(Thanh tra) - LTS: Trí tuệ nhân tạo (AI) đang trở thành động lực mới của tăng trưởng và quản trị hiện đại. Tại Bắc Ninh, việc triển khai Chiến lược quốc gia về AI không dừng ở định hướng, mà được cụ thể hóa bằng thể chế, hạ tầng, nền tảng số và các ứng dụng đi vào thực tiễn quản lý, đời sống.
Loạt 5 bài viết của Báo Thanh tra phản ánh bức tranh toàn diện về cách Bắc Ninh từng bước đưa AI trở thành công cụ phục vụ phát triển, nâng cao hiệu quả quản trị và chất lượng sống của người dân.
Trong bối cảnh toàn cầu, AI đang trở thành nền tảng công nghệ trọng yếu, được các quốc gia phát triển tập trung đầu tư mạnh mẽ nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo, tăng trưởng kinh tế và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
Các công nghệ AI như học máy, phân tích dữ liệu lớn, robot tự động và các ứng dụng AI trong y tế, giáo dục, giao thông, năng lượng đang góp phần tạo ra những bước đột phá và làm thay đổi cách thức vận hành của các ngành công nghiệp và xã hội trên toàn thế giới.
Nhận thức rõ xu thế đó, Việt Nam đã ban hành Chiến lược quốc gia về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng AI đến năm 2030, tạo hành lang pháp lý và định hướng dài hạn cho việc phát triển công nghệ mũi nhọn này.
Đối với tỉnh Bắc Ninh, việc triển khai Chiến lược quốc gia về AI được đặt trong tổng thể các chủ trương lớn của Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Đặc biệt, sự ra đời của Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo năm 2025 đã mở ra một giai đoạn mới, với những quy định mang tính đột phá như cơ chế chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu khoa học, cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) cho công nghệ mới, cùng các chính sách ưu đãi đặc biệt đối với những lĩnh vực chiến lược như AI và công nghiệp bán dẫn.
Đây được xem là “bệ đỡ” quan trọng để các địa phương năng động như Bắc Ninh mạnh dạn thử nghiệm, đổi mới và tạo ra các mô hình phát triển mới.
Trên cơ sở đó, Bắc Ninh đã nghiêm túc quán triệt và cụ thể hóa các mục tiêu, nhiệm vụ của Chiến lược quốc gia về AI phù hợp với điều kiện thực tiễn của địa phương.
Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, cùng Nghị quyết số 71/NQ-CP của Chính phủ đã trở thành kim chỉ nam cho quá trình hoạch định chính sách và tổ chức thực hiện tại tỉnh.
Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bắc Ninh đã ban hành Kế hoạch hành động số 07-KH/TU nhấn mạnh việc ưu tiên xây dựng các nền tảng AI phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao năng lực quản trị và cải thiện đời sống người dân.
Sau khi hợp nhất địa giới hành chính, tỉnh Bắc Ninh tiếp tục khẳng định vị thế là một trong những trung tâm công nghiệp lớn của cả nước, với thế mạnh nổi trội trong lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo, điện tử và công nghiệp hỗ trợ, tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Song song với đó, tỉnh vẫn duy trì vai trò quan trọng trong phát triển nông nghiệp hàng hóa, làng nghề truyền thống và từng bước hướng tới nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp thông minh.
Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021 - 2030 của tỉnh Bắc Ninh xác định mục tiêu tăng trưởng nhanh và bền vững, dựa trên nền tảng công nghiệp công nghệ cao, dịch vụ hiện đại, nông nghiệp sinh thái và đô thị thông minh.
Trong đó, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số được coi là động lực then chốt, trong đó AI được ưu tiên đầu tư, ứng dụng rộng rãi trong mọi lĩnh vực.
Quyết định số 933/QĐ-UBND của UBND tỉnh phê duyệt Đề cương Đề án “Ứng dụng và phát triển AI trong các ngành, lĩnh vực trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh” đặt ra mục tiêu cụ thể là đến năm 2030, Bắc Ninh nằm trong nhóm dẫn đầu cả nước về phát triển và phổ cập các giải pháp AI, mang lại lợi ích cho xã hội, người dân và quản trị hiện đại.
Về mặt xã hội, Bắc Ninh có lợi thế lớn về nguồn nhân lực với lực lượng lao động trẻ, trình độ tiếp cận công nghệ mới nhanh, cùng hệ thống giáo dục, y tế, văn hóa được đầu tư đồng bộ.
Truyền thống văn hóa lâu đời với các di sản đặc sắc như dân ca Quan họ cũng tạo nên bản sắc riêng, là nền tảng để tỉnh phát triển các ứng dụng AI trong lĩnh vực văn hóa, du lịch và dịch vụ.
Có thể khẳng định, tỉnh Bắc Ninh xác định rõ AI là công nghệ then chốt, là trụ cột để Bắc Ninh chuyển đổi số, phát triển kinh tế số theo hướng công nghiệp công nghệ cao, dịch vụ hiện đại và nông nghiệp sinh thái thông minh.
Những chỉ đạo này vừa tạo cơ sở pháp lý vững chắc, vừa là kim chỉ nam cho Bắc Ninh tập trung ưu tiên nguồn lực phát triển các hệ sinh thái AI, hạ tầng dữ liệu và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, góp phần tạo bước phát triển đột phá về công nghệ, nâng cao năng lực cạnh tranh của tỉnh trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 và chuyển đổi số quốc gia.
Bài 2: Bắc Ninh xây dựng hạ tầng số làm nền tảng cho AI
