Kết quả nhiều nghiên cứu cho thấy nguy cơ mắc ung thư phổi của những người có thói quen hút thuốc lá cao gấp 10 lần so với những người không hút thuốc

Thuốc lá là một trong những nguyên nhân gây bệnh và tử vong hàng đầu trên toàn cầu. Những hệ lụy về sức khỏe, kinh tế và xã hội mà thuốc lá gây ra rất lớn và kéo dài.

Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng hút thuốc là nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), khí phế thũng, viêm phế quản mạn, viêm phổi, nhiễm trùng hô hấp, hen suyễn và làm tăng nguy cơ mắc bệnh lao.

Theo các chuyên gia y tế, phổi là cơ quan bị ảnh hưởng trực tiếp bởi thuốc lá. Khói thuốc làm tích tụ các hóa chất trong đường hô hấp và phổi, lâu ngày gây tắc nghẽn, suy giảm chức năng hô hấp, khiến cơ thể thiếu oxy và giảm hiệu suất vận chuyển máu đến các cơ quan khác. Hậu quả là người hút thuốc thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, khó thở.

Đáng chú ý, hút thuốc lá cũng gây tăng tính đáp ứng đường thở. Do ảnh hưởng của các chất độc hại có trong khói thuốc lá, đường thở dễ bị co thắt, luồng khí hít vào và thở ra bị cản trở, tạo các tiếng ran rít, ran ngáy khi thở và có thể gây khó thở. Những người hút thuốc dễ bị nhiễm virus, vi khuẩn, dễ mắc lao phổi, bệnh phổi mạn tính, đặc biệt là bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.

Tại Việt Nam, theo thống kê của ngành y tế, thuốc lá là nguyên nhân chính chiếm tới trên 90% gây ra ung thư phổi, trên 30% gây ra các loại ung thư khác. Mỗi năm, nước ta ghi nhận hơn 182.000 ca mắc mới ung thư, trên 122.000 trường hợp tử vong. Hiện có khoảng 354.000 người đang sống chung với ung thư.

Kết quả nhiều nghiên cứu cũng cho thấy nguy cơ mắc ung thư phổi của những người có thói quen hút thuốc lá cao gấp 10 lần so với những người không hút thuốc. Mức độ tăng nguy cơ mắc bệnh tùy thuộc vào loại tế bào ung thư.

Tuy nhiên, không chỉ dừng lại ở ung thư phổi, hút thuốc còn làm tăng nguy cơ mắc nhiều loại ung thư khác như: mũi, miệng, thanh quản, khí quản, thực quản, dạ dày, tụy, thận, bàng quang, cổ tử cung, tủy xương và máu.

Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cho biết, hút thuốc lá là một yếu tố làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp và làm tăng mức độ nghiêm trọng của các bệnh về đường hô hấp.  Đặc biệt, thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh không lây nhiễm như ung thư, tim mạch.

Theo Tổ chức Y tế thế giới, sử dụng thuốc lá gây ra hơn 8 triệu ca tử vong trên toàn cầu mỗi năm, trong đó hơn 7 triệu người tử vong do sử dụng thuốc lá trực tiếp và khoảng 1,2 triệu người tử vong do hút thuốc lá thụ động.

Thứ trưởng Trần Văn Thuấn cho hay, để phòng chống ung thư phổi cũng như nhiều bệnh ung thư khác, các bệnh không lây nhiễm bằng các biện pháp như bỏ thuốc lá.

Thực tế cho thấy thuốc lá là một trong những tác nhân nguy hiểm nhất đối với sức khỏe cộng đồng. Không chỉ làm tăng nguy cơ ung thư phổi, việc hút thuốc còn liên quan đến hàng loạt bệnh lý nghiêm trọng khác như bệnh tim mạch, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), các rối loạn về thần kinh và tâm lý.

Nicotine trong thuốc lá là chất gây nghiện mạnh, ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thần kinh trung ương, có thể dẫn đến các rối loạn như lo âu, trầm cảm và nghiện nặng. Đặc biệt, không chỉ người hút thuốc bị ảnh hưởng mà cả những người xung quanh, nhất là trẻ em và phụ nữ mang thai, cũng phải gánh chịu hậu quả từ khói thuốc.

Theo các chuyên gia, bỏ thuốc lá có thể giúp giảm 50% nguy cơ mắc ung thư phổi sau 10 năm. Bên cạnh đó, người dân cũng được khuyến cáo tránh tiếp xúc với khói thuốc lá thụ động và các loại hóa chất độc hại, đồng thời sử dụng khẩu trang chống bụi mịn PM2.5 khi sinh sống hoặc làm việc trong môi trường ô nhiễm.

Để đẩy lùi tác hại của thuốc lá, cần có sự vào cuộc đồng bộ từ các cơ quan chức năng, tổ chức y tế và cộng đồng. Một số giải pháp cần được triển khai mạnh mẽ, như: cấm quảng cáo thuốc lá dưới mọi hình thức, hạn chế sử dụng thuốc lá tại nơi công cộng, tăng thuế thuốc lá để giảm nhu cầu tiêu thụ và tạo nguồn thu cho các hoạt động tuyên truyền, giáo dục. Đồng thời, các chương trình cai nghiện thuốc lá cần được đẩy mạnh, hỗ trợ người dân bỏ thuốc và giảm tỷ lệ người sử dụng.

Có thể thấy, những hệ lụy về sức khỏe, kinh tế và xã hội mà thuốc lá gây ra rất lớn và kéo dài. Chỉ khi mỗi cá nhân nâng cao nhận thức và chủ động hành động để bảo vệ sức khỏe bản thân và cộng đồng, chúng ta mới có thể đẩy lùi “sát thủ thầm lặng” này, hướng tới một xã hội khỏe mạnh, không khói thuốc.