Đề phòng rủi ro đến nền kinh tế

Ngày 15/10, Ủy ban Thường vụ QH dành 1 ngày cho ý kiến các báo cáo đánh giá tình hình kinh tế-xã hội (KTXH); thực hiện kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2016-2020…

Triển vọng GDP năm 2018 có thể tăng cao hơn 6,7%

Báo cáo đánh giá giữa kỳ thực hiện kế hoạch phát triển KTXH 5 năm (2016-2020), tình hình KTXH năm 2018 và dự kiến kế hoạch năm 2019, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho hay, nền kinh tế đã từng bước vượt qua khó khăn, thách thức, duy trì đà chuyển biến tích cực, năm 2018, hoàn thành toàn diện 12/12 chỉ tiêu QH giao.

Lạm phát được kiểm soát, liên tiếp 3 năm CPI đạt dưới 4%; nợ công giảm, còn khoảng 61,4% năm 2018. Các cân đối lớn của nền kinh tế được đảm bảo, thu ngân sách năm 2018 ước đạt trên 1,35 triệu tỷ đồng, tăng 3% so với dự toán và tăng 5,5% so với năm 2017, bội chi ước đạt 3,67%, cơ cấu chi đầu tư tăng, giảm chi thường xuyên.

Xuất nhập khẩu tăng mạnh, cao hơn mốc kỷ lục năm 2017, ước đạt 475 tỷ USD, tăng 11,7%, trong đó xuất khẩu ước đạt 238 tỷ USD, tăng 11,2%, cán cân thương mại xuất siêu khoảng 1 tỷ USD.

“Tốc độ tăng trưởng kinh tế duy trì mức cao, chất lượng tăng trưởng cải thiện. Dự báo triển vọng GDP năm 2018 có thể tăng cao hơn 6,7%, mô hình tăng trưởng dần dịch chuyển sang chiều sâu”, Bộ trưởng Dũng nói.

Chính phủ tính toán, nếu đạt mức tăng trưởng GDP là 6,7% thì quy mô GDP theo giá hiện hành ước đạt 5.555 nghìn tỷ đồng, tương đương 240,5 tỷ USD. Như vậy, GDP bình quân đầu người ước đạt khoảng 2.540 USD/người, tăng thêm 155 USD so với năm 2017, tăng thêm 325 USD so với năm đầu nhiệm kỳ (2016) và cao gấp 1,21 lần so với năm 2015…

“Kết quả tích cực này đã tạo ra hiệu ứng lan toả nhất định trên nhiều lĩnh vực giúp cho việc củng cố và tăng cường niềm tin trong nhân dân và cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước”, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết quan điểm của cơ quan thẩm tra.

Nhưng để thấy rõ hơn kết quả đạt được và tiếp tục duy trì những thành tựu trên, theo Ủy ban Kinh tế, Chính phủ cần “phân tích rõ động lực của tăng trưởng”; làm rõ nguyên nhân của hiện tượng diễn biến ngược chiều nhau về quy mô vốn bình quân và quy mô bình quân lao động của DN ngoài nhà nước đăng ký thành lập mới.

Tỷ lệ DN tạm ngừng hoạt động, chờ giải thể cao, gấp 1,5 lần so với cùng kỳ cũng là vấn đề lo ngại. Thực tế phát triển DN nói chung và DN khu vực kinh tế tư nhân nói riêng thời gian qua cho thấy, việc đạt được mục tiêu 1 triệu DN vào năm 2020, đóng góp 50% vào tăng trưởng sẽ là thách thức rất lớn.

Bày tỏ cơ bản đồng tình với báo cáo của Chính phủ và của cơ quan thẩm tra, theo Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Lê Thị Nga, thời gian qua, Chính phủ đã tích cực điều hành theo tinh thần xuyên suốt là tăng cường kỷ luật, kỷ cương, liêm chính, phục vụ người dân và doanh nghiệp, tạo môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi.

“Chính phủ thể hiện rõ là sự cầu thị, tôn trọng ý kiến dư luận, ý kiến cử tri và của đại biểu (ĐB) QH. Khi có vấn đề bức xúc thì Chính phủ, Thủ tướng, Phó Thủ tướng, các Bộ trưởng đều có phản ứng kịp thời”, bà Nga nói.

Cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung ảnh hưởng đến nền kinh tế thế nào?

Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân cũng đánh giá, năm 2018 mục tiêu cơ bản đạt, 12/12 chỉ tiêu kinh tế xã hội đều đạt và vượt; kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát kiểm soát dưới 4% và những cân đối lớn nền kinh tế cơ bản giữ được.

Song theo bà Nguyễn Thị Kim Ngân, tình hình biến chuyển tốt, nhưng không thể chủ quan trước rủi ro từ tác động kinh tế thế giới, nhất là cuộc chiến thương mại Trung - Mỹ có thể ảnh hưởng tới nước ta cả trực tiếp, gián tiếp trong hoạt động xuất khẩu, đầu tư… Ngoài ra, cũng cần lưu ý rủi ro lạm phát, tỷ giá và các rào cản về thủ tục hành chính.

Thực tế tại một số địa phương vẫn còn tiếng “kêu” của DN khi theo đuổi đầu tư 1 dự án 3 năm, thậm chí tới 10 năm dù đã đầy đủ thủ tục, hồ sơ vẫn không thể thực hiện được. “Còn những rào cản ở địa phương, sợ sai, sợ trách nhiệm... khiến DN khó khăn. Chúng ta nói môi trường đầu tư kinh doanh thông thoáng nhưng khi vào thực tế không đơn giản chút nào", bà Nguyễn Thị Kim Ngân nói.

Cũng theo Chủ tịch QH, quy mô kinh tế ngày càng mở rộng, tăng trưởng kinh tế tốt, lạm phát và bội chi đều trong tầm kiểm soát. Những con số này nếu đưa ra, QH sẽ “phấn khởi lắm”, nhưng những phân tích tồn tại trong báo cáo thẩm tra là có cơ sở.

Bà Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị, Chính phủ chuẩn bị kỹ, phân tích cụ thể để giải trình thuyết phục như vì sao năng suất lao động năm nay không bằng năm trước? Thu ngân sách ở khu vực FDI, DNNN, tư nhân chưa đạt dự toán. Tốc độ tăng trưởng cao - thấp ở đâu trong khu vực và chất lượng tăng trưởng bền vững ra sao?

Còn theo Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ, Chính phủ cần có đánh giá đầy đủ cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung và ảnh hưởng tới Việt Nam, nhất là vấn đề thương mại để có những phương án trong chỉ đạo điều hành.

“Muốn hay không cuộc chiến này sẽ là cơ hội nhưng cũng đem lại thách thức lớn với Việt Nam”, ông Đỗ Bá Tỵ nhấn mạnh, “chúng ta cần tận dụng cơ hội gì, tránh gì, rất cần phải rõ ràng”, Phó Chủ tịch QH nhấn mạnh.

Uỷ ban Kinh tế cũng nhận định, điều hành kinh tế vĩ mô cần lưu ý sức ép từ tăng giá dầu, lãi suất đồng USD, căng thẳng thương mại Mỹ - Trung Quốc. "Các cân đối lớn của nền kinh tế phải đảm bảo, kiểm soát lạm phát và lựa chọn thời điểm tăng giá, mức độ tăng phù hợp đối với các mặt hàng thuộc diện Nhà nước quản lý", ông Vũ Hồng Thanh nói.

Ngân sách Nhà nước cần tiếp tục cơ cấu theo hướng tăng tỷ trọng thu nội địa, chi đầu tư và giảm chi thường xuyên; kiểm soát chặt chẽ, giảm bội chi. "Kiên quyết không để thất thu từ khu vực ngoài quốc doanh, trong khai thác tài nguyên, khoáng sản", ông Vũ Hồng Thanh nhấn mạnh, cần quyết liệt cắt giảm chi phí chính thức và phi chính thức, xử lý nghiêm các vi phạm trong thực thi công vụ, thanh tra, kiểm tra doanh nghiệp.

Tham nhũng lớn có “lợi ích nhóm, sân sau” dần lộ diện Một “điểm sáng” là công tác phòng, chống tham nhũng (PCTN), lãng phí được đẩy mạnh, phát hiện và xử lý nghiêm nhiều hành vi vi phạm pháp luật. Công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo đạt kết quả tích cực. Theo bà Nga, dưới sự chỉ đạo của Tổng Bí thư, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN, công tác này đã được đẩy mạnh với phương châm nói đi đôi với làm, không có vùng cấm, không có ngoại lệ, bất kể người đó là ai, ở cương vị công tác nào, kể cả cán bộ đã nghỉ hưu. “Với Chính phủ mảng công tác này đã được đẩy mạnh thể hiện ở 2 lĩnh vực. Thứ nhất, Thanh tra Chính phủ đã đẩy nhanh kết luận các vụ việc được dư luận quan tâm như vụ AVG, Hãng phim truyện Việt Nam, đất đai ở Thủ Thiêm… Đặc biệt là đôn đốc thực hiện các kết luận sau thanh tra. Thứ hai, là đã điều tra các vụ án phức tạp như vụ đánh bạc qua mạng, vụ Đinh Ngọc Hệ, Phan Văn Anh Vũ...”, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp nhấn mạnh. Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga   Tuy nhiên, theo bà Nga, tình trạng vi phạm trong quản lý, sử dụng nhà đất, tài sản công xảy ra trong thời gian dài, có sự tiếp tay của người có chức quyền. “Chúng tôi thấy có những tham nhũng lớn, có lợi ích, sân sau, công ty gia đình đang dần lộ diện qua các vụ án vừa qua. Đề nghị Chính phủ, các cơ quan tư pháp nhận diện đầy đủ để có biện pháp xử lý cho phù hợp với thực tế”, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp phát biểu. Quan tâm đến công tác giải quyết KN,TC, theo bà Nguyễn Thanh Hải, Trưởng Ban Dân nguyện, kết quả giải quyết đã có tiến bộ vượt bậc. “Nhưng trong báo cáo của Thanh tra Chính phủ và của chúng tôi đều nhận định, tình hình KN,TC vẫn diễn biến phức tạp”, bà Hải nói và cho rằng, “chìa khóa” giải bài toán này là phải làm tốt công tác tiếp dân ở cơ sở. Phó Chủ tịch QH Đỗ Bá Tỵ lưu ý, nhiều nơi việc tiếp dân theo luật chưa thực hiện nghiêm. "Đã tiếp dân thì người dân muốn gặp Chủ tịch tỉnh vì là người quyết định cuối cùng. Khi đã thông báo tiếp dân trên Cổng thông tin điện tử thì theo lịch phải có mặt, không giao phó cho cấp phó hay Ban tiếp công dân", ông nhấn mạnh. Cơ quan thẩm tra cũng lưu ý, khiếu kiện về đất đai đã giảm dần theo từng năm, song vẫn còn phức tạp ở nhiều địa phương, tập trung vào vấn đề thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, tranh chấp đất đai. “Một số nơi, các cấp chính quyền chưa quan tâm nhiều đến công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, các phiên tòa hành chính đã đẩy một số vụ việc càng phức tạp hơn, dẫn đến khiếu kiện kéo dài, vượt cấp”, ông Vũ Hồng Thanh lưu ý.

Hương Giang