Ảnh minh họa

Chủ tịch Câu lạc bộ 20 doanh nghiệp xuất khẩu (DNXK) cà phê hàng đầu Việt Nam, Đỗ Hà Nam cho biết, thời điểm này còn khoảng 1 tháng mới vào vụ thu hoạch cà phê mới, nhưng nhiều DN nước ngoài đang tăng cường xây dựng kho chứa, chỉ định các đại lý để mua cà phê trực tiếp từ người dân. Hiện các DN cà phê nước ngoài chiếm 50% hệ thống đại lý mua cà phê, tăng 35% so với năm trước. Và với tình hình này thì DN Việt Nam sẽ bị thua trên “sân nhà”. 

Phó Tổng giám đốc Công ty cà phê Việt Nam Nguyễn Công Hoàng cho rằng, ở thời điểm đầu vụ hầu hết nông dân đều có nhu cầu bán hàng nên phải bán ra một lượng hàng lớn. Nhiều người bán cùng một thời điểm làm giá hạ thấp. Vì vậy DN nên chủ động mua hàng vào nhưng để đảm bảo DN có điều kiện giữ hàng lại và chờ đợi cần có sự hợp tác của ngân hàng.

Tại cuộc họp mới đây của Câu lạc bộ 20 DNXK cà phê hàng đầu Việt Nam tại TP. Hồ Chí Minh, nhiều DN cho rằng, hàng năm cần thiết phải thay đổi phương thức kinh doanh, tức là phải mua tạm trữ khoảng 300.000 tấn cà phê ngay từ đầu vụ để có lợi cho cả người sản xuất và nhà kinh doanh.

Thực tế cho thấy, niên vụ cà phê 2010 - 2011 vừa qua, mới chỉ đến tháng 4, nông dân đã bán hết cà phê cho các DN nước ngoài. Nghĩa là Việt Nam đã bán hết cà phê khi giá thấp, còn khi giá cao các DN nước ngoài bắt đầu bán lại lượng cà phê mua của Việt Nam để kiếm lời.

Niên vụ cà phê 2010 - 2011, Việt Nam xuất khẩu 1.250.000 tấn cà phê. Trong đó, 20 DNXK cà phê lớn nhất của Việt Nam chiếm 700.000 tấn, đạt 56% tổng lượng cà phê xuất khẩu.

Tuy nhiên con số này chỉ bằng 80% so với những niên vụ trước. Ông Nam giải thích sự sụt giảm này, do DN cà phê nước ngoài đã tìm cách mua trực tiếp từ người trồng nên DN trong nước không thể cạnh tranh được do thiếu vốn, lãi suất ngân hàng cao.

Theo ông Nam, bài học của năm 2010 cho thấy, nước ngoài vẫn mua  vào tạm trữ và họ đã thành công, còn chúng ta đứng ngoài cuộc. Theo đó, quan điểm của Hiệp hội là năm nào cũng phải mua tạm trữ ngay từ đầu vụ, như vậy mới có cơ hội điều tiết thị trường.

Biết là vậy, tuy nhiên, hiện nay vốn đang là bài toán khó cho các DN thu mua. Hơn nữa, khi DN mua hàng vào, còn phải mua bảo hiểm cho số hàng đó, nên áp lực về vốn càng thêm căng thẳng. Để giữ quyền ngay trên sân nhà, nhiều ý kiến bày tỏ cần có sự phối kết hợp giữa ngân hàng và DN.

Trước tình hình đó, Vicofa đề xuất mua tạm trữ cà phê của nông dân  thông qua hỗ trợ của Chính phủ. “Việc tạm trữ là rất quan trọng đối với DN Việt Nam trước sự xuất hiện ồ ạt tranh mua của các công ty nước ngoài như hiện nay. Nếu có trong tay lượng hàng ổn định, nông dân không bán tháo hàng cho DN nước ngoài, buộc họ phải vào sàn giao dịch để mua hàng của Việt Nam, lúc đó các DN mới không bị ép giá”.

Theo Chủ tịch Vicofa Lương Văn Tự, niên vụ này, với sự hỗ trợ của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Ngân hàng Quân đội. Dự kiến ngân hàng sẽ hỗ trợ vốn với thời gian tạm trữ từ tháng 11/2011 đến tháng 01/2012, hiện các DN đã đăng ký tham gia tạm trữ đạt con số 425.000 tấn.

Ông Tự cũng dự báo sản lượng cà phê niên vụ 2011 - 2012 của cả nước khoảng 1 - 1,2 triệu tấn, giá thu mua dao động mức 45 triệu đồng/tấn.

Những nhà XK đang kỳ vọng lấy lại “sân nhà”  cho cà phê Việt Nam. Đó cũng là một kỳ vọng đáng mừng cho người nông dân, một nắng hai sương, cứ vào vụ là gặp phải điệp khúc “được mùa mất giá”…

Phi Sơn