Doanh nghiệp Việt Nam đang đứng trước một cơ hội mang tính bước ngoặt nhờ Nghị quyết 68NQTW

Chuyên gia kinh tế - TS Nguyễn Văn Hiến cho rằng, để Nghị quyết 68 nhanh chóng đi vào cuộc sống, cần sớm rà soát, hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường hiện đại, minh bạch và công bằng, bảo đảm môi trường kinh doanh không có sự phân biệt giữa kinh tế tư nhân, kinh tế nhà nước và các khu vực kinh tế khác.

“Đặc biệt, chúng ta cần sớm xóa bỏ triệt để cơ chế xin - cho trong quản lý kinh tế, nhất là trong các ngành kinh doanh có điều kiện”, ông Hiến nhấn mạnh. 

Theo ông Hiến, để xây dựng được một hệ thống pháp lý minh bạch rõ ràng, có thể phải nghiên cứu xây dựng một đạo luật về kinh tế tư nhân, như một số quốc gia trên thế giới đã áp dụng. Trong đó, đặc biệt nhấn mạnh đến quyền bảo vệ tài sản và quyền tự do kinh doanh chính đáng của người dân.

Bên cạnh đó, một vấn đề khác cũng rất quan trọng để nghị quyết mau chóng đi vào cuộc sống là toàn bộ hệ thống chính trị, nhất là các bộ, ngành và địa phương phải khẩn trương xây dựng chương trình hành động, tùy theo chức năng và nhiệm vụ được giao, các bộ, ngành sẽ sớm đưa ra các chương trình và kế hoạch hành động cụ thể áp dụng nghị quyết. 

"Nếu không dẹp bỏ cơ chế xin - cho, thì mục tiêu này sẽ tiếp tục chỉ nằm trên giấy. Không nên đổ lỗi cho doanh nghiệp yếu, nhỏ và manh mún, doanh nghiệp nhỏ vì thể chế chưa cho họ lớn. Nếu thể chế vẫn chặn từ khâu ý tưởng, thì chẳng có doanh nhân nào dám đánh cược lâu dài”, anh Nguyễn Nam, Cty Năng lượng Xanh nói.

Từ tháng 5/2025, Nghị quyết 190/2025/QH15 đã bắt đầu cải cách bộ máy hành chính, xóa bỏ cấp huyện, sắp xếp lại các đơn vị chuyên môn cấp tỉnh, xã nhằm tinh gọn và hiệu lực hóa quản lý nhà nước. Đây được coi là nền tảng để tiến tới xóa bỏ triệt để cơ chế xin - cho, nhất là ở các lĩnh vực kinh doanh có điều kiện.

Theo GS.TS Nguyễn Đình Cung - nguyên Viện trưởng CIEM, chính quyền cần chuyển nhanh từ “quản lý” sang “kiến tạo”. Mọi điều kiện kinh doanh cần được quy định rõ trong luật, tránh tình trạng “luật 1 nhưng hướng dẫn 10”.

“Cải cách thể chế không thể là cải cách nội bộ. Cần có sự giám sát độc lập, minh bạch hóa toàn bộ quá trình cấp phép, phân bổ nguồn lực. Những bộ, ngành còn nắm quyền cho phép cần bị loại khỏi vòng quyết định kinh tế”, ông Cung cũng nhấn mạnh.

Trên thực tế, nhiều bộ ngành đang tích cực rà soát các văn bản quy phạm pháp luật, loại bỏ các điều kiện kinh doanh không cần thiết, đơn giản hóa thủ tục hành chính. Tuy nhiên, theo giới chuyên gia, chừng nào vẫn còn khái niệm “xin phép” để được làm điều luật không cấm, thì cơ chế xin - cho vẫn chưa thực sự bị triệt tiêu.

Nghị quyết 68-NQ/TW không chỉ là một định hướng chiến lược mà còn là lời cam kết về một môi trường phát triển thực sự cho doanh nghiệp Việt. Tuy nhiên, nếu môi trường ấy vẫn thiếu thuận lợi bởi thủ tục, giấy phép, nạn “cửa quyền” và trung gian, thì mọi mục tiêu tăng trưởng chỉ là ảo ảnh. Việt Nam đang ở ngưỡng cửa phát triển mới, với nhiều hiệp định thương mại thế hệ mới, cùng xu hướng chuyển dịch chuỗi cung ứng toàn cầu. Nhưng nếu không có sự chủ động, doanh nghiệp Việt sẽ bị các cơ chế lỗi thời “giam chân” trong vùng trũng giá trị. Vì vậy, hãy để doanh nghiệp “tự thở, tự lớn, tự chịu trách nhiệm”. Đó là cách tốt nhất để chọn lọc và phát triển lực lượng doanh nhân mạnh mẽ, thay vì cứ nuôi họ bằng đặc quyền.

Triệt tiêu cơ chế xin - cho không chỉ là một yêu cầu hành chính, mà là mệnh lệnh phát triển nếu Việt Nam muốn có doanh nghiệp lớn, nền kinh tế vững mạnh và độc lập hơn. Muốn vậy, cần sớm luật hóa các nguyên tắc thị trường, xóa bỏ hoàn toàn vai trò “xin phép” của doanh nghiệp khi làm điều đúng, minh bạch hóa quy trình cấp phép và đảm bảo quyền bình đẳng trong tiếp cận cơ hội phát triển. Chỉ khi nào doanh nghiệp không còn phải đi “xin” để được sống, thì Nghị quyết 68-NQ/TW mới thực sự đi vào cuộc sống.