Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, quá trình tổ chức thực thi pháp luật và thực tiễn phát triển loại hình nhà ở “chung cư mini” có tình trạng buông lỏng, gây nhiều hệ lụy. Ảnh minh họa. Nguồn ảnh: Đ.X

Tại báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Luật Nhà ở ngày 22/10, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho biết, qua thảo luận, có ý kiến cho rằng, việc quy định cho bán, cho thuê mua, cấp giấy chứng nhận cho các căn hộ trong nhà ở nhiều tầng nhiều hộ tại Điều 57 sẽ gây ra tình trạng xây dựng tràn lan “chung cư mini” tại các đô thị lớn.

Điều này, phá vỡ quy hoạch phát triển đô thị, gây mất mỹ quan và không bảo đảm an toàn phòng cháy, chữa cháy, không bảo đảm hạ tầng đồng bộ phục vụ cư dân.

Do đó, có ý kiến đại biểu đề nghị không cấp giấy chứng nhận cho từng căn hộ và căn hộ loại này chỉ được cho thuê, công tác quản lý vận hành do chủ nhà ở chịu trách nhiệm.

Trước ý kiến trên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, điều 57 của dự thảo luật do Chính phủ trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 5 đã quy định về loại hình nhà ở nhiều tầng nhiều căn hộ của hộ gia đình, cá nhân (“chung cư mini”) để bán, cho thuê, cho thuê mua. Đây không phải là quy định mới mà đã có từ Nghị định 71 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Nhà ở năm 2005, được luật hóa tại khoản 2 Điều 46 của Luật Nhà ở năm 2014.

“Sự xuất hiện và tồn tại của loại hình nhà ở này là để đáp ứng nhu cầu của người dân đô thị khi số lượng nhà ở xã hội chưa đáp ứng đủ nhu cầu của người lao động có thu nhập thấp

Trên thế giới, ngay cả ở những nước phát triển, tại các đô thị lớn vẫn tồn tại các khu “chung cư mini” được thiết kế, xây dựng dành cho những người có thu nhập trung bình - thấp có công việc hoặc cuộc sống phải gắn liền với đô thị”, theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Dù vậy cơ quan thường trực của Quốc hội đánh giá, quá trình tổ chức thực thi pháp luật và thực tiễn phát triển loại hình nhà ở này có tình trạng buông lỏng.

Nhiều địa phương đã thiếu kiểm tra chặt chẽ, không xử lý kịp thời các sai phạm, dẫn đến nhiều hệ lụy, gây quá tải về hệ thống hạ tầng đô thị, các tiện ích phục vụ sinh hoạt và tiềm ẩn nguy cơ cháy, nổ.

“Thực tế đã xảy ra một số vụ hỏa hoạn gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản”, Ủy ban Thường vụ Quốc hội lưu ý.

Vì vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã đề nghị Chính phủ nghiên cứu, đề xuất phương án chỉnh lý cụ thể để khắc phục các tồn tại, hạn chế trong phát triển, quản lý, sử dụng loại hình nhà ở này thời gian qua, bảo đảm chặt chẽ, thận trọng.

Theo đó, dự thảo mới nhất, được chỉnh lý theo hướng: Cá nhân chỉ được xây dựng nhà ở trên diện tích đất ở thuộc quyền sử dụng của mình, được Nhà nước giao hoặc bồi thường hoặc thuê, mượn của tổ chức, cá nhân khác.

Khi có quyền sử dụng đất ở theo quy định trên, tại Điều 57 Dự thảo Luật quy định, cá nhân được xây dựng: nhà ở có từ 2 tầng trở lên mà tại mỗi tầng có thiết kế, xây dựng căn hộ để bán, cho thuê mua với từng căn hộ; nhà ở có từ 2 tầng trở lên và có quy mô từ 20 căn hộ trở lên để cho thuê.

Để xây dựng nhà ở này, cá nhân phải đáp ứng điều kiện làm chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở. Việc đầu tư xây dựng thực hiện theo quy định của pháp luật về xây dựng và quy định khác của pháp luật có liên quan đối với dự án đầu tư xây dựng nhà ở.

“Việc bán, cho thuê mua, cho thuê căn hộ này thực hiện theo quy định của luật này, pháp luật về kinh doanh bất động sản; việc cấp giấy chứng nhận đối với từng căn hộ được thực hiện theo quy định của pháp luật về đất đai”, dự thảo luật quy định.

Dự thảo luật cũng quy định, cá nhân có quyền sử dụng đất ở xây dựng nhà ở có từ 2 tầng trở lên và có quy mô dưới 20 căn hộ mà tại mỗi tầng có thiết kế, xây dựng căn hộ để cho thuê thì việc đầu tư xây dựng nhà ở này phải thực hiện theo quy định sau đây:

- Đáp ứng yêu cầu về quy chuẩn xây dựng đối với nhà ở nhiều tầng nhiều căn hộ của cá nhân để cho thuê theo quy định của Bộ trưởng Bộ Xây dựng;

- Phải được thiết kế, thẩm duyệt phòng cháy, chữa cháy và thực hiện các biện pháp quản lý về an toàn phòng cháy, chữa cháy theo quy định của pháp luật về phòng cháy, chữa cháy đối với nhà ở nhiều tầng nhiều căn hộ của cá nhân để cho thuê.

Việc quản lý vận hành nhà ở nhiều tầng nhiều căn hộ của cá nhân được thực hiện theo Quy chế Quản lý, sử dụng nhà chung cư do Bộ trưởng Bộ Xây dựng ban hành.

Dự thảo bổ sung vào khoản 4 Điều 3 nghiêm cấm hành vi: “Phát triển nhà ở nhiều tầng nhiều căn hộ của cá nhân trái quy định của luật này.”.

Đồng thời bổ sung quy định chuyển tiếp tại Điều 198 để vừa bảo đảm quyền lợi của người dân, đồng thời xử lý nghiêm minh, không hợp thức hóa các sai phạm trong phát triển loại hình nhà ở này thời gian qua.

Theo đó, trường hợp đã được cấp giấy chứng nhận cho từng căn hộ trong nhà ở đó thì chủ sở hữu của căn hộ này tiếp tục thực hiện các quyền của chủ sở hữu theo quy định của pháp luật về nhà ở trước ngày luật này có hiệu lực thi hành.

Trường hợp nhà ở quy định tại khoản này không đáp ứng các yêu cầu theo quy định của pháp luật về nhà ở và quy định khác của pháp luật có liên quan trước ngày luật này có hiệu lực thi hành thì phải xử lý vi phạm theo quy định của pháp luật về nhà ở, pháp luật về xây dựng, pháp luật về phòng cháy, chữa cháy và quy định khác của pháp luật có liên quan. Các căn hộ trong nhà ở này không được cấp giấy chứng nhận; việc xử lý giao dịch về nhà ở thực hiện theo quy định của Bộ luật Dân sự.

Dự kiến chương trình kỳ họp 6 khai mạc sáng mai 23/10, Quốc hội sẽ xem xét thông qua Dự án Luật Nhà ở (sửa đổi).