Bộ mặt vùng cao huyện Quan Hóa dần được thay đổi sau nhiều năm thực hiện chương trình NTM. Ảnh: P.V

Đời sống vật chất tinh thần đồng bào được nâng lên

Trong quá trình tổ chức thực hiện đã xuất hiện nhiều cách làm hay và hiệu quả thiết thực, nhiều gương điển hình trong phong trào chung tay xây dựng NTM, phát huy tốt quy chế dân chủ ở cơ sở, với phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra và dân hưởng thụ”. Nhờ vậy, sau 5 năm thực hiện chương trình xây dựng NTM, đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân được nâng lên, tỷ lệ hộ nghèo giảm, các công trình phúc lợi được đầu tư xây dựng đáp ứng cơ bản được nhu cầu của nhân dân, bộ mặt nông thôn huyện vùng cao Quan Hóa dần được đổi mới, khang trang hơn, chất lượng cuộc sống được nâng lên, nhân dân tin tưởng, phấn khởi, tự nguyện đóng góp tiền, của cải, vật chất, ngày công, xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp.

Đối với chương trình phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập, huyện vùng cao Quan Hóa đã tập trung chuyển đổi cây trồng, vật nuôi theo lợi thế vùng, chú trọng đầu tư thâm canh tăng vụ, tăng sản lượng diện tích, chăn nuôi theo hướng tập trung gắn với bảo vệ môi trường. Tập trung chỉ đạo thâm canh phục tráng rừng luồng theo hướng đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi gắn với khai thác hiệu quả tiềm năng, thế mạnh của huyện. Do đó, năng suất và hiệu quả cây trồng ngày một tăng, cây lúa năng suất bình quân từ 43,63 tạ/ha giai đoạn 2010-2015 nâng lên 54 tạ/ha cho giai đoạn 2016-2020; cây ngô năng suất bình quân từ 41,3tạ/ha năm 2015 tăng lên bình quân 50,38 tạ/ha năm 2020; giá trị sản phẩm bình quân trên 1 ha đất nông nghiệp năm 2018 đạt 47 triệu đồng năm 2020 tăng lên 50 triệu đồng/ha.

Tổng đàn trâu bình quân hàng năm 7.918 con/năm, đàn bò 17.082 con/năm, đàn lợn 10.643 con/năm, đàn gia súc, gia cầm 156.850 con/năm, đàn dê 2.849 con/năm. Việc ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất lâm nghiệp đặc biệt là khâu trồng và chăm sóc đã đạt được những kết quả ban đầu, giai đoạn 2016-2020 thực hiện thâm canh phục tráng rừng luồng được 4.100ha, với 6.569 hộ tham gia. Hiện nay trên địa bàn huyện có 2.369,6 ha được cấp chứng chỉ rừng bền vững FSC cho các nhóm hộ trồng và chăm sóc rừng luồng của 5 xã Phú Xuân, Phú Lệ, Phú Sơn, Nam Động, Thiên Phủ. Độ che phủ rừng đạt 84,4 % năm 2020, tăng 6,8% so với năm 2010 (77,6%), giá trị sản phẩm trên 1 ha rừng sản xuất năm 2020 đạt 21 triệu đồng.

Đi đôi với phát triển kinh tế, công tác đào tạo nghề, chuyển giao khoa học kỹ thuật luôn được quan tâm, huyện vùng cao Quan Hóa đã phối hợp tổ chức được 21 lớp đào tạo nghề nông nghiệp, phi nông nghiệp, dịch vụ thương mại theo chương trình đào tạo nghề tại Quyết định 1956/QĐ-TTg cho 618 lao động. Trong đó có 7 lớp đào tạo nghề nông nghiệp cho lao động nông thôn, 14 lớp đào tạo nghề phi nông nghiệp. Ngoài ra, huyện cũng đã phối hợp các trường trung cấp nghề, các doanh nghiệp và công ty đào tạo nghề cho lao động đạt tỷ lệ lao động qua đào tạo từ  30,5% năm 2015 lên 50,5% năm 2020; lao động qua đào tạo nghề từ 19,5% năm 2015 lên 27,5% năm 2020.

Cơ sở hạ tầng được đầu tư đồng bộ

Phát triển hệ thống giao thông nông thôn là một trong những nhiệm vụ luôn được huyện vùng cao Quan Hóa quan tâm triển khai thực hiện và xác định là động lực phát triển kinh tế xã hội theo hướng nhanh và bền vững góp phần vào công cuộc xây dựng NTM trên địa bàn huyện. Đến nay toàn huyện đã cứng hóa được 65,66 km đường xã, 100% các bản đều đã có đường ô tô đến trung tâm bản. Đến hết năm 2020 toàn huyện đã có 8/14 xã đạt tiêu chí giao thông. Hệ thống thủy lợi trên địa bàn huyện đảm bảo 72,2% nhu cầu tưới tiêu cho diện tích cây trồng hằng năm. Tính từ năm 2016 đến 2020 đã đầu tư xây dựng được 43 công trình hồ đập, kiên cố hóa được 25,92 km kênh mương nội đồng và kênh chính. Có 14/14 xã đạt tiêu chí thủy lợi.

Hệ thống điện nông thôn tiếp tục được quan tâm đầu tư, hiện có 100% số xã có điện lưới quốc gia, số thôn bản có điện chiếu sáng 99/107 bản đạt 92,5% (còn 08 bản chưa có điện lưới) toàn huyện có 12/14 xã đạt tiêu chí điện. Trong 5 năm qua đã cải tạo nâng cấp và xây mới 46 phòng học, sửa chữa công trình, mở rộng, nâng cấp phòng học bán trú cho học sinh các cấp. Tỷ lệ kiên cố hóa trường lớp học bình quân đạt 90,3%. Số trường đạt chuẩn quốc gia là  12/52 trường (đạt 23,07%). Cơ sở vật chất văn hóa được quan tâm đầu tư, từng bước đáp ứng được nhu cầu sinh hoạt văn hóa, văn nghệ, thể thao cho cộng đồng dân cư nông thôn. Toàn huyện có đã được xây mới 13 công sở xã, 15 nhà văn hóa và khu thể thao xã, xây mới 33 nhà văn hóa bản. Có 9/14 xã đạt tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa.

Ngoài ra, huyện vùng cao Quan Hóa còn quan tâm phát triển văn hóa, giáo dục, y tế và bảo vệ môi trường, nâng cao chất lượng đời sống văn hóa của nhân dân nông thôn, xây dựng nếp sống mới, duy trì, giữ gìn phát huy bản sắc văn hóa dân tộc theo hướng tiên tiến, bài trừ các phong tục tập quán, các hủ tục lạc hậu gây cản trở đến sự phá triển của cộng đồng, xây dựng nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội của huyện luôn được coi trọng. Đẩy mạnh phong trào “toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa gắn với xây dựng nông thôn mới”nhằm nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật và các quy định về văn hóa của người nông thôn; xây dựng, củng cố và phát triển hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao ở cơ sở, tạo điều kiện để người dân ở nông thôn nâng cao mức hưởng thụ, tham gia hoạt động văn hóa; nâng cao chất lượng phong trào xây dựng “gia đình văn hóa”, “bản văn hóa”.

Có thể thấy, chương trình xây dựng NTM trong những năm quan ở huyện vùng cao Quan Hóa đã thực sự làm thay đổi nếp sống, nếp nghĩ, đời sống hằng ngày của đồng bào các dân tộc, từng bước xóa đói giảm nghèo, thay đổi các phong tục tập quán lạc hậu, phát huy vai trò làm chủ của nhân dân. Trong thời gian tới, huyện vùng cao Quan Hóa sẽ tiếp tục phát huy tiềm năng, thế mạnh của địa phương để đẩy mạnh sản xuất, nâng cao thu nhập, cải thiện cuộc sống của người dân, huy động tối đa các nguồn lực xã hội và thực hiện tốt việc lồng ghép các chương trình, dự án trên địa bàn để đầu tư xây dựng NTM, từng bước đưa nền kinh tế xã hội phát triển bền vững.