5 đơn vị hoạt động thử nghiệm, chứng nhận chất lượng, chứng nhận sự phù hợp đối với lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý Nhà nước của Bộ NN&PTNT vừa được thanh tra. Ảnh: HN

Kết luận thanh tra số 69/KL-TTr ngày 16/02/2023 của Thanh tra Bộ NN&PTNT đã chỉ ra các sai phạm tại các đơn vị: Công ty Cổ phần Chứng nhận và Giám định VinaCert (VinaCert); Công ty TNHH Công nghệ NHONHO (Công ty NHONHO); Công ty Cổ phần Chứng nhận và Giám định SaigonCert (SaigonCert); Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn Đo lường chất lượng 3 (Quatest 3) và Công ty TNHH Giám định Vinacontrol TP HCM (Vinacontrol).

Tại VinaCert, qua kiểm tra hồ sơ, đoàn thanh tra nhận thấy, việc lấy mẫu và ghi nhận đánh giá cảm quan mẫu chưa đảm bảo tuân thủ đúng theo TCVN 13052:2021 và TCVN 4325:2007; chưa xây dựng kế hoạch giám sát định kỳ theo quy định; chưa thể hiện có hành động thực hiện việc giám sát đối với một số cơ sở đã được chứng nhận VietGAP theo quy định tại Điều 15 Thông tư số 48/2012/TT-BNNPTNT ngày  26/9/2012 của Bộ NN&PTNT.

Với hành vi vi phạm về việc thực hiện báo cáo định kỳ kết quả đánh giá sự phù hợp năm 2021 cho cơ quan Nhà nước có thẩm quyền (Tổng cục Thủy sản, Cục Chăn nuôi, Cục Bảo vệ thực vật, Cục Thú y) không đúng thời hạn, VinaCert bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định tại điểm c, khoản 1, Điều 21 Nghị định số 119/2017/NĐ-CP ngày 1/11/2017 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiêu chuẩn, đo lường và chất lượng sản phẩm hàng hóa, với số tiền là 35 triệu đồng.

Đồng thời, đoàn thanh tra yêu cầu công ty phải thực hiện giám sát định kỳ trong hoạt động chứng nhận VietGap theo quy định; khắc phục việc lấy mẫu và ghi nhận đánh giá cảm quan trong biên bản lấy mẫu để đảm bảo quy định theo tiêu chuẩn áp dụng trong hoạt động lấy mẫu chứng nhận sự phù hợp của sản phẩm thức ăn chăn nuôi; tuân thủ đúng quy định về thời hạn báo kết quả hoạt động đánh giá sự phù hợp theo quy định của pháp luật.

Tại Công ty NHONHO, đoàn thanh tra chỉ ra các tồn tại: Các biên bản lấy mẫu số đều không ghi rõ thời gian cụ thể lúc lấy mẫu, người ghi biên bản ghi nhầm lẫn giữa các phương pháp lấy mẫu; chưa ghi đầy đủ thông tin trên biên bản lấy mẫu; nhiều biên bản lấy mẫu thiếu xác nhận của chủ hàng hoặc không rõ thông tin khách hàng; việc gửi thông báo thời gian đánh chứng nhận quy trình sản xuất nông nghiệp hữu cơ trực tiếp cho khách hàng (kể từ khi ban hành quyết định thành lập đoàn đánh giá đến khi đánh giá trực tiếp tại cơ sở) là chưa tuân thủ đúng thời gian theo hướng dẫn do công ty ban hành.

Với hành vi không thông báo trên các phương tiện thông tin đại chúng về việc cấp giấy chứng nhận mở rộng phạm vi chứng nhận sản phẩm (cá basa) phù hợp quy trình VietGAP cho hộ ông Trần Ngọc Thuận (địa chỉ tại khu vực Lân Thạnh 2, phường Tân Lộc, quận Thốt Nốt, thành phố Cần Thơ), Công ty NHONHO bị xử phạt vi phạm hành chính số tiền 35 triệu đồng.

Công ty NHONHO phải khắc phục tồn tại trong việc ghi biên bản lấy mẫu đã nêu ở phần kết luận, theo yêu cầu về thời gian, phương pháp lấy mẫu, thông tin khách hàng, thông tin mẫu theo đúng quy định và đảm bảo tính pháp lý; tuân thủ đúng thời gian kể từ ngày thành lập đoàn đánh giá đến ngày thực hiện đánh giá trực tiếp tại sơ sở được chứng nhận (chứng nhận nông nghiệp hữu cơ) và việc thành lập đoàn đánh giá phải đúng theo quy định tại quy trình đánh giá chứng nhận do công ty ban hành; tuân thủ đúng quy định về thông báo trên các phương tiện thông tin đại chúng về việc cấp giấy chứng nhận mở rộng phạm vi chứng nhận sản phẩm theo quy định của pháp luật.

Tại Saigoncert, công ty có hành vi vi phạm về việc thực hiện báo cáo kết quả đánh giá sự phù hợp năm 2021 cho cơ quan Nhà nước có thẩm quyền (Cục Bảo vệ thực vật) chậm thời hạn theo quy định, nên bị xử phạt vi phạm hành chính số tiền là 35 triệu đồng. Công ty phải khắc phục việc ghi chưa đúng tên sản phẩm được chứng nhận VietGap theo đúng quy định tại tiêu chuẩn áp dụng; tuân thủ đúng quy định về thời hạn báo kết quả hoạt động đánh giá sự phù hợp theo quy định của pháp luật.

Tại Quatest 3, quy trình chứng nhận hợp quy của trung tâm được xây dựng khá phức tạp sẽ gây khó trong quá trình triển khai thực tế. Hành vi vi phạm về việc báo cáo kết quả đánh giá sự phù hợp năm 2021 cho cơ quan Nhà nước có thẩm quyền (Cục Quản lý chất lượng Nông, lâm sản và thủy sản, Tổng cục Thủy sản, Cục Bảo vệ thực vật) chậm thời hạn bị xử phạt vi phạm hành chính số tiền là 35 triệu đồng. Công ty phải tuân thủ đúng quy định về thời hạn báo kết quả hoạt động đánh giá sự phù hợp theo quy định của pháp luật.

Tại Vinacontrol, công ty đã áp dụng phương pháp thử theo TCCS 772:2020/BVTV không đúng đối với chỉ tiêu phân bón SiO2hh. Bởi phương pháp thử này chỉ áp dụng đối với loại phân bón Silicat kiềm, còn đối với các loại phân bón khác phải dùng phép thử TCVN 11407:2019 để xác định hàm lượng SiO2hh. Hành vi vi phạm của công ty trong việc cử chuyên gia làm trưởng đoàn đánh giá VietGap không đáp ứng điều kiện theo quy định bị xử phạt vi phạm hành chính số tiền 45 triệu đồng.

Công ty phải tuân thủ đúng quy định về tiêu chuẩn của chuyên gia đánh giá VietGap theo quy định; tước quyền sử dụng giấy chứng nhận đăng ký hoạt động đánh giá sự phù hợp (chứng nhận VietGap) thời hạn 3 tháng; buộc thu hồi kết quả đánh giá sự phù hợp (chứng nhận VietGap) đã cấp đối với vi phạm quy định trên; nộp lại số tiền là 12 triệu đồng theo hợp đồng đã ký với Công ty Cổ phần Tâm An Gia trong việc đánh giá, chứng nhận VietGap (vì đã cử chuyên gia chưa đáp ứng điều kiện làm trưởng đoàn đánh giá, chứng nhận).

Chánh Thanh tra Bộ kiến nghị Bộ trưởng Bộ NN&PTNT có văn bản gửi Bộ Khoa học và Công nghệ xem xét lại việc ban hành các quy chuẩn kỹ thuật và chứng nhận hợp quy. Việc chứng nhận hợp quy phải bắt buộc ghi nhãn và có mối liên kết giữa kết quả chứng nhận hợp quy với danh mục lưu hành; thành lập hệ thống tiêu chuẩn quốc gia, tiêu chuẩn hiệp hội và tiêu chuẩn cơ sở và chấp nhận các tiêu chuẩn này là căn cứ để đánh giá sự phù hợp; xem xét lại việc quy định đánh giá chứng nhận VietGap/chứng nhận hữu cơ theo hướng đánh giá có tính thời điểm; quy hoạch mạng lưới tổ chức đánh giá sự phù hợp, không để phát triển tràn lan; các tổ chức đánh giá sự phù hợp phải có phầm mềm quản lý kết quả đánh giá sự phù hợp một cách minh bạch, có khả năng liên thông kết quả đánh giá tới cơ sở dữ liệu của cơ quan quản lý Nhà nước; chỉ đạo các cục quản lý chuyên ngành thuộc bộ có liên quan tăng cường công tác kiểm tra, giám sát đối với các đơn vị, tổ chức có phạm vi, lĩnh vực hoạt động do các cục chuyên ngành quản lý đã chỉ định/chứng nhận để đảm bảo hoạt động của các đơn vị, tổ chức đúng phạm vi đã được chỉ định/công nhận.