(Thanh tra) - Sau gần 5 năm thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, tỉnh Thái Nguyên đã vượt nhiều chỉ tiêu quan trọng.
Trên cơ sở kết quả đạt được, tỉnh đặt mục tiêu đến năm 2030 mỗi năm giảm 1-1,5% hộ nghèo đa chiều, giảm 3% tại các xã khó khăn và 3- 4% trong đồng bào DTTS; Công tác giảm nghèo đa chiều một cách thực chất, bền vững và công bằng.
Sau gần 5 năm triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021–2025, tỉnh Thái Nguyên đã đạt được những kết quả nổi bật, góp phần quan trọng vào công cuộc xóa đói giảm nghèo và phát triển bền vững. Với quyết tâm chính trị cao và sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, tỉnh đã tập trung nguồn lực để giảm mạnh tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều, đặc biệt tại các huyện, xã khó khăn.
Tính đến cuối năm 2024, toàn tỉnh Thái Nguyên (sau sáp nhập) đã giảm từ 42.903 hộ nghèo (năm 2022) xuống còn 23.061 hộ, dự kiến đến cuối năm 2025 giảm còn 19.679 hộ, tương đương tỷ lệ giảm từ 10,29% xuống còn khoảng 4,66%.
Cụ thể, địa bàn Thái Nguyên (cũ) giảm từ 6,14% xuống còn 1,54%% hộ nghèo, trong khi địa bàn Bắc Kạn (cũ) giảm từ 27,37% xuống còn 17,46%. Kết quả này không chỉ đạt mà còn dự kiến vượt chỉ tiêu đề ra, thể hiện sự chuyển biến rõ nét trong công tác giảm nghèo bền vững.
Đạt được kết quả nêu trên tỉnh Thái Nguyên đã tập trung đầu tư kết cấu hạ tầng, hỗ trợ sinh kế, nâng cao năng lực cho người dân tại các huyện, xã đặc biệt khó khăn, hệ thống giao thông nông thôn, điện, nước, trạm y tế, trường học... được nâng cấp đồng bộ; 100% xã khó khăn có đường ô tô đến trung tâm xã được cứng hóa.
Theo ông Nguyễn Mỹ Hải, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) tỉnh Thái Nguyên, điểm nổi bật trong triển khai chương trình xoá đói giảm nghèo của tỉnh là sự thay đổi trong cách làm, tỉnh không chỉ tập trung vào các khoản trợ cấp mà chú trọng hơn đến việc đầu tư cơ sở hạ tầng đồng bộ như giao thông, điện, nước, y tế, trường học; đồng thời triển khai nhiều chương trình hỗ trợ sinh kế, đào tạo nghề, đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài, phát triển kinh tế hợp tác, ngành nghề nông thôn và xóa nhà tạm, nhà dột nát.
Nhờ đó, người dân vùng khó khăn không chỉ nhận được sự hỗ trợ tức thời mà còn được tạo điều kiện tiếp cận các cơ hội để cải thiện đời sống, vươn lên thoát nghèo bền vững.
Thành công của nêu trên là do tỉnh Thái Nguyên đã chủ động ban hành Nghị quyết số 20/2022/NQ-HĐND ngày 28/10/2022, thiết lập cơ chế lồng ghép nguồn vốn giữa các chương trình mục tiêu quốc gia cũng như với các chương trình, dự án khác.
Việc lồng ghép được triển khai theo nguyên tắc tập trung nguồn lực nhưng không dàn trải, ưu tiên cho những vùng đặc biệt khó khăn để bảo đảm tính công bằng và hiệu quả.
Trong quá trình thực hiện chương trình, việc lồng ghép các nguồn vốn từ Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới và phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi được xác định là hướng đi đúng đắn nhằm tối ưu hóa nguồn lực, tạo sự đồng bộ trong đầu tư hạ tầng và hỗ trợ sinh kế.
Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực tế, việc lồng ghép vẫn đang gặp nhiều khó khăn do sự khác biệt về cơ chế, tiêu chí, đối tượng thụ hưởng cũng như cách thức tổ chức thực hiện của từng chương trình.
Trước thực trạng đó, tỉnh Thái Nguyên đã chủ động ban hành Nghị quyết số 20/2022/NQ-HĐND ngày 28/10/2022, thiết lập cơ chế lồng ghép nguồn vốn giữa các chương trình mục tiêu quốc gia cũng như với các chương trình, dự án khác. Đây là một giải pháp mang tính đột phá, tạo hành lang pháp lý thống nhất để các sở, ngành và địa phương có cơ sở phối hợp triển khai, tránh trùng lặp đối tượng, địa bàn và nội dung hỗ trợ.
Nhờ cơ chế này, các địa phương trong tỉnh đã chủ động xây dựng kế hoạch hằng năm gắn với thực tiễn từng vùng, bảo đảm tính khả thi và hiệu quả khi thực hiện lồng ghép nguồn vốn.
Đặc biệt, Thái Nguyên chú trọng phân cấp, phân quyền rõ ràng cho cấp cơ sở, gắn với cơ chế trách nhiệm giải trình, qua đó phát huy vai trò chủ động, sáng tạo của địa phương trong lựa chọn mô hình sinh kế, dự án hạ tầng thiết yếu phù hợp với nhu cầu thực tế của cộng đồng.
Việc lồng ghép được triển khai theo nguyên tắc tập trung nguồn lực nhưng không dàn trải, ưu tiên cho những vùng đặc biệt khó khăn để bảo đảm tính công bằng và hiệu quả.
Công tác kiểm tra, giám sát thực hiện chương trình đã được tăng cường qua đó thường xuyên theo dõi, đánh giá hiệu quả sử dụng nguồn vốn thông qua hệ thống giám sát đồng bộ; thường xuyên rà soát, điều chỉnh cơ chế, chính sách để khắc phục những bất cập trong quá trình triển khai.
Các mô hình sinh kế tại cộng đồng được thiết kế trên cơ sở gắn với lợi thế địa phương, phát huy vai trò của người dân từ khâu lập kế hoạch đến tổ chức thực hiện, góp phần nâng cao tính bền vững của chương trình.
Xác định giảm nghèo bền vững là nhiệm vụ trọng tâm của cả hệ thống chính trị, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội, Thái Nguyên đã và đang triển khai nhiều giải pháp.
Một trong những thành công nổi bật được ông Nguyễn Thành Nam, Chi cục trưởng Chi cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn tỉnh nhấn mạnh, đó là việc triển khai hiệu quả Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát theo Công điện 102/CD-TTg ngày 6/10/2024 của Thủ tướng Chính phủ.
Chỉ sau hơn một tháng, đến ngày 8/8/2025, toàn tỉnh đã hoàn thành hỗ trợ 6.953 hộ dân, trong đó 5.426 hộ được xây mới và 1.527 hộ được sửa chữa, đạt 100% kế hoạch. Đây được xem là bước tiến quan trọng trong việc cải thiện điều kiện sống, giúp người dân an cư để ổn định sản xuất và vươn lên thoát nghèo.
Sau sáp nhập, địa bàn tỉnh Thái Nguyên trở nên rộng lớn và phức tạp hơn, với tỷ lệ hộ nghèo vẫn còn tập trung chủ yếu ở các xã khu vực phía Bắc, nơi có địa hình khó khăn, hạ tầng thiếu thốn và điều kiện phát triển kinh tế còn hạn chế. Việc xác định hướng đi phù hợp cho giai đoạn 2026–2030 của Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững trở thành yêu cầu cấp thiết.
Dù hiện nay Trung ương chưa ban hành định hướng chính thức cho giai đoạn mới, tỉnh Thái Nguyên đã chủ động xây dựng những định hướng bước đầu, cho thấy tinh thần cầu thị, chủ động và quyết liệt nhằm tiếp tục đẩy lùi nghèo đói một cách thực chất và bền vững.
