Dù trồng xen canh nhưng cây cacao mang lại thu nhập đáng kể

Năm 2002, Trung tâm khuyến nông và giống nông nghiệp tỉnh phối hợp với Đại học Nông lâm TP. Hồ Chí Minh tổ chức tập huấn về kỹ năng trồng cacao cho một số nông dân trong vùng, và trồng thử nghiệm 22 ha cây cacao ở huyện Châu Đức.

Đến năm 2004, khi Dự án phát triển cacao bền vững ở các nông hộ nhỏ được triển khai, thì diện tích cacao tại địa phương cũng phát triển nhiều hơn. Tuy nhiên, do người dân chưa có kinh nghiệm về trồng cacao cũng như chưa nắm được kỹ thuật lên men cacao sau thu hoạch, nên chất lượng cacao không bảo đảm, không đạt tiêu chuẩn xuất khẩu. Vì vậy, mặc dù giá bán cacao khá cao và ổn định, song người trồng cacao không có lợi hơn so với nhiều cây trồng truyền thống, nên từ diện tích khoảng 900 ha vào cuối năm 2007, thì đến 2009 toàn tỉnh chỉ còn khoảng 500 ha cacao. 

Năm 2010, sau khi khảo sát, đánh giá thực tế tổng thể về các loại cây trồng trên địa bàn tỉnh và xu hướng phát triển cây cacao trong dân, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã thông báo chính thức quy hoạch số diện tích trồng cacao trên toàn tỉnh theo quy trình UTZ, phấn đấu đạt diện tích 1.500 ha.

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, mục tiêu Quy hoạch phát triển cây cacao không chỉ chú trọng phát triển diện tích trồng, mà còn chú trọng nâng cao chất lượng sản phẩm sau thu hoạch, tiến tới xây dựng thương hiệu riêng cacao BR-VT, qua đó nâng cao thu nhập cho nông dân trồng cacao. 

Muốn làm được điều đó, điều trước tiên là nông dân phải được đào tạo các kiến thức sản xuất cacao chất lượng cao để đáp ứng nhu cầu này của thị trường thế giới. Để tiến tới xây dựng thương hiệu cacao BR-VT, trước hết cần chú trọng công tác tập huấn chuyển giao kỹ thuật trồng - chăm sóc - vấn đề công nghệ chế biến cacao sau thu hoạch cho nông dân.

Hiện, sau thời gian quy hoạch lại, chất lượng cacao do nông dân trong tỉnh sản xuất được đánh giá cao trên thị trường thế giới. 

Nông dân Nguyễn Trọng Hoàng, xã Bình Giả huyện Châu Đức cho biết: “Được Trung tâm khuyến nông tỉnh hỗ trợ giống, Trạm khuyến nông Châu Đức hướng dẫn cách trồng, vườn cacao nhà tôi chỉ hơn 2 năm tuổi, có cây đã cho 20 - 30 kg, nếu giá 3.000/kg thu bình quân gần 100 triệu đồng, cao hơn nhiều so với trồng tiêu trước đây”.

Nắm bắt định hướng này, từ giữa năm 2010, được sự đồng ý của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Công ty TNHH cacao Thành Đạt đã đứng ra vận động bà con nông dân trồng cacao tham gia sản xuất theo quy trình của UTZ, đến tháng 8/2010, chương trình đã có 195 hộ nông dân ở các xã thuộc Châu Đức với diện tích gần 122 ha tham gia các lớp tập huấn và áp dụng quy trình sản xuất theo UTZ từ khâu chăm sóc, bón phân, thu họach và sơ chế.

 Giám đốc Công ty TNHH cacao Thành Đạt Trịnh Văn Thành nói: “Chương trình UTZ đã tập huấn cho nông dân về phòng trừ sâu bệnh, tỉa cành tạo tán, thực hiện đo đất để phân tích như thế nào cho phù hợp… Qua chương trình, bà con trồng cacao của 2 huyện Châu Đức và Tân Thành, còn cắt giảm được nhiều chi phí đầu vào, nên tăng thêm thu nhập…”.

Đến năm 2011, Solidaridad, một Tổ chức chứng nhận cacao UTZ toàn cầu đã cử chuyên gia đến thanh tra các nông hộ đã tham gia áp dụng quy trình sản xuất của UTZ. Sau khi kiểm tra, đánh giá, Solidaridad đã quyết định cấp chứng nhận đạt tiêu chuẩn UZT cho 195 nông hộ ở các xã thuộc Châu Đức với diện tích gần 122 ha với sản lượng ước thu hoạch là 240 tấn.

Trưởng đại diện Chương trình UTZ Việt Nam Nguyễn Văn Thiết cho biết: “Dù bà con nông dân cũng đã làm tương đối bài bản. Tuy nhiên, so với quy trình của hệ thống chuyên nghiệp thì chưa đạt yêu cầu. Mục đích của chương trình UTZ sẽ giúp người trồng cacao tiếp cận nhiều hơn quy trình sản xuất một cách khoa học để cây cacao có năng suất, chất lượng tốt hơn. Qua đó giữ được ổn định sản xuất và thu nhập”.

Các nông hộ đã áp dụng quy chuẩn bắt buộc của UTZ cũng cho biết, cacao trồng theo quy trình này so với những năm trước, dù không tăng diện tích, nhưng năng suất và chất lượng được nâng cao đáng kể và giá bán sản phẩm cacao tươi hay hạt khô đều tăng, góp phần tăng thu nhập cho người trồng cacao trên địa bàn tỉnh.

Hằng Trần