Ngày 11/3/2011, Chủ tịch UBND xã Thạch Long đã có Công văn số 37/CV-UBND trả lời hộ ông Đỗ Tuấn Nghĩa không được bồi thường vì diện tích đất này là do ông Nghĩa tự lấn chiếm đất hành lang đê để canh tác. Không đồng ý, ông Nghĩa có đơn KN đến UBND huyện Thạch Thành. Ngày 20/5/2011, Chủ tịch UBND huyện Thạch Thành đã ban hành Quyết định số 1087/QĐ-UBND, bác nội dung đơn KN này. Ông Nghĩa tiếp tục gửi đơn đến Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa.

Ngay sau đó, UBND tỉnh Thanh Hóa đã chỉ đạo các ban, ngành chức năng kiểm tra, xác minh, làm rõ. Theo Hồ sơ 299/TTg xã Thạch Long đo vẽ năm 1985, tỷ lệ 1/2000 tờ bản đồ số 7 đo bao trong khu vực thổ cư, diện tích mảnh đất hộ ông Nghĩa KN không thể hiện thành thửa đất riêng mà là đất hành lang đê sông Bưởi và hành lang quốc lộ 45. Theo hồ sơ địa chính xã Thạch Long lập năm 2007, diện tích mảnh đất trên không thể hiện thành thửa đất riêng mà là đất công trình đê (không số thửa), thuộc tờ bản đồ số 11.

Về nguồn gốc và quá trình sử dụng đất, ông Nghĩa có đơn xin mượn đất ngày 15/9/1990, Ban Quản lý Hợp tác xã (HTX) Nông nghiệp I, xã Thạch Long duyệt ngày 20/9/1990 nhất trí cho mượn 30m² đất trước quán cô Năm (sát đê) để mở quán kinh doanh may mặc tăng thu nhập gia đình, tăng nguồn thu tập thể. Khi nào cần rút, HTX sẽ thông báo trước 20 ngày (trường hợp đặc biệt thông báo trước 2 giờ), ông Nghĩa phải bàn giao toàn bộ đất mượn cho HTX. Cùng ngày, Chủ tịch UBND xã Thạch Long xác nhận, xét nhu cầu của công tác dịch vụ, căn cứ vào ý kiến của tập thể HTX Nông nghiệp I đã duyệt đồng ý để ông Nghĩa mượn 30m² dọc đường... (phía Nam), hàng tháng nộp tiền thuế đất vào ngân sách xã theo quy định.

Sau khi mượn đất, ông Đỗ Tuấn Nghĩa làm quán, đến năm 1991, ông Nghĩa bàn giao lại quán cho bà Phạm Thị Năm theo Nghị quyết ngày 12/2/1991 của HĐND xã Thạch Long. Đồng thời, gia đình ông Nghĩa mua lại nhà đất của hộ bà Phạm Thị Năm (nhà đối diện với quán của ông Nghĩa qua quốc lộ 45) và ở ổn định đến nay. Kể từ khi mượn đất, hộ ông Nghĩa liên tục lấn chiếm diện tích liền kề để canh tác, UBND xã Thạch Long không có văn bản ngăn chặn, vì cho rằng diện tích trồng cây không ảnh hưởng đến đê.

Năm 2010, thực hiện công trình nâng cấp tuyến đê Hữu sông Bưởi huyện Thạch Thành, Ban GPMB huyện cùng với UBND xã Thạch Long đã tiến hành xác định diện tích đất cần phải giải tỏa. Diện tích đất hộ ông Nghĩa được xác định là tự lấn chiếm hành lang đê sông Bưởi và hành lang quốc lộ 45 để canh tác nông nghiệp. Theo đó, Ban GPMB huyện cùng UBND xã Thạch Long mời ông Nghĩa lên xã làm việc và ra thông báo để hộ ông Nghĩa tự thu hoạch, giải tỏa cây cối hoa màu mà không được bồi thường, hỗ trợ về đất và cây cối hoa màu.

Về quá trình xem xét giải quyết của UBND huyện Thạch Thành, sau khi nhận được đơn KN của ông Nghĩa, Chủ tịch UBND huyện đã tổ chức kiểm tra, xác minh và kiểm kê diện tích đất đai, hoa màu trên đất. Theo kết quả kiểm kê ngày 24/3/2011: Diện tích khu đất là 567m²; cây cối hoa màu trên đất gồm: 441m² rau muống, đu đủ 7 cây (2 cây có quả và 5 cây di chuyển được), chuối 120 cây (50 cây có quả và 70 cây di chuyển được), xoan di chuyển được 8 cây, táo di chuyển được 2 cây và lá dong 2m². Hộ ông Nghĩa không được bồi thường, hỗ trợ về cây cối hoa màu trên đất vì diện tích đất ông Nghĩa KN đòi bồi thường có nguồn gốc do ông tự ý chiếm dụng để canh tác, mà tại thời điểm bắt đầu sử dụng đã vi phạm hành lang bảo vệ công trình công cộng (đường giao thông và đê điều) đã được công bố và cắm mốc. Diện tích đất này không thuộc diện được Nhà nước bồi thường, hỗ trợ khi thu hồi đất theo quy định tại Điều 7, Điều 8 Nghị định số 197/2004/NĐ-CP; khoản c mục 4 Điều 14 và Điều 44 Nghị định số 84/2007/NĐ-CP ngày 25/5/2007 của Chính phủ.

Tuy nhiên, theo quy định tại khoản 2, Điều 18, Nghị định số 197/2004/NĐ-CP ngày 13/12/2004 của Chính phủ: “Chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất khi Nhà nước thu hồi đất mà đất đó thuộc đối tượng không được bồi thường thì tuỳ từng trường hợp cụ thể được bồi thường hoặc hỗ trợ tài sản”.

Trên cơ sở xác minh và căn cứ pháp luật nêu trên, ông Lê Đình Thọ, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Thanh Hóa đã có quyết định kết luận ông Đỗ Tuấn Nghĩa KN đòi hỗ trợ cây cối hoa màu trên đất là có cơ sở; UBND huyện Thạch Thành chỉ xem xét giải quyết KN về bồi thường đất mà không xem xét giải quyết việc hỗ trợ cây cối hoa màu trên đất cho hộ ông Nghĩa là không phù hợp với quy định tại khoản 2 Điều 18 Nghị định số 197 của Chính phủ. Đồng thời, giao Chủ tịch UBND huyện Thạch Thành giải quyết hỗ trợ cây cối hoa màu trên đất cho hộ ông Nghĩa theo đúng quy định.

Văn Thanh