ở địa phương chỉ tổ chức ở cấp tỉnh”, ông Hoàng Thanh Tùng nêu.