(Thanh tra) - Đắk Lắk xác định quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường là "trụ cột" chiến lược cho giai đoạn 2025 - 2030, thể hiện quyết tâm phát triển nhanh nhưng bền vững, không đánh đổi môi trường lấy tăng trưởng kinh tế.
Để hiện thực hóa mục tiêu này, tỉnh Đắk Lắk đang tập trung vào bốn nhóm giải pháp đột phá, từ số hóa quản lý đất đai, phát triển kinh tế rừng carbon, đến áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn, đồng thời kiến nghị Trung ương cơ chế đặc thù cho vùng Tây Nguyên – Duyên hải và thí điểm thị trường tín chỉ carbon.
Quản lý tài nguyên - Trụ cột phát triển bền vững
Tại Đại hội Đại biểu Đảng bộ tỉnh Đắk Lắk lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030, việc quản lý, sử dụng hiệu quả tài nguyên, bảo vệ môi trường và chủ động ứng phó biến đổi khí hậu đã được nâng lên thành một trong những trụ cột then chốt trong chiến lược phát triển. Quan điểm này thể hiện sự chuyển đổi từ tư duy tăng trưởng "nóng" sang mô hình phát triển bao trùm và bền vững, đặt mục tiêu bảo vệ môi trường sống và sức khỏe của Nhân dân lên hàng đầu.
Tỉnh mới Đắk Lắk, sau hợp nhất, sở hữu không gian phát triển rộng lớn với tiềm năng gần 5.400km² đất bazan màu mỡ, hơn 446.000ha rừng tự nhiên và đường bờ biển dài gần 189km. Chính sự đa dạng tài nguyên này càng làm nổi bật trách nhiệm phải quản lý tổng hợp, hiệu quả, tạo ra một cực tăng trưởng đa chiều.
Những kết quả đạt được trong giai đoạn 2020 - 2025 đã tạo nền tảng vững chắc. Đắk Lắk đã cơ bản hoàn thành số hóa hệ thống thông tin đất đai, giúp minh bạch hóa và rút ngắn thủ tục hành chính.
Tỷ lệ che phủ rừng được duy trì ổn định, hướng đến mức 41,37% vào cuối năm 2025, với nhiều mô hình quản lý rừng cộng đồng phát huy hiệu quả.
Công tác bảo vệ môi trường có tiến bộ rõ rệt khi tỷ lệ thu gom và xử lý rác thải đô thị dự kiến đạt 92%, cùng với việc áp dụng công nghệ xử lý rác tiên tiến.
Những giải pháp đột phá cho chuyển đổi xanh
Tuy nhiên, thực tế cho thấy tỉnh Đắk Lắk vẫn đối diện với nhiều thách thức lớn: Đất đai còn manh mún, quản lý khoáng sản tiềm ẩn rủi ro ô nhiễm, hạ tầng xử lý môi trường đô thị chưa đáp ứng yêu cầu và biến đổi khí hậu diễn biến ngày càng khốc liệt.
Để giải quyết căn cơ các tồn tại này, Đắk Lắk đã đề ra một loạt các giải pháp trọng tâm mang tính chiến lược.
Trước hết, tỉnh sẽ tiếp tục hoàn thiện cơ sở dữ liệu đất đai, đẩy mạnh số hóa thông tin và kiên quyết thu hồi, xử lý đất lấn chiếm, sử dụng kém hiệu quả.
Đối với tài nguyên rừng, chiến lược là quản lý chặt chẽ rừng tự nhiên và phát triển rừng gỗ lớn, đặc biệt là thúc đẩy mô hình kinh tế rừng bền vững gắn với tín chỉ carbon. Quản lý khoáng sản sẽ được siết chặt bằng công nghệ giám sát thông minh, buộc các đơn vị khai thác phải phục hồi môi trường.
Song song đó, việc bảo vệ môi trường được tăng cường thông qua đầu tư đồng bộ hạ tầng xử lý rác thải và nước thải, triển khai phân loại rác tại nguồn. Điểm cốt lõi là áp dụng rộng rãi mô hình kinh tế tuần hoàn trong các khu, cụm công nghiệp và đô thị, giảm thiểu chất thải và tái sử dụng tài nguyên. Tỉnh cũng sẽ mở rộng hệ thống quan trắc môi trường hiện đại, tăng cường tính công khai để cộng đồng giám sát.
Về ứng phó biến đổi khí hậu, Đắk Lắk sẽ hoàn thiện bản đồ rủi ro thiên tai và kịch bản khí hậu, nâng cao năng lực dự báo sớm. Trọng tâm là đầu tư hạ tầng phòng chống thiên tai, xây dựng các hồ chứa đa mục tiêu và đẩy mạnh các mô hình nông nghiệp thích ứng khí hậu, chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp để đảm bảo an ninh nguồn nước.
Để đảm bảo nguồn lực cho những mục tiêu trên, tỉnh chủ trương đa dạng hóa nguồn vốn thông qua xã hội hóa, hợp tác công – tư (PPP), tranh thủ nguồn vốn ODA và quỹ khí hậu toàn cầu, đồng thời huy động sự tham gia tích cực của cộng đồng và doanh nghiệp.
Kiến nghị cơ chế đặc thù
Để tạo đột phá chiến lược, ngành Nông nghiệp và Môi trường Đắk Lắk đã đưa ra những kiến nghị quan trọng lên Trung ương.
Theo đó, tỉnh đề nghị cần xây dựng cơ chế đặc thù cho vùng Tây Nguyên – Duyên hải trong quản lý tổng hợp tài nguyên đất, rừng, nước và khoáng sản. Tiếp theo, nhằm giải quyết các tồn tại phức tạp kéo dài về quản lý đất đai và rừng, tỉnh kiến nghị Chính phủ sớm đánh giá toàn diện để ban hành một chính sách đặc thù, đồng bộ và nhất quán cho vùng Tây Nguyên.
Đáng chú ý, kiến nghị mở ra dư địa tài chính lớn là việc sớm hoàn thiện khung pháp lý và cơ chế vận hành thị trường carbon, cho phép Đắk Lắk và các tỉnh Tây Nguyên – Duyên hải thí điểm tín chỉ carbon từ rừng, nông nghiệp và năng lượng tái tạo. Đây được kỳ vọng là nguồn lực tài chính xanh quan trọng, giúp tái cơ cấu nền kinh tế địa phương theo hướng tuần hoàn.
Với quyết tâm chính trị cao và các giải pháp đồng bộ, Đắk Lắk đang hướng đến mục tiêu phát triển nhanh, bền vững, văn minh, giàu bản sắc, khẳng định cam kết mạnh mẽ về bảo vệ môi trường, biến thách thức thành cơ hội để phát triển vượt trội.
