Làng Văn hóa Thào Hồng Dến, xã Mường Hoa, thị xã Sa Pa cũng được hưởng lợi nhiều từ Chương trình MTQG. Ảnh: ND

Theo kế hoạch, năm 2023, tỉnh Lào Cai được phân bổ tổng nguồn vốn huy động thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia (MTQG) phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS, miền núi là 1.371 tỷ đồng. Trong đó, có 1.067 tỷ đồng từ vốn Trung ương, 114,843 tỷ đồng vốn đối ứng của tỉnh và 31,2 tỷ đồng vốn đối ứng của huyện, còn lại là nguồn vốn huy động cộng đồng và vốn tín dụng.

Nhằm đẩy nhanh tiến độ thực hiện Chương trình MTQG, thời gian qua, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Lào Cai tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo các địa phương tháo gỡ vướng mắc, khó khăn, chủ động thực hiện những nội dung theo thẩm quyền, sớm giải ngân nguồn vốn đến đối tượng và địa bàn được thụ hưởng.

Tính đến ngày 27/6/2023, vốn kế hoạch giao năm 2023 toàn tỉnh đã phân bổ chi tiết được hơn 952 tỷ đồng, đạt 89,2% kế hoạch. Vốn năm 2022 chuyển nguồn năm 2023 đã phân bổ được 103,1 tỷ đồng, đạt 88,9% kế hoạch. Toàn tỉnh đã giải ngân được 160,618 tỷ đồng, đạt 13,6% kế hoạch vốn Trung ương giao.

Theo thông tin của Ban Dân tộc tỉnh Lào Cai, cơ quan thường trực triển khai Chương trình MTQG, trong quá trình triển khai chương trình cũng còn gặp rất nhiều khó khăn, vướng mắc, ảnh hưởng tới tiến độ giải ngân nguồn vốn.

Đối với Dự án 1 về “giải quyết tình trạng thiếu đất ở, nhà ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt”, hiện nay, rất nhiều địa phương trong tỉnh chưa quy hoạch kế hoạch sử dụng đất, hoặc điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất.

Cùng với đó, thực trạng người dân chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, hoặc đăng ký quyền sử dụng đất đối với diện tích đất đã quản lý, sử dụng là khá phổ biến; chính vì vậy nên không có căn cứ để xác định là hộ thiếu đất sản xuất theo quy định…

Đối với Dự án 2 về “quy hoạch, sắp xếp, bố trí, ổn định dân cư ở những nơi cần thiết”, thì địa phương đang rất “vướng” vì nội dung thông tư hướng dẫn của các bộ, ngành như Thông tư 02/TT-UBDT; Thông tư 15/TT-BTC còn mang tính chung chung, không cụ thể hóa được nội dung hỗ trợ, định mức hỗ trợ, nội dung quy trình thực hiện.

Từ đó, dẫn đến khó khăn, lúng túng cho các cấp, các ngành ở địa phương trong quá trình tổ chức thực hiện và phải chờ các văn bản hướng dẫn, chỉ đạo cụ thể của bộ, ngành Trung ương.

Đặc biệt, đối với nguồn vốn sự nghiệp, nhất là vốn hỗ trợ sản xuất, hiện việc giải ngân của các huyện trên địa bàn tỉnh Lào Cai đạt rất thấp. Nguyên nhân thì có nhiều, nhưng chủ yếu tập trung ở một số vướng mắc: Tại Tiểu dự án 2 (thuộc Dự án 3) về “hỗ trợ phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị, vùng trồng dược liệu quý, thúc đẩy khởi sự kinh doanh, khởi nghiệp và thu hút đầu tư vùng đồng bào DTTS và miền núi”, hiện nay, vốn dự án được giao theo từng năm, không giao cho cả giai đoạn 2021 - 2025.

Do vậy, địa phương gặp nhiều khó khăn trong việc xây dựng các dự án sử dụng vốn sự nghiệp thực hiện chương trình, nhất là việc lựa chọn, xác định các dự án liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị có thời gian dài.

Ông Nông Đức Ngọc, Trưởng Ban Dân tộc cho biết: Tỉnh Lào Cai đã kiến nghị Ủy ban Dân tộc sớm hoàn thiện, ban hành Thông tư sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ một số điều của Thông tư số 02/2022/TT-UBDT ngày 30/6/2022 của Bộ trưởng, Chủ nhiệm Uỷ ban Dân tộc, hướng dẫn thực hiện một số dự án thuộc Chương trình MTQG.

Ban hành bộ tài liệu tập huấn nâng cao năng lực thuộc Tiểu dự án 4, Dự án 5... Cùng với đó, Trung ương có hướng dẫn nội dung hỗ trợ đầu tư có thu hồi vốn theo hộ hoặc cộng đồng chăn nuôi, phát triển sản xuất, thông qua vay vốn tín dụng chính sách với lãi suất ưu đãi đặc biệt, đối với các hộ DTTS còn nhiều khó khăn theo Quyết định số 1227/QĐ-TTg ngày 14/7/2021 và Quyết định số 1719/QĐ-TTg ngày 14/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ; ban hành danh sách thôn được thụ hưởng chính sách đầu tư…

Trong 6 tháng cuối năm 2023, ngành Dân tộc trong toàn tỉnh Lào Cai tiếp tục tăng cường phối hợp với các cơ quan, đơn vị tham mưu cho UBND tỉnh Lào Cai triển khai thực hiện công tác dân tộc, chính sách dân tộc; hoàn chỉnh các cơ chế, chính sách, hệ thống văn bản hướng dẫn thực hiện chương trình bảo đảm đồng bộ, phù hợp với các văn bản hướng dẫn của Trung ương và điều kiện thực tế ở địa phương.

Rà soát, đánh giá những khó khăn trong triển khai thực hiện các chỉ tiêu, nhiệm vụ, đề xuất các giải pháp khắc phục khó khăn, vướng mắc; chủ động nắm bắt tình hình tại cơ sở, kịp thời phát hiện các hoạt động bất thường trong vùng đồng bào DTTS; đặc biệt là các hoạt động lợi dụng dân tộc, tôn giáo trong đồng bào nhằm chống chính quyền hoặc làm phức tạp an ninh trật tự.