Hộ ông Đặng Văn Lương hoàn toàn đủ điều kiện được cấp đất tái định cư vì đã được UBND xã xác nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất từ năm 2001 trước khi có dự án, nhưng lại không được bồi thường, trong khi hàng chục hộ không đủ điều kiện lại được bồi thường, đây là vấn đề cần được làm sáng tỏ. Ảnh: N

Theo kết luận thanh tra đột xuất công tác quản lý đất tái định cư dự án tiểu khu đô thị số 3, phường Bắc Cường, TP Lào Cai  của Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Lào Cai, ngày 19/7/2004, UBND tỉnh Lào Cai ban hành quyết định phê duyệt điều chỉnh quy hoạch chi tiết tiểu khu đô thị số 3, khu đô thị mới Lào Cai - Cam Đường (giai đoạn 2004 - 2010) với tổng diện tích là 33ha. Sau đó điều chỉnh lên thành 37,5ha.

Đến ngày 27/11/2013, UBND TP Lào Cai phê duyệt phương án của UBND giao đất tái định cư tiểu khu đô thị số 3. Đây là dự án xây dựng khu đô thị mới, Công ty Cổ phần Nam Tiến được UBND tỉnh lựa chọn là chủ đầu tư.

Năm 2013, UBND TP Lào Cai đã thực hiện cơ bản về thu hồi đất đối với các hộ gia đình, cá nhân, tổ chức xét duyệt tư cách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, phê duyệt phương án đền bù cho các hộ gia đình.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện dự án, Công ty Cổ phần Nam Tiến bị các hộ dân phản ánh, khiếu nại về công tác giải phóng mặt bằng kéo dài, đến nay vẫn chưa kết thúc.

Các sai phạm được chỉ ra

Theo báo cáo của UBND TP Lào Cai, thanh tra rà soát theo kết quả thực hiện tái định cư, giao đất có thu tiền sử dụng đất gồm: Tổng số bố trí tái định cư là 292 hộ. Trong đó: Số hộ giao đất diện chính chủ là 133 hộ. Phát sinh từ hộ chính chủ có đất thu hồi là 90 hộ. Số hộ có nhà trên đất nông nghiệp thu hồi là 14 hộ. Số hộ có nhà trên đất nông nghiệp người khác là 55 hộ.

Tuy nhiên, hồ sơ, tài liệu thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư dự án không được lưu giữ theo quy định. Đa số hồ sơ thu hồi đất của các hộ gia đình thuộc dự án chưa được cập nhật chỉnh lý biến động về đất đai sau khi có quyết định thu hồi đất, các bản gốc chứng nhận quyền sử dụng đất chưa được thu hồi đầy đủ theo quy định.

UBND TP Lào Cai phê duyệt giao đất cho các hộ chính chủ, các hộ phát sinh khi không có tài liệu gì để chứng minh các trường hợp không có chỗ ở nào khác trên địa bàn, là thiếu căn cứ quy định của UBND tỉnh Lào Cai.

UBND TP Lào Cai cũng thu hồi đất của các hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất, chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (không có giấy tờ về quyền sử dụng đất theo quy định của Luật Đất đai và Nghị định Chính phủ), dẫn đến việc thu hồi đất trùng vị trí.

UBND TP ban hành quyết định thu hồi đất ở (đất thổ cư) cho 5 trường hợp không có giấy tờ về quyền sử dụng đất, trùng vào vị trí đất thu hồi của 2 hộ gia đình, cá nhân (2 hộ này có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nông nghiệp). Việc thu hồi chồng chéo, thu hồi đất 2 lần trên cùng một diện tích dẫn đến việc giao đất tái định cư cho 14 trường hợp (gồm 5 hộ chính chủ và 9 hộ phát sinh).

Thu hồi đất 12 trường hợp có hợp đồng tặng, cho, chuyển nhượng quyền sử dụng đất nhưng chưa thực hiện thủ tục đăng ký đất đai, là không đúng quy định pháp luật, dẫn đến việc giao đất tái định cư cho 12 trường hợp sai đối tượng.

Ngoài ra, UBND TP Lào Cai xét duyệt cho 55 trường hợp (trong đó 26 trường hợp đã có quyết định giao đất, 29 trường hợp đã có biên bản xác định vị trí tái định cư trên sơ đồ) không thuộc đối tượng bị thu hồi đất (có nhà trên đất người khác), không thuộc diện phát sinh từ các hộ chính chủ có đất ở bị thu hồi, là không đúng quy định pháp luật.

Đề nghị làm rõ trách nhiệm và xử lý kỷ luật theo quy định

Từ những sai phạm nêu trên, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Lào Cai kiến nghị làm rõ trách nhiệm và xử lý kỷ luật theo đúng quy định của pháp luật đối với các cơ quan, tổ chức, cá nhân để xảy ra vi phạm.

Đồng thời, thu hồi lại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với các trường hợp thu hồi đất thuộc dự án và chuyển cho Văn phòng Đăng ký đất đai cập nhật, chỉnh lý và quản lý theo quy định.

Huỷ các quyết định thu hồi đất, huỷ quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ đối với các trường hợp sai quy định. Thực hiện việc thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ cho đối tượng có tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo đúng quy định.

Đối với 24 trường hợp đã chuyển quyền sử dụng đất theo Luật Đất đai năm 2013, không thể thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì người được giao đất phải thực hiện nghĩa vụ tài chính. Trường hợp người được giao đất không thực hiện thì quy trách nhiệm phải bồi thường cho cán bộ tham mưu trực tiếp, người ký quyết định thu hồi đất, giao đất.

Đề xuất UBND tỉnh Lào Cai kiểm điểm trách nhiệm của lãnh đạo UBND TP Lào Cai do thiếu trách nhiệm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo đã để xảy ra các vi phạm trong công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

"UBND TP Lào Cai phải chịu trách nhiệm về kết quả kiểm tra, rà soát và hoàn thiện hồ sơ của các đối tượng nêu trên.

Trường hợp không đủ điều kiện thì thực hiện thu hồi... Đối với các trường hợp chưa ban hành quyết định giao đất tái định cư thì thực hiện huỷ kết quả xét duyệt, huỷ biên bản xác định ví trí tái định cư trên sơ đồ”- kết luận nêu rõ.

Theo nguồn tin riêng của Báo Thanh tra, hiện nay, Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Lào Cai đã vào cuộc để xác minh, điều tra làm rõ vụ việc.