Cục trưởng Cục Hộ tịch, quốc tịch, chứng thực Nguyễn Công Khanh. Ảnh: Thảo Nguyên

Theo ông Khanh, do những biến động lịch sử với hai cuộc chiến tranh giành độc lập cùng việc điều chỉnh đường biên giới với các nước láng giềng và sự dịch chuyển quốc tế đối với một bộ phận dân cư đã tạo nên tình trạng không rõ ràng về quốc tịch, nhất là đối với người Việt Nam định cư ở nước ngoài, cũng như một bộ phận người di cư tự do hiện đang sinh sống tại Việt Nam. 

Sự không rõ ràng về quốc tịch của phần lớn người Việt Nam định cư ở nước ngoài không những gây khó khăn cho kiều bào trong việc tự bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình, mà còn gây khó khăn trong việc thực hiện chủ trương, chính sách bảo hộ của Nhà nước đối với công dân Việt Nam định cư ở nước ngoài trong trường hợp cần thiết.

Ông Khanh cho biết, phần lớn người Viêt Nam định cư ở nước ngoài có quốc tịch nước sở tại. Pháp luật của các nước này không bắt buộc phải bỏ quốc tịch Viêt Nam. Pháp luật Việt Nam cũng chưa bao giờ quy định, công dân Việt Nam nhập quốc tịch nước ngoài thì mặc nhiên mất quốc tịch Việt Nam.

“Hiện nay chưa có thống kê đầy đủ trong hơn 4,5 triệu người Việt Nam định cư ở nước ngoài có bao nhiêu người đã có quốc tịch nước ngoài mà chưa mất quốc tịch Việt Nam, bao nhiêu người còn quốc tịch Việt Nam mà chưa có quốc tịch nước ngoài”, ông Khanh nói.

Luật Quốc tịch Việt Nam năm 2008 quy định về đăng ký giữ quốc tịch Việt Nam nhằm giải quyết sự không rõ ràng về quốc tịch đối với người Việt Nam định cư ở nước ngoài. Từ đó, cũng giúp cho Nhà nước nắm bắt được tình trạng thực tế về quốc tịch của người Việt Nam định cư ở nước ngoài, để có cơ sở xây dựng, hoạch định và thực hiện chính sách, pháp luật đối với công dân Việt Nam ở nước ngoài khi về nước.

Trong quá trình xây dựng Dự án Luật Quốc tịch năm 2008 đã được đưa ra thảo luận, trao đổi, lấy ý kiến tại nhiều phiên họp, nhiều diễn đàn và đã được Quốc hội cân nhắc kỹ khi xem xét thông qua. Thời hạn 5 năm để đăng ký giữ quốc tịch, là thời gian khá dài, đủ để người Việt Nam định cư ở nước ngoài cân nhắc.

Ông Khanh cho biết thêm, có thể tiên lượng trước từ năm 2008, sẽ không có nhiều người Việt Nam ở nước ngoài  đăng ký giữ quốc tịch Viêt Nam. Theo thống kê của Bộ Ngoại giao thì hiện mới có trên 6 nghìn người Việt Nam ở nước ngoài đăng ký giữ quốc tịch Việt Nam.

Hiện Cục Hộ tịch, quốc tịch, chứng thực đang tập trung nghiên cứu rất nghiêm túc để đề xuất phương án báo cáo lãnh đạo bộ xem xét có nên bỏ quy định này hay không .     

Thảo Nguyên