Đảo Yến vốn là nơi đi về của hàng ngàn chim yến nay vắng lặng như 1 đảo hoang.

Một ngày cuối tháng 4, chúng tôi có chuyến vượt biển để đến với đảo Yến. Cư dân xã Quảng Đông từ xưa đặt tên hòn đảo hoang cách bờ chừng 2 hải lý và rộng 32 ha này là đảo Yến bởi chim yến nhiều vô kể. Trước đây, nhiều người dân ở xã Quảng Đông dùng thuyền đến đảo Yến, vào hang lấy tổ chim yến. Người Quảng Đông tự hào với đảo Yến đã cho họ sản vật đặc sắc từ mấy trăm năm. Tuy nhiên, khoảng 10 năm trở lại đây, chim yến thưa thớt dần, rồi gần như vắng bóng trên đảo.

Lý giải điều này, một người dân địa phương cho biết: “Ngày trước, vào mùa yến đẻ, chúng tui ra đảo không chỉ lấy tổ mà lấy cả trứng từng giỏ, bắt chim non về chiên… Mấy ông già không leo trèo được thì lấy sào chọc cho chim con rớt xuống, đầu đập vào đá mà chết, rồi đưa về kho ăn. Còn đám thanh niên trai tráng tận thu mọi thứ, hết chim non thì bẫy bắt chim bố mẹ về làm mồi nhậu. Thêm vào đó, người dân rỉ tai nhau, yến non có công dụng cường dương, đại bổ. Vậy là dân bản địa đua nhau tận diệt tàn nhẫn yến con mới nở, đưa về ngâm rượu".

Ông Võ Quang Đạt, Chủ tịch UBND xã Quảng Đông thì cho hay: "2 năm trở lại đây, người ta đã đưa thuốc diệt chuột, diệt gián vào phun trong hang để đuổi gián phục vụ dự án du lịch, vô tình đã làm thay đổi hoàn toàn môi trường sống của yến, khiến yến rời bỏ hang ra đi".

Hàng giờ đồng hồ vẫn không thấy bóng dáng của chim yến.

Bởi thế, đảo Yến bây giờ hoang vắng và cằn cỗi. Trên đảo có nhiều vết đốt thực bì lởm chởm. Loài cây phổ biến nhất là cây muồng. Trước thực trạng hàng chục ngàn chim yến rời đảo không về trong 2 năm qua, UBND xã Quảng Đông đã có tờ trình và được UBND tỉnh chấp thuận hợp tác với Tổng Cty Yến sào Khánh Hoà đưa máy móc, thiết bị, kỹ thuật ra đảo Yến để “dụ” yến về lại tổ. Theo lời các công nhân của Cty Yến sào Khánh Hòa đang ở đảo thì đã 2 tháng qua, cả tổ chỉ dụ được 6 cá thể yến. Họ phải canh chừng, tuần tra suốt ngày đêm để đuổi chim cắt và thuyết phục dân địa phương không vào hang tìm kiếm tổ yến nữa. Cũng theo những người này, sắp tới lãnh đạo Cty Yến sào Khánh Hòa cùng chính quyền xã Quảng Đông sẽ có đợt khảo sát trước khi quyết định đầu tư tái tạo đàn yến và khai thác yến sào tại đây.

Như vậy, hòn đảo 32 ha từng là thiên đường yến lớn nhất khu vực Bắc Trung Bộ nay chỉ còn vài cá thể yến. Người dân nơi đây ngậm ngùi vì chính bàn tay họ đã khiến chim yến không về nữa. Ông Võ Quang Đạt, Chủ tịch UBND xã Quảng Đông cho biết: “Bằng mọi giá, chúng tôi kêu gọi người dân không hành xử như trước đây, chung tay tạo môi trường cho yến về lại với đảo Yến”. Lời nói này của ông Đạt mong rằng sẽ trở thành hiện thực.

                            Đức Thành - Minh Phong