Ảnh minh họa: Nguồn ảnh: Zing.vn

Nội dung này được Chính phủ đề cập trong báo cáo gửi Quốc hội, tiếp thu, giải trình ý kiến nhân dân đối với Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).

Tại báo cáo cho biết, đã có hơn 12 triệu lượt ý kiến góp ý vào dự thảo. Chính phủ báo cáo tiếp thu, giải trình chi tiết hơn 750 nội dung góp ý của nhân dân và đại biểu Quốc hội qua các phiên thảo luận về dự án luật này.

Thể chế hóa quan điểm quy định mức thuế cao với người nhiều nhà ở, đầu cơ đất

Một trong những vấn đề được nhân dân góp ý nhiều là tài chính về đất đai, giá đất.

Có ý kiến đề nghị áp dụng các loại thuế, phí như thuế lũy tiến với người mua “nhà ở thứ hai trở lên” và thuế lũy tiến theo thời gian bán bất động sản, các loại phụ phí (càng ở khu vực, thành phố trung tâm phụ phí càng cao) để hạn chế đầu cơ đất, giữ đất, hạn chế tình trạng “nhà/đất không sử dụng”.

Giải trình, Chính phủ nhắc lại Nghị quyết số 18 của Trung ương đã khẳng định, “quy định mức thuế cao hơn đối với người sử dụng nhiều diện tích đất, nhiều nhà ở, đầu cơ đất, chậm sử dụng đất, bỏ đất hoang”.

Thể chế quan điểm trên, dự thảo luật đã bổ sung khoản thu từ “tiền sử dụng đất, tiền thuê đất tăng thêm đối với các dự án không đưa đất vào sử dụng, sử dụng chậm tiến độ”.

“Quy định cụ thể về mức thuế suất phải được quy định tại pháp luật về thuế”, báo cáo của Chính phủ nêu và cho biết, cơ quan chủ trì soạn thảo Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) xin ghi nhận và báo cáo, kiến nghị Quốc hội, Chính phủ, cơ quan chủ trì soạn thảo Luật Thuế nghiên cứu, rà soát cho phù hợp.

Liên quan đến thuế chuyển quyền sử dụng đất, có ý kiến đề nghị quy định một điều mang tính nguyên tắc và liên quan đến việc sửa đổi, bổ sung một số các luật thuế. Bởi thực tiễn, Nhà nước thất thu thuế thông qua chuyển quyền sử dụng đất là một hiện tượng đang phổ biến.

Ý kiến khác đề nghị quy định về giao dịch đảm bảo, về phát hành trái phiếu thông qua bảo lãnh bằng quyền sử dụng đất, định giá đất cho hoạt động tín dụng…

Về nội dung này, cơ quan soạn thảo cho hay, việc tính thuế thu nhập từ chuyển quyền sử dụng đất với hộ gia đình, cá nhân đã được quy định cụ thể tại điểm d khoản 3 Điều 164 dự thảo luật. Việc gia hạn thuê đất đã được quy định cụ thể tại Điều 160 dự thảo luật.

“Định giá đất cho các mục đích khác như giao dịch đảm bảo, phát hành trái phiếu, hoạt động tín dụng và quy định cụ thể đối với các đối tượng với mức thuế áp dụng tương ứng, các trường hợp miễn, giảm cần có phương án bảo đảm cho người dân thực hiện giao dịch chuyển nhượng bất động sản không thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Đất đai, mà thực hiện theo quy định của các pháp luật khác có liên quan”, báo cáo Chính phủ nêu.

Ban hành bảng giá đất 5 năm/lần khiến giá đất thấp hơn giá thị trường

Về bảng giá đất, có ý kiến cho rằng dự thảo luật bỏ quy định khung giá đất là phù hợp, song cũng có ý kiến không quy định xây dựng bảng giá đất định kỳ hàng năm mà quy định điều chỉnh bảng giá đất khi có biến động từ 20% trở lên; quy định ban hành bảng giá đất 5 năm, 3 năm, 2 năm một lần hoặc theo từng giai đoạn.

Chính phủ cho biết qua tổng kết, việc ban hành bảng giá đất 5 năm một lần và điều chỉnh khi có biến động 20% không đảm bảo giá đất phù hợp với giá thị trường. Việc theo dõi chỉ số biến động giá đất thị trường chưa thực hiện được, dẫn đến bảng giá đất thường thấp hơn nhiều so với giá đất thị trường.

Dự thảo luật quy định bảng giá đất cần phải được ban hành hàng năm để đảm bảo giá đất phù hợp với nguyên tắc thị trường, tránh trường hợp giá đất không phản ánh đúng giá đất thị trường, gây thất thu ngân sách và khiếu kiện khi Nhà nước thu hồi đất.

Cơ quan soạn thảo cũng tiếp thu, bổ sung quy định trong dự thảo luật theo hướng với các địa phương đã ban hành bảng giá đất 5 năm theo quy định của Luật Đất đai năm 2013 trước ngày luật này có hiệu lực thì tiếp tục được áp dụng bảng giá đất đã phê duyệt đến hết kỳ của bảng giá.

Các địa phương có trách nhiệm tập trung nguồn lực lập và ban hành bảng giá đất hàng năm theo quy định của luật này để áp dụng sau khi bảng giá đất chu kỳ 5 năm hết hiệu lực

Dự án có chênh lệch địa tô cao, Nhà nước chỉ thu hồi đất để đấu giá

Liên quan đến nội dung thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, Ủy ban Kinh tế (cơ quan thẩm tra) đề nghị rà soát, quy định cụ thể hơn về điều kiện, tiêu chí cụ thể đối với trường hợp thu hồi đất.

Theo cơ quan thẩm tra, dự thảo luật đã bổ sung định nghĩa dự án phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, tuy nhiên, phạm vi được quy định còn rộng, chưa cụ thể.

Ủy ban Kinh tế còn lưu ý cần phân biệt rõ hơn giữa mục đích phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng và mục đích kinh tế đơn thuần để minh bạch trong việc thu hồi đất, tránh bị lạm dụng, gây bức xúc cho người sử dụng đất, dẫn đến tình trạng khiếu nại, khiếu kiện.

Đề nghị xác định rõ tính chất “vì lợi ích quốc gia, công cộng” để tránh lạm dụng, thu hồi đất tràn lan, không đúng bản chất, bảo đảm quyền lợi hợp pháp của người có đất thu hồi, theo cơ quan thẩm tra.

Ngoài ra, cơ quan thẩm tra đề nghị cân nhắc việc thu hồi đất đối với dự án nhà ở thương mại để tạo quỹ đất đấu giá quyền sử dụng đất hoặc đấu thầu dự án có sử dụng đất.

“Các dự án nhà ở thương mại mang tính chất kinh doanh là chủ yếu, mặc dù sẽ tác động đến phát triển kinh tế - xã hội nói chung nhưng lợi ích trước mắt và trực tiếp sẽ mang lại cho các chủ đầu tư thực hiện dự án”, Ủy ban Kinh tế cho rằng dự án nhà ở thương mại khó và không có cơ sở rõ ràng để xác định có thuộc phạm vi phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng hay không, dễ bị lợi dụng, dẫn đến tình trạng khiếu nại, khiếu kiện gia tăng.

Giải trình những nội dung này, cơ quan soạn thảo cho biết, sau khi lấy ý kiến nhân dân, dự thảo đã chỉnh sửa toàn diện, quy định cụ thể các trường hợp thu hồi đất để thực hiện các công trình công cộng như: Giao thông, thủy lợi, năng lượng, bưu chính viễn thông...

Dự thảo luật cũng quy định cụ thể trường hợp thu hồi đất phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng như: Dự án nhà ở xã hội, nhà ở công vụ, khu công nghiệp, cụm công nghiệp, hoạt động thăm dò, khai thác khoáng sản, dự án lấn biển, xây dựng trụ sở cơ quan Nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội...

“Với các dự án có giá trị địa tô chênh lệch cao như dự án đô thị, dự án nhà ở thương mại, Nhà nước chỉ thu hồi đất để đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án có sử dụng đất”, Chính phủ nêu rõ.

Liên quan đến thanh tra và kiểm tra chuyên ngành đất đai, có ý kiến đề nghị tiếp tục rà soát để bảo đảm thống nhất, đồng bộ với Luật Thanh tra (sửa đổi).

Tiếp thu ý kiến, cơ quan soạn thảo đề xuất chỉnh lý lại quy định tại Điều 223 dự thảo luật theo hướng: “Thanh tra chuyên ngành đất đai là hoạt động thanh tra của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc chấp hành pháp luật về đất đai, quy định về chuyên môn, kỹ thuật, quy tắc quản lý thuộc lĩnh vực đất đai”.

Còn “kiểm tra chuyên ngành đất đai là hoạt động được thực hiện thường xuyên, liên tục của các cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân được giao nhiệm vụ quản lý đất đai nhằm đôn đốc thực hiện chủ trương, chính sách, pháp luật về đất đai; nhiệm vụ của cơ quan, tổ chức, cá nhân góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước; phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời các hành vi vi phạm trong quản lý và sử dụng đất đai”.