Quốc lộ IA đoạn qua địa bàn tỉnh Nghệ An. Ảnh: Văn Thanh

Nguy cơ một số địa phương phải trả lại ngân sách

Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Nghệ An Lê Hồng Vinh vừa có văn bản hỏa tốc đôn đốc đẩy nhanh tiến độ giải ngân kinh phí các dự án đã cam kết trong năm 2024 trong tháng 12 này, trước nguy cơ một số địa phương không giải ngân hết nguồn kinh phí dẫn đến phải hoàn trả lại ngân sách.

Theo báo cáo của TP Vinh, UBND thị xã Hoàng Mai, Diễn Châu, Quỳnh Lưu thì tổng kinh phí giải ngân đến hết ngày 31/12/2024 là 695,694 tỷ đồng. Ngày 11/10/2024, UBND tỉnh Nghệ An đã có văn bản báo cáo các bộ, ngành Trung ương trình Quốc hội về số liệu cam kết giải ngân vốn của các địa phương trong năm 2024 và đề nghị cho phép kéo dài thời hạn giải ngân số kinh phí còn lại trong năm 2025.

Qua theo dõi việc thực hiện nhiệm vụ của các thành viên Ban chỉ đạo và các địa phương đến nay cho thấy một số địa phương tỷ lệ kinh phí đã chi trả và đã có quyết định phê duyệt phương án bồi thường giải phóng mặt bằng (GPMB) đạt tỷ lệ rất thấp, có khả năng không hoàn thành cam kết, phải hoàn trả ngân sách.

Cụ thể, huyện Diễn Châu, theo báo cáo của UBND huyện thì dự kiến đến hết tháng 12/2024 mới phê duyệt phương án bồi thường GPMB được 323,98 tỷ đồng trên tổng số 402,02 tỷ đồng đã cam kết, tương đương 80,5%. Nếu không ban hành được quyết định phê duyệt phương án bồi thường GPMB đối với số còn lại trong tháng 12/2024 thì phải hoàn trả ngân sách 78,04 tỷ đồng.

Theo báo cáo của UBND thị xã Hoàng Mai thì tháng 12/2024 mới phê duyệt phương án bồi thường GPMB được 99,55 tỷ đồng trên tổng số 190,26 tỷ đồng đã cam kết, tương đương 52%, số còn lại 90,71 tỷ đồng đã công khai, nhưng dự kiến đến tháng 1/2025 mới ban hành quyết định phê duyệt. Nếu không ban hành được quyết định phê duyệt phương án bồi thường GPMB đối với số hộ đã công khai trong tháng 12/2024 thì phản hoàn trả ngân sách 90,71 tỷ đồng (kể cả trường hợp có quyết định phê duyệt trong tháng 1/2025).

Các thành viên trong Ban Chỉ đạo thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Tài chính, Thanh tra tỉnh có đôn đốc, hướng dẫn địa phương. Tuy nhiên, việc thực hiện không thường xuyên, chưa quyết liệt, không báo cáo đầy đủ theo yêu cầu của UBND tỉnh Nghệ An dẫn đến một số địa phương chậm trễ như thị xã Hoàng Mai, huyện Diễn Châu nhưng không tham mưu chấn chỉnh và có giải pháp chỉ đạo xử lý nghiêm. Một số địa phương đã thực hiện nhưng báo cáo quan điểm xử lý đối với một số còn lại chưa phù hợp với tinh thần chỉ đạo của UBND tỉnh.

Phê bình Chủ tịch và các Phó Chủ tịch UBND huyện Diễn Châu

UBND tỉnh Nghệ An phê bình đối với Chủ tịch, các Phó Chủ tịch UBND huyện Diễn Châu được phân công phụ trách đối với GPMB Quốc lộ 1A đã không quyết liệt trong chỉ đạo, chậm trễ trong tổ chức thực hiện dẫn đến có thể không thực hiện được số kinh phí đã cam kết giải ngân, phải hoàn trả ngân sách. Phê bình các thành viên trong Ban Chỉ đạo theo Quyết định số 575/QĐ-UBND ngày 15/3/2024 của UBND tỉnh thuộc các sở, ngành Giao thông Vận tải, Tài chính, Tài nguyên và Môi trường, Thanh tra tỉnh đã không thường xuyên đôn đốc, báo cáo tình hình phê duyệt phương án bồi thường GPMB và giải ngân kinh phí của các địa phương để có biện pháp xử lý kịp thời, dẫn đến nguy cơ phải hoàn trả kinh phí đối với một số địa phương như huyện Diễn Châu, thị xã Hoàng Mai cũng như quyết liệt xử lý dứt điểm những trường hợp còn tồn đọng tại TP Vinh và huyện Quỳnh Lưu.

UBND tỉnh Nghệ An yêu cầu Chủ tịch UBND thị xã Hoàng Mai, huyện Diễn Châu và huyện Quỳnh Lưu ưu tiên tập trung nguồn lực cao nhất cho công tác giải quyết đơn thư, lập phương án bồi thường GPMB và chi trả cho các trường hợp bị ảnh hưởng bởi dự án nâng cấp mở rộng Quốc lộ IA đủ điều kiện theo quy định của pháp luật.

Chậm nhất đến 31/12/2024 phải chi trả xong tối thiểu số tiền 695,649 tỷ đồng như đã cam kết tại các báo cáo gửi UBND tỉnh từ ngày 7 đến ngày 9/10/2024.

Riêng đối với UBND huyện Diễn Châu huy động tối đa mọi nguồn lực, giải pháp để giải quyết đơn thư, hoàn thiện và phê duyệt ngay phương án bồi thường GPMB, đảm bảo đủ số tiền 391,22 tỷ đồng còn lại ngay trong tháng 12/2024. UBND TP Vinh báo cáo chi tiết các trường hợp có hồ sơ, tài liệu chứng minh diện tích đất bị ảnh hưởng bởi dự án PMU1 nhưng không được bồi thường để được xem xét chỉ đạo.

Sở Tài chính kiểm tra, chỉ đạo TP Vinh, Sở Tài nguyên và Môi trường chỉ đạo, đôn đốc thị xã Hoàng Mai; Sở Giao thông Vận tải kiểm tra, chỉ đạo, đôn đốc UBND huyện Diễn Châu; Thanh tra tỉnh chỉ đạo, đôn đốc huyện Quỳnh Lưu để các địa phương thực hiện đúng nghĩa vụ đã cam kết. Báo cáo, đề xuất UBND tỉnh kỷ luật ngay đối với các Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND và các tổ chức, cá nhân có liên quan tại địa phương thiếu trách nhiệm, không phê duyệt đủ số kinh phí đã cam kết trước ngày 31/12/2024 dẫn đến phải hoàn trả ngân sách.

Được biết, mới đây Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 159/2024/QH15 về dự toán ngân sách Nhà nước năm 2025, trong đó thống nhất cho phép kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân tối đa 579,306 tỷ đồng cho UBND tỉnh Nghệ An để giải quyết quyết đền bù GPMB của các dự án nâng cấp Quốc lộ 1A sang năm 2025.