Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho rằng, nguyên tắc thực hiện là theo thị trường nhưng phát huy tính chủ động sáng tạo của địa phương

Có cả thiết chế phần “cứng” và phần “mềm”

Theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thị Mỹ Linh, tỷ lệ đô thị hóa chung của cả nước năm 2014 đạt 33,4%. Tỷ lệ này trên địa bàn cấp huyện đạt 11,1% (không bao gồm Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, các TP, các thị xã).

Trong khi đó, hệ thống điểm dân cư nông thôn hiện nay được phát triển tự phát, cơ bản mang đặc điểm phù hợp với nền sản xuất nhỏ, phương tiện lao động thô sơ, chưa đáp ứng tốt tiến trình hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp và nông thôn.

Quan điểm của Đề án là xây dựng nông thôn mới trong quá trình đô thị hóa trên địa bàn cấp huyện gắn với tái cơ cấu nông nghiệp, hình thành các vùng sản xuất lớn, đưa điều kiện sống người dân nông thôn gần với điều kiện sống người dân đô thị.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho rằng, tên gọi của Đề án là thế nhưng nội hàm phải thể hiện được quan điểm của Đảng là xây dựng nông thôn mới, phát triển nông thôn gắn với quá trình đô thị hóa, công nghiệp hóa và tái cơ cấu lại ngành Nông nghiệp.

“Đô thị hóa ở đây không chỉ là các thiết chế về phần “cứng” - kết cấu hạ tầng giao thông mà cả thiết chế “mềm” về sản xuất”, Phó Thủ tướng nói và nêu thực trạng có vùng nông thôn “sau một đêm thành quận, phường” nhưng không đáp ứng được yêu cầu sinh hoạt, phát triển của đô thị, phải đầu tư lại, gây ra lãng phí xã hội…

Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Văn Sửu cũng cho biết, Hà Nội đang phải trả giá vì có nơi từ xã lên phường nhưng hạ tầng thì vẫn là cấp làng, xã, không đáp ứng được yêu cầu của đời sống người dân và phát triển kinh tế địa phương.

“Có nơi vẫn là phố trong làng”, ông Sửu nói và chỉ ra, có quận vẫn còn kế hoạch gieo lúa, trồng khoai, cư dân đô thị vẫn “ngóng tiếng sấm” để chăm vụ lúa chiêm.

Trong khi đó, theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng Phạm S, khi làm quy hoạch phát triển TP Đà Lạt đã phải điều chỉnh các quy hoạch của các xã sẽ sáp nhập vào TP này để lập nên mô hình “làng đô thị xanh”.

Không tạo một khuôn mẫu duy nhất

Đồng quan điểm đô thị hóa nông thông phải hướng đến “đô thị xanh”, có nền sản xuất nông nghiệp hiện đại, chứ không thể hiểu đơn thuần là nhà cửa, phố xá tấp nập, lãnh đạo các bộ lưu ý, mỗi địa phương, vùng miền có đặc điểm tự nhiên và sản xuất khác nhau nên Đề án cần triển khai thí điểm. Từ đó, tìm ra các hình mẫu phù hợp cho mỗi vùng.

Kết luận cuộc họp, theo Phó Thủ tướng, phải đưa ra tầm nhìn xây dựng nông thôn mới theo hướng đô thị hài hòa, gắn kết các lĩnh vực kinh tế, xã hội, giữ gìn bản sắc văn hóa chứ không phải để tạo ra một khuôn mẫu nông thôn mới duy nhất.

Nguyên tắc thực hiện là theo thị trường nhưng phát huy tính chủ động sáng tạo của địa phương. Cốt lõi là gắn nông thôn mới với đô thị hóa trên địa bàn cấp huyện hay tại các đơn vị hành chính cấp xã được nâng lên thành cấp phường.

Lãnh đạo Chính phủ yêu cầu Bộ Xây dựng tiếp tục làm rõ căn cứ để xây dựng Đề án; các bộ, ngành xác định được khung khổ về quy hoạch phát triển cho nông thôn mới trong quá trình đô thị hóa ở cấp huyện hay tại các xã được chuyển đổi thành đô thị; đặt ra tỷ lệ % hợp lý về số xã, huyện được quy hoạch theo hướng này… 

Mục tiêu của Đề án là hình thành các trung tâm dịch vụ hỗ trợ sản xuất tạo điều kiện cho việc tái cơ cấu ngành Nông nghiệp, phát triển sản xuất phi nông nghiệp.

Giai đoạn 1 (2017 - 2020) triển khai thí điểm tại 8 huyện, sau đó tiến hành tổng kết, đánh giá.

Giai đoạn 2 (sau 2020), triển khai nhân rộng tại các tỉnh, TP với số lượng dự kiến khoảng 600 điểm trung tâm dịch vụ hỗ trợ sản xuất trên địa bàn huyện.

 Thảo Nguyên