Các quỹ tài chính Nhà nước ngoài ngân sách đến cuối năm nay tồn dư khoảng hơn 1,4 triệu tỷ đồng. Ảnh minh họa (Nguồn: Internet)

Cả nước hiện có 22 quỹ tài chính Nhà nước ngoài ngân sách (không dùng ngân sách) do các bộ, cơ quan Trung ương lập hoặc được giao quản lý.

Báo cáo gửi Quốc hội kế hoạch tài chính 2023, dự kiến kế hoạch 2024 của các quỹ tài chính ngoài ngân sách, Chính phủ cho hay, năm nay, các quỹ thu được khoảng 548.400 tỷ đồng, giảm 1.500 tỷ đồng so với kế hoạch.

Thu giảm, nhưng các quỹ chi tăng 3.200 tỷ đồng so với kế hoạch khi đã chi 448.600 tỷ đồng. Dù vậy, số dư các quỹ đến cuối năm nay dự kiến vẫn tăng 7,5% so với năm ngoái, đạt hơn 1,42 triệu tỷ đồng, trong đó, 3 quỹ thuộc quản lý của Bảo hiểm xã hội chiếm khoảng 91% tổng số dư các quỹ.

Quỹ Vaccine phòng Covid-19 sẽ giải thể

9 quỹ quy mô vốn, nguồn thu và nhiệm vụ chi lớn, như Quỹ Bảo hiểm xã hội, Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp, Quỹ Bảo hiểm y tế, Quỹ Tích lũy trả nợ, Quỹ Dịch vụ viễn thông công ích, Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa, Quỹ vaccine phòng Covid-19... Còn lại là quy mô nhỏ, hoạt động hẹp.

Nêu chi tiết, báo cáo Chính phủ dẫn số liệu của Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho hay, số dư Quỹ Bảo hiểm xã hội cuối năm nay xấp xỉ 1.167 nghìn tỷ đồng, tăng 8,3% (89,5 nghìn tỷ đồng) so cuối năm 2022; chủ yếu được sử dụng để đầu tư vào trái phiếu Chính phủ.

Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp, Quỹ Bảo hiểm y tế cũng có số dư tăng so với năm ngoái, lần lượt khoảng 60,8 nghìn tỷ đồng, tăng 2,4% (1,4 nghìn tỷ đồng) và khoảng 71,4 nghìn tỷ đồng, tăng 12,3% (7,8 nghìn tỷ đồng).

Với Quỹ Vaccine phòng Covid-19, theo nhận định của Chính phủ, đây là một trong số quỹ hoạt động hiệu quả, huy động được nguồn lực lớn trong thời gian ngắn thành lập. Quỹ này đã huy động được gần 7.964 tỷ đồng sau 1 tháng hoạt động. Lũy kế tới cuối tháng 9/2023, Quỹ Vaccine phòng Covid-19 có gần 10.842 tỷ đồng, gồm tiền lãi gửi ngân hàng trên 202 tỷ đồng.

Quỹ Vaccine phòng Covid-19 do Bộ Tài chính quản lý, được lập vào tháng 5/2021 theo quyết định của Chính phủ, khi dịch Covid-19 bùng phát. Quỹ này tiếp nhận, quản lý và dùng các nguồn tài trợ để mua vaccine phòng Covid-19 hoặc hỗ trợ sản xuất vaccine trong nước. Theo quy định, quỹ được dùng vốn nhàn rỗi gửi tại các ngân hàng thương mại, nhằm bảo toàn, phát triển vốn.

Chính phủ giao Bộ Y tế phân loại Covid-19 từ bệnh truyền nhiễm nhóm A sang B. Sau đó, Bộ Tài chính sẽ quyết toán và trình Thủ tướng giải thể Quỹ Vaccine phòng Covid-19, số dư quỹ này sẽ nộp về ngân sách Trung ương để chi cho chương trình tiêm chủng mở rộng.

Tiếp tục rà soát để quản lý quỹ hiệu quả

“Bên cạnh một số quỹ mang lại hiệu quả thì một số quỹ còn chậm điều chỉnh nhiệm vụ phù hợp với yêu cầu trong tình hình mới. Việc rà soát, sửa đổi, bổ sung và ban hành mới văn bản pháp luật điều chỉnh hoạt động một số quỹ còn chậm”, Chính phủ cho hay.

6 quỹ phải giải thể, sáp nhập trong 6 năm qua do không hiệu quả, gồm: Quỹ Bảo trì đường bộ; Quỹ Hỗ trợ sắp xếp và phát triển doanh nghiệp; Quỹ Hỗ trợ các hoạt động ngoại giao phục vụ kinh tế...

Ngoài ra, trong năm 2022-2023, Chính phủ đã quyết định thành lập mới 2 quỹ là Quỹ Bảo tồn di sản Huế và Quỹ Hỗ trợ phát triển nghề cá Khánh Hòa. Hai quỹ này, Chính phủ giao địa phương trực tiếp quản lý. Riêng năm nay, không có quỹ ngoài ngân sách nào được lập, giải thể, sáp nhập.

Đề cập đến kế hoạch năm 2024, Chính phủ dự kiến tổng thu từ các quỹ khoảng 585.300 tỷ đồng, tăng 6,7% so với năm nay. Nhờ đó, tổng dư các quỹ dự kiến tăng lên hơn 1,5 triệu tỷ đồng, tương đương 5,5% so với cuối 2023. Số dư này không bao gồm Quỹ Vaccine phòng Covid-19 sẽ giải thể thời gian tới.

Tổng chi các quỹ năm sau khoảng 503.600 tỷ đồng, tăng hơn 12% so với năm 2023. Trong đó, tiền cấp và hỗ trợ trả lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội cho người hưởng thụ hưởng trước 1/1/1995 của Quỹ Bảo hiểm xã hội khoảng 48.000 tỷ đồng. Vốn điều lệ bổ sung cho Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa 250 tỷ đồng. Quỹ Hỗ trợ phát triển du lịch gần 131 tỷ đồng. Quỹ Phát triển khoa học công nghệ quốc gia, Quỹ Đổi mới công nghệ lần lượt là 300 tỷ và 133 tỷ đồng.

Chính phủ cho hay các bộ, cơ quan Trung ương tiếp tục rà soát việc lập, quản lý và sử dụng các quỹ được giao quản lý, cũng như xây dựng lộ trình cơ cấu lại, sáp nhập, dừng hoạt động, hoặc giải thể các quỹ hoạt động không hiệu quả, hoặc không còn phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội, hoặc không có khả năng độc lập về tài chính.

Quỹ Bình ổn giá xăng dầu đặc thù, giao 35 doanh nghiệp quản lý

Theo báo cáo của Chính phủ, Quỹ Bình ổn giá xăng dầu được thành lập, quản lý, sử dụng theo quy định tại Luật Giá và Nghị định số 177. Đây là quỹ tài chính đặc thù, được lập và giao các doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu trực tiếp quản lý, khi doanh nghiệp được Bộ Công Thương cấp giấy phép kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu xăng dầu.

Toàn bộ nguồn trích lập quỹ chỉ sử dụng để tham gia điều tiết, hỗ trợ bình ổn giá xăng dầu theo quy định của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền. Quỹ không phải lập, báo cáo kế hoạch thu, chi, quyết toán tài chính hằng năm theo quy định của Luật Ngân sách Nhà nước như các quỹ tài chính Nhà nước khác.

Số dư của quỹ biến động phụ thuộc vào diễn biến thị trường và quyết định trích, sử dụng quỹ để bình ổn giá xăng dầu trong nước của Bộ Công Thương. Hiện nay, có 35 doanh nghiệp được giao quản lý quỹ này.