(Thanh tra) - Số lượng công dân đến các cơ quan Trung ương và Trụ sở Tiếp công dân Trung ương trong 6 tháng đầu năm 2025 tăng đột biến. Dưới góc nhìn từ thực tiễn tiếp dân, ông Nguyễn Hồng Điệp, Trưởng Ban Tiếp công dân Trung ương đã phân tích thẳng thắn về nguyên nhân, xu hướng và đề xuất nhiều giải pháp mang tính chiến lược nhằm kiểm soát tình hình, bảo đảm quyền lợi người dân trong giai đoạn hành chính chuyển động mạnh tại Hội nghị sơ kết công tác 6 tháng đầu năm 2025, bàn phương hướng triển khai nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2025 của Thanh tra Chính phủ, sáng nay (11/7).
Công dân lên Trung ương tăng đột biến, nguyên nhân không nằm ở bất thường
Theo thống kê, lượng công dân đến Trụ sở Tiếp công dân Trung ương và các cơ quan Trung ương trong 6 tháng đầu năm nay đã tăng hơn 40% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Hồng Điệp, đây không phải là một diễn biến bất thường mà có thể lý giải được từ cả nguyên nhân khách quan lẫn chủ quan.
Cụ thể, tâm lý sốt ruột của người dân trước tiến trình sáp nhập địa giới hành chính và tinh gọn bộ máy khiến họ chủ động lên các cơ quan Trung ương để tìm hiểu cơ quan nào sẽ thụ lý, giải quyết vụ việc của mình trong tương lai.
Thêm vào đó, kỳ họp Quốc hội với hai đợt liên tiếp vừa qua cũng thu hút sự quan tâm của người dân, bởi đây là thời điểm họ thường tìm đến Trung ương để phản ánh, kiến nghị.
Đặc biệt, sự chỉ đạo quyết liệt, rõ ràng của Tổng Bí thư cùng với hiệu quả lan tỏa từ truyền thông đã tạo nên một “hiệu ứng quan tâm” lớn trong dư luận. Nhiều người dân mong muốn biết liệu vụ việc của mình có nằm trong diện 226 vụ việc cần rà soát theo chỉ đạo của Trung ương hay không. Đây cũng là lý do dẫn đến con số tăng vọt trong tháng 4 - ghi nhận mức tăng đến 110%. Tuy nhiên, sau cao điểm này, từ giữa tháng 5 trở đi, lượng công dân đã giảm 25% và tiếp tục xu hướng hạ nhiệt nhờ sự chủ động vào cuộc của các địa phương.
Rà soát vụ việc theo chỉ đạo của Tổng Bí thư: Làm nhanh, làm thực chất
Không chỉ phân tích tình hình, ông Nguyễn Hồng Điệp cũng đưa ra cái nhìn so sánh giữa hai giai đoạn rà soát, trước đây, với Kế hoạch 363 và Quyết định 1849 của Thủ tướng Chính phủ, cả nước rà soát 1.003 vụ việc trong gần 3 năm; còn với chỉ đạo mới, rà soát 226 vụ việc chỉ triển khai trong vòng 60 ngày nhưng kết quả lại rất khả quan.
Thực tế cho thấy, chỉ có 41 vụ việc trong số 1.003 vụ cũ trùng lặp với danh sách 226 vụ mới, chiếm tỷ lệ 3,9%. Điều này đồng nghĩa rằng, phần lớn vụ việc hiện tại là mới phát sinh, đòi hỏi các cơ quan chức năng phải chủ động tiếp cận và xử lý theo hướng thực chất hơn, không trông chờ vào kết quả trước đây. Riêng các vụ việc thuộc Tổ công tác 1849, chỉ còn khoảng 15/35 vụ tiếp tục khiếu kiện - một tỷ lệ phản ánh hiệu quả của quá trình xử lý ban đầu.
Ông Điệp thẳng thắn nhìn nhận: "Chúng ta rà soát được 226 vụ việc chỉ trong 60 ngày, trong khi trước đó mất gần 860 ngày mới xử lý được 1.003 vụ. Đó không chỉ là hiệu suất, mà còn là sự chứng minh rằng, khi có chỉ đạo quyết liệt, hệ thống vào cuộc nghiêm túc, thì sẽ có kết quả rõ ràng".
Tiếp dân từ xa, đối thoại tại chỗ, xu thế mới của nền hành chính phục vụ
Từ thực tiễn tiếp công dân, một số xu hướng mới đang hình thành, trong đó nổi bật là mô hình tiếp công dân trực tuyến. Địa phương như Ninh Bình, Phú Thọ, Đà Nẵng, Huế... đã tiên phong triển khai và ghi nhận những kết quả tích cực. Riêng tại Đà Nẵng và Huế, hai vụ việc điển hình đã được giải quyết dứt điểm nhờ hình thức này, giúp giảm áp lực lên Trụ sở Trung ương và tiết kiệm chi phí, thời gian cho người dân.
Trưởng ban Tiếp công dân Trung ương phân tích thêm: “Có những trường hợp bà con từ Hòa Bình lên Phú Thọ còn xa hơn so với đến Hà Nội. Cho nên nếu chúng ta không triển khai tiếp dân trực tuyến thì chính người dân sẽ tự lựa chọn lên Trụ sở Trung ương”. Từ đó, ông kiến nghị cần phát huy tối đa mô hình tiếp công dân trực tuyến, đối thoại từ cơ sở, đặc biệt trong bối cảnh có các kỳ họp lớn như Quốc hội hay các mốc kỷ niệm quan trọng.
Cùng với đó là việc kiên quyết không tiếp nhận lại đơn thư đã xử lý xong theo danh sách 226 vụ việc, tránh vòng luẩn quẩn chuyển đơn giữa các cơ quan. Theo ông Điệp, “các cơ quan Trung ương cần thống nhất không chuyển các vụ việc đã có kết luận rà soát rõ ràng. Có như vậy mới cắt được tình trạng kéo dài, khiếu kiện không dứt”.
Ông Nguyễn Hồng Điệp cũng đề xuất nhiều giải pháp mang tính chiến lược, trong đó nhấn mạnh việc nâng cấp Cơ sở dữ liệu quốc gia về tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo. Việc tích hợp đầy đủ biên bản đối thoại, kết luận cuối cùng của các vụ việc 226 vào hệ thống dùng chung sẽ giúp các cơ quan chức năng dễ dàng tra cứu, quản lý và đưa ra quyết định chính xác, nhất quán.
Song song đó, Ban Tiếp công dân Trung ương kiến nghị cho phép định kỳ 3 tháng gửi thông tin tổng hợp đơn thư và tình hình tiếp dân của địa phương về tỉnh, tạo điều kiện cho công tác giám sát và phân tích tình hình tại chỗ.
Đây cũng là một bước để thiết lập hệ sinh thái dữ liệu phục vụ quản trị Nhà nước hiện đại, đồng thời bảo đảm quyền tiếp cận thông tin và minh bạch hóa quy trình xử lý.
Cuối cùng, ông Điệp không quên nhấn mạnh rằng cần xử lý nghiêm các trường hợp cố tình lợi dụng quyền khiếu nại, tố cáo để gây rối hoặc làm ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của cơ quan Nhà nước. “Chúng tôi nhận được hàng ngàn đơn từ Văn phòng Chính phủ mỗi tháng, trong đó có không ít vụ việc đã được trả lời nhiều lần. Nếu không có biện pháp mạnh thì việc khiếu kiện dây dưa sẽ còn kéo dài”.
Phát biểu của Trưởng ban Tiếp công dân Trung ương Nguyễn Hồng Điệp không chỉ là báo cáo thực trạng, mà còn thể hiện một tư duy hành động: làm rõ nguyên nhân, không né tránh khó khăn, đồng thời đưa ra những đề xuất thực tiễn, bám sát chỉ đạo của Tổng Bí thư và yêu cầu đổi mới nền hành chính. Từ công tác tiếp dân cụ thể, những vấn đề lớn của quản trị công đều được soi chiếu, từ đó mở ra hướng đi mới: tiếp công dân không chỉ là trách nhiệm, mà phải trở thành công cụ kiểm nghiệm hiệu quả công vụ và niềm tin của Nhân dân.
