Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hòa Bình trả lời chất vấn. Ảnh: P.Thắng

Sáng ngày 20/3, Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hòa Bình trả lời chất tại phiên họp thứ 21 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Thẩm phán vi phạm đều bị xử lý “không có vùng cấm”

Quan tâm đến công tác phòng ngừa và xử lý tiêu cực, tham nhũng trong nội bộ ngành Tòa án, đại biểu Nguyễn Tạo (đoàn Lâm Đồng) nêu dù đã triển khai thực hiện nhiều quy định, nhưng thực tế vẫn còn nhiều cán bộ, thẩm phán vi phạm pháp luật.

Theo báo cáo của TAND Tối cao, từ năm 2021 đến nay có 106 trường hợp cán bộ, công chức ngành toán đã bị xử lý kỷ luật, trong đó có 7 trường hợp tham nhũng, tiêu cực.

Ông Tạo đề nghị Chánh án Nguyễn Hòa Bình làm rõ những giải pháp căn cơ về đấu tranh, phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực.

Trả lời, ông Nguyễn Hòa Bình nêu rõ quan điểm của tòa án xử lý nghiêm cán bộ, thẩm phán vi phạm, không có vùng cấm, không bao che.

Ông cho biết, ngành Tòa án đã tăng cường thanh tra, kiểm tra, giáo dục đạo đức công vụ cho thẩm phán. TAND Tối cao cũng ban hành bộ quy tắc đạo đức thẩm phán, đã được giảng dạy trong trường đại học của hệ thống tòa án.

“Những trường hợp phát hiện vi phạm, chúng tôi chủ động chuyển cho cơ quan thanh tra, điều tra để xử lý, không bao che”, ông Bình nhấn mạnh.

Các thẩm phán rất lo lắng về không được tái bổ nhiệm

TAND Tối cao còn ban hành Quy định 120 về xử lý những vi phạm của thẩm phán rất nghiêm, thậm chí vượt quá yêu cầu của Quốc hội.

Ví dụ, nghị quyết của Quốc hội cho phép tòa án được hủy sửa 1,5% số vụ án nhưng Quy định 120 chỉ cho 1,16% án hủy sửa, nếu thẩm phán nào vượt quá sẽ không được tái bổ nhiệm.

Đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt (Đắk Lắk) nói báo cáo xét xử vụ án hình sự cho thấy có việc xét xử sai tội danh, áp dụng không đúng hình phạt, tình tiết tăng nặng dẫn tới tuyên không đúng khung hình phạt hoặc quá nhẹ.

Bà đề nghị làm rõ “đây là nguyên nhân chủ quan hay cố ý?"

Ông Nguyễn Hòa Bình cho hay, thực trạng này có lỗi chủ quan, nhưng tỷ lệ án hủy, sửa chỉ dưới 1,5%, đảm bảo theo yêu cầu của Quốc hội.

Theo ông, hàng năm, các tòa án phải xử lý khoảng 80.000 vụ án hình sự. Lỗi chủ quan của các thẩm phán sẽ bị xử lý nếu vượt quá ngưỡng TAND Tối cao và Quốc hội đề ra.

“Nếu lỗi nghiêm trọng thì thẩm phán bị kỷ luật, nếu lỗi không nghiêm trọng sẽ bị dừng xét xử, không tái bổ nhiệm, không xếp loại thi đua.

Các thẩm phán rất lo lắng về không được tái bổ nhiệm. Phấn đấu cả đời được thẩm phán nhưng tỷ lệ hủy sửa cao hơn yêu cầu Quốc hội, Quy định 120 của TAND Tối cao sẽ không tái bổ nhiệm”, Chánh án TAND Tối cao khẳng định.

Áp lực công việc của thẩm phán quá nhiều

Đại biểu Trần Thị Thanh Hương (đoàn An Giang) dẫn báo cáo cho thấy năm 2022, số vụ án thụ lý của ngành Toà án tăng 7,7% nhưng vẫn còn nhiều vụ giải quyết quá thời gian do nguyên nhân chủ quan.

“Đề nghị Chánh án làm rõ, nguyên nhân chủ quan ở đây là gì, có biện pháp gì để khắc phục hay không?”, bà Hương chất vấn.

Chánh án Nguyễn Hoà Bình nói, nguyên nhân là do áp lực công việc quá nhiều, một thẩm phán cùng lúc phải giải quyết số lượng công việc gấp đôi so với quy định nên ảnh hưởng đến thời gian giải quyết vụ án.

Nguyên nhân chủ quan khác là năng lực, trách nhiệm của một số thẩm phán kém.

Khẳng định Tòa án sẽ tiếp tục khắc phục các nguyên nhân này, ông Nguyễn Hòa Bình nói thêm, hiện mỗi năm chỉ còn dưới 200 vụ việc giải quyết bị quá hạn.