Nhà báo Ngô Khiêm (đứng giữa), Tạp chí Lao động và Công đoàn, tác giả đạt giải Nhì với tác phẩm “Đi tìm sự thật bằng trái tim nhân hậu”. Ảnh: Huy Trần

Chia sẻ tại Lễ trao giải cuộc thi “Nhân vật truyền cảm hứng ngành Thanh tra” năm 2025, nhà báo Ngô Khiêm (Tạp chí Lao động và Công đoàn), tác giả đạt giải Nhì với tác phẩm “Đi tìm sự thật bằng trái tim nhân hậu” cho biết, khi biết đến cuộc thi, anh vô cùng hào hứng bởi trước đó, chưa từng có nhiều hiểu biết về ngành được xem là rất “nhạy cảm” và “ẩn số” này.

Nhưng nghề báo dạy anh rằng: cái gì càng “ẩn số” thì càng đáng để khám phá, điều gì càng thách thức thì càng nên dấn thân. Với tâm thế ấy, anh bắt đầu hành trình tìm hiểu về những con người làm công tác thanh tra - những người âm thầm gìn giữ sự liêm chính trong bộ máy Nhà nước, đem lại niềm tin cho xã hội.

Qua một người bạn, anh được giới thiệu gặp Tiến sĩ Bùi Mạnh Cường, một Thanh tra viên cao cấp của Thanh tra Chính phủ vừa nghỉ hưu.

Anh có hai cuộc gặp với Tiến sĩ Bùi Mạnh Cường trước khi đặt bút viết bài dự thi và thú nhận rằng, hiếm khi cảm thấy áp lực khi viết như lần này.

Ông Cường là người có nền tảng học vấn “đồ sộ”: từng trải qua bảy lớp kỹ sư, cử nhân của nhiều trường đại học danh tiếng, có học vị Tiến sĩ; vợ là Phó Giáo sư, còn ba người con đều học rất giỏi. Hơn thế, lại là người Nghệ – vùng đất học nổi tiếng mà anh luôn dành sự ngưỡng mộ đặc biệt.

Anh viết trong tâm thế kính phục. Ngưỡng mộ một con người trải nghiệm gần như toàn bộ các lĩnh vực – từ kỹ sư toán tin, cán bộ Đoàn, lãnh đạo Hội Sinh viên, doanh nhân trong lĩnh vực máy tính, giảng viên đại học, đến lãnh đạo IT của Thanh tra Chính phủ và cuối cùng là cán bộ trực tiếp làm công tác thanh tra.

Ông Cường đã khiến Nhà báo Ngô Khiêm nhận ra: cán bộ thanh tra không hề khô khan, cứng nhắc như những gì người ngoài vẫn tưởng. Trái lại, ở họ có sự lãng mạn, nhân hậu và bản lĩnh. Ông sáng tác nhạc, làm thơ, tham gia thiện nguyện, tổ chức tri ân đồng đội – tất cả đều được duy trì với tinh thần kiên định, bền bỉ và chan chứa tình người.

Nhà báo Ngô Khiêm vui mừng khi được gặp Thiếu tướng Phan Văn Lai, Anh hùng lực lượng vũ trang, nguyên Chánh Thanh tra Bộ Công an - Nhân vật truyền cảm hứng ngành Thanh tra, nổi tiếng với câu nói "Thanh tra gian lao mà nhân nghĩa". Ảnh: Thái Minh

Trong quá trình trò chuyện, được nghe nhiều điều khiến anh Khiêm suy ngẫm, trong đó có những câu nói của ông Cường, coi như “triết lý nghề” của ngành Thanh tra: “Thanh tra không phải là thanh trừng.”

“Hiệu quả của thanh tra không chỉ đo bằng số tiền thu hồi, mà bằng việc giúp địa phương nhận ra sai sót để tốt lên.”

“Cán bộ thanh tra không được dốt hơn đối tượng thanh tra.”

“Thanh tra phải để người ta tâm phục, khẩu phục chứ không sợ hãi.”

Những câu nói ấy không chỉ đọng lại trong Nhà báo Ngô Khiêm như những bài học nghề nghiệp, mà còn khiến anh nhận ra mối tương đồng giữa nghề báo đang theo đuổi với nghề thanh tra – hai nghề tưởng khác mà lại giống nhau ở gốc: đều cần cái tâm trong sáng, cái đầu tỉnh táo, sự trung thực, khách quan và thận trọng trong mỗi việc mình làm.

Cả hai đều phải biết lắng nghe, biết phân tích, biết đối chiếu sự thật, và quan trọng hơn hết – không ngừng học hỏi, rèn luyện để “không thể dốt hơn đối tượng thanh tra” hay, với nghề báo, là “không thể dốt hơn bạn đọc”.

Nhà báo Ngô Khiêm học ở Tiến sĩ Bùi Mạnh Cường không chỉ là tinh thần liêm chính, mà còn là khát vọng tự học và sáng tạo không ngừng.

Ông Cường là chủ biên, đồng tác giả của gần 50 công trình, trong đó có hai đề tài khoa học cấp Bộ, ba phần mềm được cấp bản quyền tác giả – một con số khiến bất kỳ ai cũng phải nể phục. Từ một kỹ sư công nghệ thông tin, ông trở thành người góp phần ứng dụng công nghệ trong hoạt động thanh tra – lĩnh vực vốn tưởng chỉ thuần túy là giấy tờ, con dấu.

Và rồi, khi đến dự Lễ trao giải cuộc thi, được xem những phóng sự xúc động về các cán bộ thanh tra trên khắp mọi miền đất nước, anh Khiêm thực sự hiểu thêm về ý nghĩa to lớn và giá trị nhân văn của ngành Thanh tra.

Mỗi bản kết luận, mỗi chữ ký trong một quyết định thanh tra đều là “quyết định sinh tử” – không chỉ với một tổ chức, doanh nghiệp, mà đôi khi với cả sinh mệnh chính trị, danh dự của con người.

Đằng sau những con số khô khan là những con người đang nỗ lực để làm cuộc sống trở nên minh bạch hơn, công bằng hơn, để cái đúng, cái thiện được soi sáng.

Nhà báo Ngô Khiêm nhận Giải Báo chí toàn quốc về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí do Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức năm 2025. Ảnh: Vương Trần

Nhà báo Ngô Khiêm tâm sự, nếu nghề báo là ánh sáng của công luận, thì nghề thanh tra chính là ngọn đèn soi vào những góc khuất của sự thật, giúp xã hội trở nên trong sạch hơn từng ngày.

Anh Khiêm nhấn mạnh, nhờ cuộc thi này, có cơ hội nhìn ngành Thanh tra bằng con mắt khác: gần gũi hơn, nhân văn hơn và trân trọng hơn. Đồng thời, hiểu thêm rằng đằng sau những bản kết luận thanh tra là biết bao trăn trở, trách nhiệm và sự dũng cảm đối diện với sự thật – điều mà những người làm báo cũng luôn theo đuổi.

“Tôi thật sự biết ơn Thanh tra Chính phủ và Báo Thanh tra đã tạo ra sân chơi ý nghĩa này – nơi không chỉ tôn vinh những nhân vật truyền cảm hứng trong ngành mà còn giúp những người làm báo như tôi được mở rộng tầm nhìn, được “soi gương” để làm nghề trung thực hơn, bản lĩnh hơn. Cảm ơn anh Cường – người đã cho tôi cảm hứng viết, cảm hứng sống và niềm tin rằng, dù ở ngành nào, nếu con người ta giữ được trung thực, khách quan, thận trọng và nhân hậu, thì ánh sáng của nghề sẽ tự khắc tỏa ra”, nhà báo Ngô Khiêm kết thúc cuộc nói chuyện.