Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Lê Thị Nga. Ảnh: N.T

Chiều ngày 23/10, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga trình bày báo cáo thẩm tra báo cáo của Chính phủ về công tác phòng chống tham nhũng năm 2021.

“Ủy ban Tư pháp nhận thấy, với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, công tác phòng chống tham nhũng tiếp tục được đẩy mạnh với quyết tâm chính trị cao hơn, hành động mạnh mẽ, “không dừng”, “không nghỉ”, “không có vùng cấm, không có ngoại lệ”  và đạt được nhiều kết quả tích cực”, bà Lê Thị Nga nhấn mạnh.

Mở rộng điều tra, khởi tố nhiều bị can là cán bộ cấp cao

Theo Ủy ban Tư pháp, năm 2021, nhiều biện pháp phòng ngừa tham nhũng đã được Chính phủ tích cực chỉ đạo thực hiện như công khai, minh bạch trong hoạt động của các cơ quan, tổ chức, đơn vị; kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn…

Các cơ quan chức năng đã chú trọng thanh tra, kiểm tra việc tuyển dụng, bổ nhiệm, sắp xếp cán bộ, công chức; xử lý trách nhiệm người đứng đầu để xảy ra tham nhũng.

Công tác phát hiện, xử lý tham nhũng tiếp tục được đẩy mạnh theo đúng tinh thần chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, tiêu cực với nguyên tắc “có vụ việc thì phải xác minh, làm rõ; tích cực, khẩn trương, rõ đến đâu xử lý đến đó…”

Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã tiến hành kiểm tra, làm rõ và xử lý kỷ luật đối với nhiều đảng viên vi phạm pháp luật về phòng chống tham nhũng, trong đó có nhiều cán bộ cấp cao của Nhà nước. Đồng thời chuyển các vụ việc sai phạm nghiêm trọng, có dấu hiệu tội phạm đến cơ quan điều tra để xử lý.

Các cơ quan chức năng đã tích cực đẩy nhanh tiến độ điều tra, xử lý các vụ án tham nhũng; khởi tố mới nhiều vụ án; mở rộng điều tra, khởi tố nhiều bị can là cán bộ cấp cao, có cán bộ thuộc diện Trung ương quản lý, sỹ quan cao cấp trong lực lượng vũ trang…

Báo cáo cơ quan thẩm tra dẫn chứng vụ Trần Văn Nam, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Bình Dương bị khởi tố về tội “vi phạm quy định về quản lý tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”. Vụ Nguyễn Duy Linh, nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Tình báo (Bộ Công an) bị khởi tố về tội nhận hối lộ...

Công tác xét xử tội phạm tham nhũng cơ bản kịp thời, việc xét xử bảo đảm nghiêm minh. Theo báo cáo của Chính phủ, tòa án đã xét xử sơ thẩm 254 vụ với 631 bị cáo về các tội tham nhũng. Các tòa án cấp sơ thẩm đã tuyên phạt tù chung thân 6 bị cáo; xử phạt tù từ trên 15 năm đến 20 năm đối với 22 bị cáo.

“Những kết quả về phát hiện, xử lý tham nhũng nêu trên đã có tác dụng cảnh tỉnh, cảnh báo, răn đe, giáo dục, phòng ngừa mạnh mẽ, được dư luận, nhân dân đồng tình, ủng hộ”, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga nêu.

Có trường hợp bổ nhiệm “thần tốc” phải thu hồi quyết định như ở Vĩnh Phúc…

Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra lưu ý, còn có tình trạng công khai trong phạm vi hẹp với lý do “bí mật công tác” hoặc “quy chế phát ngôn” trong cơ quan, đơn vị, tổ chức…

“Việc tuyển dụng, bổ nhiệm công chức ở một số cơ quan, đơn vị còn có trường hợp chưa bảo đảm; một số trường hợp bổ nhiệm “thần tốc”, thiếu minh bạch… dẫn đến phải thu hồi hoặc bị cơ quan có thẩm quyền kiến nghị thu hồi quyết định bổ nhiệm”, Ủy ban Tư pháp nêu dẫn chứng vụ thu hồi các quyết định bổ nhiệm cán bộ, lãnh đạo xảy ra tại Vĩnh Phúc, Cần Thơ...

Toàn cảnh phiên họp của Quốc hội ở hội trường. Ảnh: Đ.X

Đáng chú ý, theo bà Nga, tình trạng bao che cho các hành vi vi phạm pháp luật, “móc ngoặc” giữa người có chức vụ, quyền hạn trong khu vực Nhà nước với doanh nghiệp… còn xảy ra trong nhiều lĩnh vực

Điển hình như vụ ông Trần Hùng, Tổ trưởng Tổ Công tác 1444 của Tổng cục Quản lý thị trường bị khởi tố về tội “lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ” do bảo kê, “tạo điều kiện" hoạt động cho đường dây sản xuất, buôn bán sách giáo khoa giả…

Tình trạng nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp vẫn chưa có giải pháp khắc phục hiệu quả; công tác tự kiểm tra, tự phát hiện tham nhũng trong nội bộ vẫn là khâu yếu. Kết quả công tác thu hồi tài sản bị chiếm đoạt, thất thoát trong các vụ án tham nhũng, kinh tế còn thấp…

Phát sinh tội phạm tham nhũng liên quan đến chống dịch COVID -19

Đồng tình với đánh giá của Chính phủ “tham nhũng tiếp tục được kiềm chế, có chiều hướng thuyên giảm”, nhưng Ủy ban Tư pháp cho rằng, trong năm 2021, tình hình tội phạm tiếp tục có những diễn biến phức tạp, một số loại tội phạm về kinh tế, tham nhũng có chiều hướng gia tăng, tiềm ẩn nguy cơ “lợi ích nhóm”, “sân sau”, tập trung vào một số lĩnh vực như đấu thầu, đấu giá, cổ phần hoá, tín dụng, ngân hàng, y tế, giáo dục.

Dẫn chứng cho nhận định này, báo cáo của cơ quan thẩm tra “điểm danh” các vụ án lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ, vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng và thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiệm trọng xảy ra tại Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Tim Hà Nội; Bệnh viện Mắt TP HCM và tại Sở Y tế các tỉnh, TP: Sơn La, Đắk Lắk, Cần Thơ…

Vẫn theo Ủy ban Tư pháp, đã phát sinh một số tội phạm tham nhũng liên quan đến công tác phòng, chống dịch bệnh COVID -19; tình trạng cán bộ, công chức nhũng nhiễu, tiêu cực, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp vẫn tiếp tục diễn ra trên nhiều lĩnh vực.

Nhất là, tội phạm tham nhũng trong cơ quan bảo vệ pháp luật, cơ quan có nhiệm vụ phòng, chống tham nhũng vẫn còn.

Vụ Ngô Văn Thụy, Đội trưởng Đội Kiểm soát chống buôn lậu khu vực miền Nam, thuộc Cục Điều tra chống buôn lậu, Tổng cục Hải quan bị khởi tố về tội “nhận hối lộ”; vụ Nguyễn Xuân Đức, Phó Viện trưởng Viện KSND TP Bảo Lộc, tỉnh Lâm Đồng bị khởi tố về tội “nhận hối lộ”; vụ Nguyễn Văn Tuấn, Thẩm phán Tòa án TP Kon Tum, tỉnh Kon Tum bị khởi tố về tội “nhận hối lộ”….được nêu trong báo cáo gửi Quốc hội.

Từ đó, Ủy ban Tư pháp đề nghị, Chính phủ tiếp tục chỉ đạo đẩy mạnh, tạo chuyển biến rõ rệt hơn công tác phát hiện, xử lý tham nhũng ở các bộ, ngành, địa phương, nhất là việc tự kiểm tra, phát hiện, xử lý tham nhũng, tiêu cực trong nội bộ; xử lý, ngăn chặn có hiệu quả tình trạng nhũng nhiễu, tiêu cực, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp.

“Đề nghị Thanh tra Chính phủ, Kiểm toán Nhà nước, các cơ quan hữu quan tiếp tục tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán; tập trung hơn vào những lĩnh vực nổi cộm, đang gây bức xúc trong dư luận gần đây như lĩnh vực y tế, giáo dục, việc tổ chức triển khai các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về hỗ trợ và phòng, chống dịch bệnh COVID -19, việc huy động các khoản đóng góp của nhân dân để hoạt động từ thiện...”, bà Lê Thị Nga nhấn mạnh.