(Thanh tra) - Nhiều năm qua, tại TP Huế, hàng ngàn hộ dân sống trong cảnh tạm bợ giữa lòng đô thị vì nhà cửa xuống cấp nhưng không thể sửa chữa. Tất cả bị “đóng băng” bởi các khu quy hoạch kéo dài hàng chục năm, đời sống người dân gặp nhiều khó khăn, mòn mỏi chờ một quyết định dứt khoát từ cơ quan quản lý.
Cứ đến mùa mưa bão về, gần trăm hộ dân ở tổ dân phố 7AC, phường An Cựu, TP Huế lại sống trong tâm trạng phập phồng. Trong căn nhà cấp bốn ẩm mục, tường nứt từng mảng, ông L.V.T. đứng nhìn góc nhà nơi nước mưa nhỏ xuống không dứt. Ba thế hệ, gần mười người cùng chen chúc trong ngôi nhà đã xuống cấp nhiều năm nhưng không thể sửa chữa vì nằm trong vùng quy hoạch phục vụ dự án Đại học Huế.
Khi mưa lớn, cả gia đình phải sơ tán. Ngôi nhà không còn đủ an toàn để trú qua một cơn bão và ngập lụt khi mưa lũ. Thế nhưng, “vướng quy hoạch” nên gia đình ông cũng không được phép cải tạo.
“Chúng tôi chỉ mong dự án sớm được triển khai hoặc có quyết định rõ ràng để người dân ổn định cuộc sống”, ông L.V.T. nói.
Không riêng gia đình ông, hàng chục hộ dân quanh khu vực này đã sống trong tình trạng tương tự: Nhà xuống cấp, quy hoạch treo, đời sống lâm vào khó khăn kéo dài.
Chính quyền phường An Cựu thừa nhận việc bố trí nơi ở tạm cho người dân chỉ là giải pháp tình thế. UBND phường đã đề nghị Đại học Huế sớm hoàn thành bản đồ đo đạc địa chính để có cơ sở triển khai bồi thường, giải phóng mặt bằng, chấm dứt tình trạng “để dân chờ dự án”. Được biết, kiến nghị trên đã được UBND thành phố tiếp nhận và sẽ sớm thống nhất phương án.
Theo tìm hiểu, khu quy hoạch Đại học Huế tại Trường Bia được phê duyệt từ năm 1998 với diện tích gần 130ha, chia làm hai giai đoạn. Năm 2004, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế (nay là TP Huế) phê duyệt quy hoạch chi tiết Đại học Huế tại Trường Bia, với tổng diện tích hơn 110ha.
Nhưng sau 27 năm, dự án vẫn nằm ở giai đoạn giải phóng mặt bằng và vốn bố trí năm 2025 mới chỉ ở mức 35 tỷ đồng. Quy hoạch lớn, kỳ vọng lớn, nhưng tiến độ thực tế lại không tương xứng.
Trên địa bàn phường An Cựu, người dân còn chịu thêm một “gánh nặng” khác: Vùng quy hoạch treo của dự án Khu nhà ở Tam Thai – dự án nằm giữa khu dân cư đông đúc của TP Huế.
Dự án được phê duyệt từ năm 2013, diện tích gần 11ha, gồm khu nhà liền kề, khu biệt thự, khu tái định cư và nhiều hạng mục hạ tầng. Đến năm 2015, tỉnh Thừa Thiên Huế (nay là TP Huế) chấp thuận cho doanh nghiệp đầu tư hạ tầng, tiến độ dự kiến hoàn thành vào quý II/2018.
Tuy nhiên, đến nay chỉ giai đoạn 1 hoàn thành cơ bản, trong khi nhiều hộ dân vẫn ở trong khu quy hoạch, không được tái định cư, không thể sửa nhà, cũng không thể rời đi.
Mỗi mùa mưa lũ, nước từ khu vực cao đổ về, rác thải ùn ứ, môi trường ô nhiễm. Quy hoạch treo đã trở thành điểm nghẽn đời sống dân cư.
Theo Sở Xây dựng TP Huế, nguyên nhân là dự án được chấp thuận đầu tư hạ tầng nhưng chưa được phép đầu tư công trình trên đất, trong khi chủ đầu tư vẫn triển khai tạo nên vướng mắc pháp lý. UBND TP đã báo cáo Bộ Tài chính (Ban chỉ đạo 1568) để kiến nghị Chính phủ trình Quốc hội ban hành nghị quyết tháo gỡ. Nhưng trong lúc chờ cơ chế, người dân vẫn gánh chịu hệ lụy của quy hoạch dở dang.
Hiện dự án tiếp tục được tập trung tháo gỡ vướng mắc đối với 65 trường hợp vướng giải phóng mặt bằng. Đây là “nút thắt” phải gỡ để bố trí tái định cư tại chỗ, phân lô đất công bằng, minh bạch cho các hộ bị ảnh hưởng.
Trong khi đó, địa phương cũng “đau đầu” với tình trạng trên khi việc các dự án chậm triển khai đã khiến người dân gặp rất nhiều khó khăn, nhà cửa xuống cấp, hư hỏng nhưng không thể nâng cấp, xây mới.
Chưa kể, tại các khu quy hoạch treo môi trường vệ sinh ô nhiễm, mất mĩ quan đô thị. Nhiều căn nhà bỏ hoang trở thành điểm tụ tập sử dụng ma túy của một số đối tượng, khiến người dân lo lắng về an ninh trật tự – hệ quả trực tiếp của những vùng quy hoạch treo kéo dài quá lâu.
Hai dự án tại An Cựu chỉ là lát cắt. Toàn TP Huế hiện vẫn còn nhiều quy hoạch treo như quy hoạch chi tiết Trường Đại học Y Dược Huế tại Khu A – Đô thị mới An Vân Dương, Chợ Du lịch Huế, Trục trung tâm Khu Du lịch Lăng Cô, Khu trung tâm điều hành Khu Kinh tế Chân Mây – Lăng Cô…
Điểm chung của các dự án này đều là quy hoạch kéo dài, thiếu nguồn lực, thủ tục pháp lý chậm và cơ chế giám sát tiến độ chưa đủ mạnh.
Theo nhiều chuyên gia, muốn chấm dứt tình trạng quy hoạch treo, chính quyền TP Huế phải thể hiện sự kiên quyết trong điều hành. Dự án nào không còn phù hợp hoặc chủ đầu tư thiếu năng lực thì phải mạnh dạn thu hồi, trả lại quyền lợi chính đáng cho người dân. Dự án có khả năng triển khai thì phải đẩy nhanh bồi thường, giải phóng mặt bằng và đơn giản hóa thủ tục pháp lý để tạo hành lang thông suốt.
Song song với đó, thông tin quy hoạch phải được công khai minh bạch, cập nhật liên tục để người dân biết, giám sát và an tâm. Không thể để thêm một thế hệ nữa sống trong tâm trạng “đợi dự án”, còn quy hoạch thì “đợi điều chỉnh”.
