(Thanh tra) - Tình trạng xâm nhập mặn ở các tỉnh thuộc vùng Đồng bằng sông Cửu Long đang có diễn biến bất thường, ảnh hưởng đến đời sống và sản xuất nông nghiệp của người dân.
Xâm nhập mặn xuất hiện sớm
Theo Viện Khoa học Thủy lợi miền Nam, có hai yếu tố thượng lưu quan trọng đến diễn biến nguồn nước, xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long là lượng trữ trong Biển Hồ (Tonle Sap) và dòng chảy đến Kratie (Campuchia).
Dòng chảy về đồng bằng giảm nhanh làm mặn xuất hiện sớm trên các cửa sông, tháng 1 mặn đã vào sâu trên các cửa sông và sẽ đạt đỉnh trong giai đoạn tháng 2 - 4/2025. Dự báo, mặn xâm nhập mùa kiệt 2024 - 2025 ở mức cao hơn trung bình nhiều năm.
Trong khoảng thời gian từ ngày 7 - 13/2, ranh mặn 4g/1 khi vào sâu nhất cách biển 37 - 48 km trên các nhánh sông Cửu Long.
Theo ghi nhận thực tế, hiện nay tại các tỉnh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đã xuất hiện tình trạng xâm nhập mặn gây khó khăn cho tình hình sản xuất và đời sống của người dân. Cụ thể, tại tỉnh Bến Tre, năm nay xâm nhập mặn xuất hiện sớm hơn khoảng 1 tháng so với những năm trước.
Từ đầu tháng 1/2025, tình trạng xâm nhập mặn đã khiến nhiều nông dân tại Bến Tre thất thu do chất lượng cây trồng bị ảnh hưởng, đặc biệt là đối với các loại cây mẫn cảm với nước mặn như các giống cây họ cam chanh, sầu riêng và hoa kiểng.
Còn tại tỉnh Tiền Giang, theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, xâm nhập mặn bắt đầu diễn ra từ cuối tháng 12/2024, diễn biến theo thường kỳ hàng năm. Dự báo mùa khô năm 2024 - 2025 sẽ là năm xâm nhập mặn ở mức cao, xấp xỉ với với mùa khô năm 2023 - 2024; có những thời điểm sẽ cao hơn và còn phụ thuộc vào yếu tố gió.
Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Tiền Giang dự báo, độ mặn cao nhất xuất hiện vào nửa cuối tháng 3/2025 xâm nhập sâu theo kỳ triều cường và cùng các đợt gió chướng mạnh tại các nơi trong tỉnh.
Đối với tỉnh Sóc Trăng, từ giữa tháng 12/2024 mặn đã bắt đầu xuất hiện trên địa bàn. Do ảnh hưởng từ trường gió đông của biển Đông đã đẩy khối nước mạnh trên tuyến biển Đông vào sông Hậu, khiến độ mặn liên tục tăng cao.
Tình trạng xâm nhập mặn tại tỉnh Sóc Trăng đã ảnh hưởng đến nước mặt khai thác. Điều này đang dẫn tới thiếu nước sinh hoạt cục bộ tại một số địa phương trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng.
Yêu cầu chủ động ứng phó
Ngày 8/12/2024, Thủ tướng Chính phủ đã ra Công điện số 128/CĐ-TTg về việc chủ động phòng, chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn. Trong đó, có nội dung yêu cầu Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, nhất là các địa phương Đồng bằng sông Cửu Long, khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên tổ chức theo dõi diễn biến thời tiết, thông tin dự báo khí tượng thủy văn, hạn hán, xâm nhập mặn; xác định mức độ ảnh hưởng đến từng địa bàn để chủ động triển khai các biện pháp ứng phó cụ thể theo chỉ đạo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và phù hợp với tình hình thực tế tại địa phương, trong đó hướng dẫn người dân chủ động dự trữ nước ngọt, sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả; ưu tiên bảo đảm cấp nước sinh hoạt cho người dân, các cơ sở y tế, giáo dục và các nhu cầu thiết yếu khác, kiên quyết không để người dân thiếu nước sinh hoạt.
Trước những diễn biến của tình trạng xâm nhập mặn, Viện Khoa học Thủy lợi miền Nam khuyến nghị các địa phương cần chủ động các giải pháp ứng phó, phòng chống hạn mặn phù hợp với điều kiện của vùng.
Riêng vùng ven biển Đồng bằng sông Cửu Long, xâm nhập mặn bất thường có thể làm ảnh hưởng đến nguồn nước và sản xuất ở các hệ thống thuỷ lợi ven biển như Gò Công, Bắc Bến Tre, vùng ven biển Trà Vinh và hệ thống Long Phú - Tiếp Nhật.
Do vậy, theo Viện Khoa học Thủy lợi miền Nam, cần chuẩn bị các phương án ứng phó và tích trữ, sử dụng nước hợp lý, đặc biệt là nước đảm bảo cho các vùng ăn trái thuộc huyện Châu Thành, Chợ Lách, Mỏ Cày Bắc, Mỏ Cày Nam thuộc tỉnh Bến Tre; huyện Kế Sách thuộc tỉnh Sóc Trăng.
Tại tỉnh Sóc Trăng, các cơ quan chức năng thường xuyên theo dõi sát diễn biến độ mặn trên các hệ thống sông của tỉnh. Đồng thời, khuyến cáo người dân về việc chủ động biện pháp tích trữ nước để phục vụ sản xuất. Bên cạnh đó, khuyến khích chuyển đổi sang những cây trồng cạn, ít dùng nước tưới để tăng thu nhập trong thời gian chống chọi với hạn, mặn.
Đối với nước sinh hoạt, ngày 10/2, UBND tỉnh Sóc Trăng đã có buổi làm việc về tình hình cung cấp nước sinh hoạt cho người dân trên địa bàn tỉnh. Tại đây, lãnh đạo tỉnh yêu cầu các cơ quan, đơn vị liên quan phối hợp chặt chẽ để giải quyết có hiệu quả việc cung cấp nước cho người dân; ngoài ra, yêu cầu rà soát, cải thiện hạ tầng sản xuất nước sạch và tuyên truyền về các biện pháp tiết kiệm nước.
Tại tỉnh Tiền Giang, để đảm bảo nguồn nước sản xuất nông nghiệp và phục vụ sản xuất nước sinh hoạt, ngành chức năng đã theo dõi sát diễn biến tình hình và chủ động vận hành các công trình thủy lợi nhằm ngăn mặn, gạn nước ngọt.
