Tổng Biên tập đầu tiên của Báo Thanh tra Đặng Thu Viện

+ Báo Thanh tra chuẩn bị kỷ niệm 25 năm số ra đầu tiên, không ít người làm Báo Thanh tra rất muốn biết bối cảnh ra đời của tờ báo. Bà có thể chia sẻ về câu chuyện này với cương vị là Tổng Biên tập đầu tiên?

- Khi đó, ngành Thanh tra đã có lịch sử hàng chục năm, nhu cầu về công khai, dân chủ của nhân dân cũng là một đòi hỏi bức bách, trong khi Tạp chí Thanh tra ra đời cách đó vài năm thực hiện vai trò lý luận, chính trị trong ngành. Yêu cầu thực tế thông tin về ngành cần truyền tải nhanh hơn tới bạn đọc là cần thiết, đồng thời, thực tế lúc bấy giờ, hoạt động thanh tra cũng có bước phát triển, nhiều cuộc tra nổi bật trong khi dư luận không biết hoặc ít được biết đến... 

Do nhu cầu bức thiết như thế, chúng tôi đã mạnh dạn đề xuất với Tổng Thanh tra Nhà nước (nay là Tổng Thanh tra Chính phủ) đề xuất với Ban Tư tưởng Văn hóa Trung ương (nay là Ban Tuyên giáo Trung ương) cho ra đời Báo Thanh tra để đáp ứng được yêu cầu trước hết là tuyên truyền cho cán bộ trong ngành, sau đó là đáp ứng được với nhu cầu của nhân dân.

Mặc dù vô cùng khó khăn về lực lượng, về cơ sở vật chất và mọi thứ nhưng được sự quan tâm, chỉ đạo của Tổng Thanh tra, bên cạnh đó, thời kỳ đầu làng báo cũng rất ủng hộ, giúp đỡ Báo Thanh tra trong những số báo ra đầu tiên. Từ những bài báo rất tích cực của các CTV trong những ngày đầu, đến nay, Báo Thanh ngày càng phát triển. 

+ Những kỷ niệm sâu sắc và đáng nhớ những ngày đầu tiên làm báo ấy, bà có thể chia sẻ để độc giả hiểu nhiều hơn?

- Những ngày đầu làm báo vất vả là vậy, nhưng niềm vui cũng tăng lên hơn. Đặc biệt, kỷ niệm với những cán bộ cũ đến giờ hầu hết đã nghỉ hưu khi gặp lại chúng tôi vẫn lưu giữ mãi, đó đều là những niềm vui. Nhớ nhất là khi đến kỳ phát hành báo mà chiều hôm nay còn thiếu bài “đinh” chủ chốt, anh em chúng tôi rất lo lắng nhưng đến đêm lại có đủ bài. Lúc đó, trách nhiệm thôi thúc đội ngũ làm nghiệp vụ báo chí chúng tôi phần lớn trở về từ quân đội, rồi các cán bộ làm công tác thanh tra có năng khiếu viết báo với vai trò là những CTV đắc lực. Những năm tháng ấy cũng giúp định hình cách làm báo ngành với Báo Thanh tra là CTV vô cùng quan trọng, đặc biệt là CTV của ngành.

+ Những câu chuyện về CTV đắc lực đó tiếp nối ra sao và để lại những ấn tượng gì thưa bà?

- Sau này có những đợt tổng kết công tác báo chí, các đồng chí lãnh đạo Hội Nhà báo Việt Nam, Ban Tư tưởng Văn hóa Trung ương khẳng định: Báo Thanh tra ra đời sau so với nhiều tờ báo nhưng nghiệp vụ thì rất chắc chắn và đi rất đúng hướng.

Ngay từ năm đầu tiên, để phát động phong trào viết báo cho Báo Thanh tra, chúng tôi đã mở một cuộc thi viết đặc biệt đối với cán bộ Thanh tra. Lúc đó, tôi suy ngẫm: “Nếu cán bộ thanh tra viết báo về thanh tra, điều tra thì rất tốt. Chỉ cần giúp họ một chút nghiệp vụ về viết báo thì quả là tốt”. Quả thật, ngay cuộc thi năm đó, đã có các đồng chí của Hội Nhà báo Việt Nam, Ban Tư tưởng Văn hóa Trung ương được mời về làm giám khảo. Đặc biệt, đồng chí Tổng Thanh tra lúc đó làm chủ khảo rất khen ngợi các bài viết dự thi.

Tôi còn nhớ, năm đó, giải nhất cuộc thi viết được trao cho Chánh Thanh tra tỉnh Hà Nam với tác phẩm “Đi tìm lời giải cho một bài toán khó” đề cập về một cuộc thanh tra mà đối tượng thanh tra rất nhiều kinh nghiệm, nhiều cách đối phó, nhưng cuối cùng với bản lĩnh nghiệp vụ, người cán bộ thanh tra vẫn tìm ra cách để chỉ ra thiếu sót khiến đối tượng phải tâm phục, khẩu phục. Như vậy, dù là mới ra đời, tờ báo đã có được một số lượng cán bộ thanh tra cộng tác hoạt động rất sôi nổi từ thanh tra các tỉnh: Nghệ An, Hà Nam, Yên Bái... Trong bối cảnh tòa soạn chỉ có dưới 10 người, mà lại chỉ có 4 người làm nghiệp vụ thì chúng tôi chỉ có “lăn” vào chọn CTV đắc lực để cùng hoạt động làm báo. 

Có thể nói, trong hoàn cảnh khó khăn nhiều bề cả về điều kiện cơ sở vật chất, phương tiện, công cụ lẫn tiềm lực về tài chính, “cái khó đã ló cái khôn” khi chúng tôi đã tập hợp được đội ngũ đắc lực và trí cốt. Họ là những cán bộ thanh tra, những nhà văn, nhà báo vẫn đến gửi bài bằng tình cảm, sự nhiệt huyết và trách nhiệmdù lúc đó nhuận bút rất thấp. Bởi vậy, cứ đến hội nghị CTV cuối năm, hội trường của Báo Thanh tra không mấy ai vắng mặt.

Ngoảnh đi, ngoảnh lại mà năm nay đã là 25 năm kỷ niệm ra số Báo Thanh tra đầu tiên... Thế nhưng, chúng tôi vẫn không bao giờ quên những ngày đầu làm báo khó khăn và vất vả ấy. Chưa có Chánh Thanh tra nào từ chối tạo điều kiện cho chúng tôi tiếp cận, thông tin tuyên truyền. Thậm chí, có lần Chánh Thanh tra tỉnh Vĩnh Phúc còn vất vả đường xa xuống tận Hà Nội để cung cấp tư liệu cho chúng tôi viết báo. Điều đó chứng tỏ, Báo Thanh tra luôn được lực lượng ngành Thanh tra quan tâm, ủng hộ. 

+ Xin trân trọng cảm ơn bà!

Tràng An (Ghi)