(Thanh tra) - Sự khởi sắc hôm nay của buôn Chàm A, xã Yang Mao (tỉnh Đắk Lắk) là kết quả của quá trình bền bỉ phát huy vai trò người uy tín, già làng trong cộng đồng. Nổi bật trong đó là già làng Y’Di Êban – người đã cùng cấp ủy, chính quyền và cán bộ buôn khơi dậy tinh thần đoàn kết, gìn giữ văn hóa, thúc đẩy phát triển kinh tế, từng bước làm thay đổi diện mạo buôn làng.
Người uy tín kết nối lòng dân
Buôn Chàm A là buôn trung tâm của xã Yang Mao, nơi hội tụ nhiều thành phần dân cư đến sinh sống, buôn bán, làm ăn. Toàn buôn hiện có 279 hộ với 1.118 nhân khẩu; trong đó người Kinh chiếm hơn một nửa, còn lại là các dân tộc Êđê, Tày, Nùng. Sự đa dạng ấy vừa tạo nên sức sống sôi động, vừa đặt ra yêu cầu cao về vai trò “cầu nối” để gắn kết cộng đồng.
Già làng Y’Di Êban (sinh năm 1961), người uy tín của buôn Chàm A, được bà con tin tưởng không chỉ bởi tuổi đời, sự am hiểu phong tục mà còn bởi lối sống gương mẫu, trách nhiệm với buôn làng. Trong mọi việc chung – từ hòa giải mâu thuẫn, vận động người dân chấp hành chủ trương, chính sách đến giữ gìn an ninh trật tự – tiếng nói của ông luôn có sức nặng.
Theo ông Y’Di Êban, muốn bà con nghe và làm theo thì người uy tín phải “nói đi đôi với làm”. Vì vậy, ông luôn gương mẫu trong lao động sản xuất, chấp hành pháp luật, tích cực tham gia các phong trào ở địa phương. Khi lớp trẻ trong buôn có biểu hiện sa đà rượu chè, chạy xe quá tốc độ hay vi phạm trật tự, ông cùng các già làng, người có uy tín khác đến tận nhà nhắc nhở, phân tích đúng – sai bằng lý lẽ gần gũi, tình cảm. Cách làm mềm dẻo nhưng kiên trì ấy đã giúp nhiều thanh niên thay đổi, góp phần giữ bình yên cho buôn.
Vai trò người uy tín ở Chàm A không đứng riêng lẻ mà gắn chặt với hệ thống chính trị ở cơ sở. Bí thư Chi bộ buôn Vũ Văn Vệ – người gắn bó với buôn từ năm 2000 – cho biết: Trong mọi chủ trương lớn, chi bộ đều trao đổi, thống nhất với già làng, người uy tín để tạo sự đồng thuận cao trong Nhân dân. Nhờ đó, nhiều việc khó đã trở nên thuận lợi.
Kinh tế khởi sắc, văn hóa được giữ gìn
Sự phối hợp chặt chẽ giữa người uy tín và cán bộ buôn đã tạo nền tảng quan trọng để các chương trình, chính sách hỗ trợ của Nhà nước phát huy hiệu quả. Những năm qua, buôn Chàm A được thụ hưởng nhiều nội dung từ Chương trình 1719 như hỗ trợ bò sinh sản, giống cây mắc ca, keo, chuyển giao khoa học kỹ thuật. Riêng 18 con bò sinh sản được cấp cho 14 hộ đến nay đều phát triển tốt, trở thành “vốn liếng” giúp các gia đình vươn lên.
Nhờ nguồn lực hỗ trợ và sự hướng dẫn sát sao của cán bộ, người uy tín, đời sống kinh tế của người dân từng bước cải thiện rõ rệt. Nếu cuối năm 2020, toàn buôn còn 84 hộ nghèo và 50 hộ cận nghèo thì đến nay con số này đã giảm xuống còn 30 hộ nghèo và 20 hộ cận nghèo. Toàn xã hiện không còn nhà tranh, nhà tạm; nhiều gia đình đã xây dựng được nhà kiên cố, khang trang.
Song song với phát triển kinh tế, buôn Chàm A đặc biệt chú trọng giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống. Già làng Y’Di Êban cùng các già làng, người am hiểu phong tục như ông Y O Poya (Ama Khoát) thường xuyên nhắc nhở lớp trẻ về ý nghĩa của các nghi lễ cúng bến nước, cúng rẫy, cúng cầu mùa. Hiện nay, buôn vẫn còn hai thầy cúng là ông Y Jút và Y Dí – những “kho tri thức sống” luôn sẵn sàng truyền dạy nghi lễ cho thế hệ sau.
Hằng năm, với sự hỗ trợ của các cấp chính quyền và sự chung tay của cộng đồng, Lễ cúng bến nước truyền thống được tổ chức trang trọng, thu hút đông đảo đồng bào trong buôn và các dân tộc trên địa bàn tham gia giao lưu. Các ngày hội văn hóa như vui xuân từ mùng 4 đến mùng 6 Tết, Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc cũng được duy trì đều đặn, do các đoàn thể trong buôn phối hợp tổ chức. Trong đó, Trưởng ban công tác Mặt trận buôn H’Bích Êban đã phát huy tốt vai trò tập hợp, tạo không khí đoàn kết, gắn bó giữa các dân tộc.
Trước nỗi lo lớp trẻ ngày càng ít quan tâm đến văn hóa cồng chiêng, già làng Y’Di Êban và chi bộ buôn đang tích cực vận động mở các lớp truyền dạy cồng chiêng, từ cồng chiêng tre đến cồng chiêng đồng. Buôn hiện đã hình thành đội chiêng trẻ, đồng thời huy động nguồn xã hội hóa để mua sắm trang phục, nhạc cụ phục vụ sinh hoạt văn hóa.
Từ một buôn còn nhiều khó khăn, Chàm A hôm nay đang khoác lên mình diện mạo mới, kinh tế ổn định hơn, đời sống tinh thần phong phú, tình làng nghĩa xóm bền chặt. Trong hành trình ấy, dấu ấn của già làng Y’Di Êban – người uy tín luôn tận tâm với buôn làng chính là “điểm tựa” vững chắc, góp phần làm nên sự đổi thay bền vững cho buôn Chàm A, xã Yang Mao.
