Cán bộ Trung tâm PTQĐ huyện Đầm Hà rà soát diện tích đất và cây cối đã kiểm đếm. Ảnh: quangninh.gov.vn

Tràn lan việc SDĐ sai mục đích

UBND huyện Đầm Hà đã tiến hành thanh tra hồ sơ đất đai của các cá nhân, hộ gia đình thuộc diện giải phóng mặt bằng (GPMB) Dự án đường cao tốc Vân Đồn - Móng Cái trên địa bàn các xã: Dực Yên, Quảng An, Quảng Tân, Quảng Lợi và Tân Bình.

Tại thời điểm thanh tra, Trung tâm Phát triển quỹ đất (PTQĐ) huyện báo cáo đã thực hiện kiểm đếm xong về đất đai, tài sản của 314/381 hộ, cá nhân và tổ chức, đạt 82,4%. Số hộ còn lại chưa được kiểm đếm là do chưa thống nhất được vị trí đường dẫn đi từ Quốc lộ 18A lên cao tốc. Tuy nhiên, chưa có số liệu về lập phương án bồi thường GPMB.

Kiểm tra 27 hồ sơ sử dụng đất (SDĐ) tại 5 xã, UBND huyện Đầm Hà phát hiện, 100% số hồ sơ này đều thể hiện việc SDĐ sai mục đích từ thời điểm trước khi có thông báo thu hồi để GPMB đường cao tốc.

Một số trường hợp người dân sử dụng ổn định nhưng chưa được cấp giấy chứng nhận quyền SDĐ nông nghiệp; có thửa chưa ghi chủ SDĐ, chưa ghi rõ loại đất; một số thửa đất không được xác lập trên các loại văn bản nên khó xác định chủ sử dụng và mục đích SDĐ.

Kiểm tra sơ đồ GPMB, trích lục các thửa đất, UBND huyện Đầm Hà cũng khẳng định, phần lớn diện tích của các thửa đất có sự chênh lệch so với giấy chứng nhận quyền SDĐ, bản đồ giải thửa 299, bản đồ địa chính 2012, sổ địa chính và sổ mục kê…

Ngoài ra, có một số hộ dân khi SDĐ sai mục đích chưa có hồ sơ đề nghị chuyển đổi cơ cấu cây trồng, chưa được chuyển đổi mục đích SDĐ theo quy định và cơ quan chức năng cũng không kiểm tra, xử lý kịp thời.

Thiếu chính xác, khách quan trong thực hiện kiểm đếm

Kiểm tra 26 hồ sơ bồi thường GPMB cho thấy, một số hộ khi kiểm đếm được xác định là đất khai hoang hoặc đã được đền bù từ công trình khác, đất hành lang… nhưng Trung tâm PTQĐ chưa chủ động cùng UBND các xã xác định rõ loại đất, cây trồng.

Một số biên bản kiểm đếm các nội dung cần thiết và thành phần hồ sơ còn chưa đầy đủ; có biên bản thiếu chữ ký của thành phần tham gia kiểm đếm và có biên bản đầy đủ chữ ký nhưng lại chưa ghi nội dung…

Không chỉ thế, số liệu về diện tích đất bị thu hồi để lập phương án bồi thường của một số hộ chưa chính xác. Trong quá trình kiểm đếm GPMB còn để xảy ra tình trạng trùng lặp về diện tích, thửa đất...

Đoàn thanh tra nhận xét, trong công tác đo đạc, trích lục thửa đất để GPMB nhiều trường hợp chưa chuẩn xác, thiếu khách quan, không phù hợp với thực địa.

Hầu hết các xã chưa kiên quyết, kịp thời kiểm tra, xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai đối với các thửa đất sử dụng không đúng mục đích.

Trong nhiều năm, đất công ích (5%), đất chưa giao thuộc quyền quản lý của UBND xã không được theo dõi trên sổ sách; thiếu kiểm tra, xử lý dẫn đến việc các hộ dân vẫn SDĐ hoặc chuyển đổi cho nhau nhưng không thực hiện thủ tục hành chính và nghĩa vụ tài chính. Điều này gây khó khăn và làm tăng chi phí bồi thường, GPMB…

UBND huyện Đầm Hà khẳng định, để xảy ra các tồn tại trên, trách nhiệm thuộc về Phòng Tài nguyên và Môi trường. Trong quá trình quản lý đất đai chưa kịp thời kiểm tra, phát hiện các trường hợp vi phạm để xử lý; không chỉnh lý biến động về đất đai dẫn đến tình trạng nhiều thửa đất được người dân sử dụng nhưng chưa được giao quyền SDĐ.

Phối hợp chưa tốt với Trung tâm PTQĐ và các xã trong công tác tham mưu văn bản đề xuất tháo gỡ khó khăn, vướng mắc khi thực hiện GPMB đường cao tốc.

Trung tâm PTQĐ chịu trách nhiệm trong việc lập biên bản kiểm đếm và tổng hợp số liệu báo cáo chưa chính xác; quá trình triển khai kiểm đếm chưa nghiên cứu kỹ về cơ chế chính sách để tham mưu cho UBND huyện...

Các xã được thanh tra chưa phối hợp tốt với cơ quan chuyên môn của huyện để xác định nguồn gốc, quá trình và mục đích SDĐ; công tác quản lý Nhà nước về đất đai chưa chặt chẽ, chưa kịp thời kiểm tra, xử lý các vi phạm về lĩnh vực đất đai thuộc thẩm quyền.

Đồng thời yêu cầu, các đơn vị có liên quan nghiêm túc rút kinh nghiệm trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ và công việc được phân công.

Trọng Tài