Nghĩa trang Ngân Hà Viên thu hàng trăm tỷ trái quy định, phớt lờ môi trường. Ảnh: Thanh Hoa

Nghĩa trang không đạt chuẩn, nhưng không được kiểm tra

Dự án Nghĩa trang sinh thái Ngân Hà Viên tại xã Thịnh Đức, thành phố Thái Nguyên được UBND tỉnh cho phép Công ty Xây dựng và San nền Thái Nguyên (nay là Công ty TNHH Đầu tư Thái Nguyên) làm nhà đầu tư. Dự án được cấp giấy chứng nhận đầu tư lần đầu tháng 2/2009 và điều chỉnh lần thứ nhất ngày 13/8/2014.

Dự án dự kiến sử dụng 544.249m2 đất. Địa táng gồm: 6.200 phần mộ hung táng, 33.800 phần mộ cải táng. Hỏa táng gồm hệ thống nhà hỏa táng và khu vực nhà tro cốt rộng 6.500 m2. Tổng vốn đầu tư là 267 tỷ đồng, sau điều chỉnh là 482 tỷ đồng.

Dự án được nhà đầu tư đưa vào khai thác, sử dụng từ tháng 3/2012 nhưng chưa hoàn thành việc đầu tư xây dựng dự án theo quy hoạch chi tiết, chưa thực hiện các thủ tục đề nghị gia hạn tiến độ theo quy định pháp luật.

Đồ án quy hoạch chi tiết Nghĩa trang Ngân Hà Viên không phù hợp với quy chuẩn, tiêu chuẩn xây dựng nghĩa trang về các chỉ tiêu, chức năng sử dụng đất; không có trạm xử lý nước thải theo tiêu chuẩn thiết kế nghĩa trang đô thị TCVN 7956:2008 của Bộ Khoa học và Công nghệ ngày 25/3/2008; không đảm bảo khoảng cách an toàn vệ sinh môi trường tối thiểu đến các khu dân cư, công trình công cộng và dân dụng như lò hoả thiêu là 500m, mộ hung táng là 2.000m, nếu có hệ thống thu gom và xử lý nước thải từ mộ hung táng là 500m.

Nhà đầu tư, cơ quan chức năng không tổ chức rà soát, điều chỉnh đồ án quy hoạch chi tiết Nghĩa trang sinh thái Ngân Hà Viên trình UBND tỉnh phê duyệt theo quy định.

Trong khi đó, Sở Tài nguyên và Môi trường tham mưu, trình UBND tỉnh phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường Dự án Nghĩa trang sinh thái Ngân Hà Viên không đúng quy định pháp luật.

Vì, dự án được lập không đáp ứng các quy định về các chỉ tiêu sử dụng đất, khoảng cách an toàn vệ sinh môi trường, trạm xử lý nước thải… theo các quy chuẩn, tiêu chuẩn xây dựng nghĩa trang.

Nhà đầu tư chưa báo cáo kết quả thực hiện về môi trường theo những nội dung đã cam kết trong báo cáo đánh giá tác động môi trường và những yêu cầu bắt buộc nhà đầu tư có trách nhiệm phải thực hiện.

Thậm chí, Thanh tra tỉnh còn phát hiện không có hồ sơ việc thực hiện chương trình giám sát môi trường hàng năm như quan trắc chất lượng nước thải, đánh giá chất lượng môi trường đất, chương trình giám sát môi trường xung quanh theo quy định tại báo cáo đánh giá tác động môi trường đã được phê duyệt.

Sở Tài nguyên và Môi trường không thực hiện kiểm tra, giám sát việc thực hiện các nội dung bảo vệ môi trường.

Thu trái quy định hàng trăm tỷ đồng

Bên cạnh vi phạm pháp luật về môi trường, dự án cũng được UBND thành phố Thái Nguyên trình hồ sơ giao đất, Sở Tài nguyên và Môi trường thẩm định, tham mưu UBND tỉnh ban hành quyết định giao đất khi chưa hoàn thành công tác bồi thường giải phóng mặt bằng; giao phần diện tích đất nằm ngoài ranh giới dự án là 7.153,8m2; chưa thực hiện xác định tiền thuê đất, tiền sử dụng đất theo quy định pháp luật.

Công ty TNHH Đầu tư Thái Nguyên, nhà đầu tư thực hiện xây dựng các hạng mục công trình nhưng không có giấy phép xây dựng. Hiện trạng xây dựng có nhiều hạng mục không phù hợp với quy hoạch chi tiết đã được phê duyệt.

Mặc dù vi phạm tràn lan quy định pháp luật trong lĩnh vực đất đai, môi trường, xây dựng thế nhưng Công ty TNHH Đầu tư Thái Nguyên thu về số tiền hàng trăm tỷ đồng nhờ việc chuyển nhượng đất đặt mộ.

Theo số liệu của cơ quan thanh tra, đến ngày 31/12/2023, Công ty TNHH Đầu tư Thái Nguyên đã ký 2.464 hợp đồng chuyển nhượng đất đặt mộ (hợp đồng chuyển nhượng phần mộ cá nhân), với diện tích 77.951 m2, thu về hơn 288 tỷ đồng; ký 1 hợp đồng chuyển nhượng quyền giao dịch, quyền quản lý nghĩa trang với Công ty Cổ phần Ngân Hà Viên, với diện tích 41.557 m2, số tiền là hơn 195 tỷ đồng.

Thanh tra tỉnh xác định, Công ty TNHH Đầu tư Thái Nguyên chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm và quyền lợi của chủ đầu tư xây dựng nghĩa trang theo quy định, chưa đủ điều kiện đưa dự án vào sử dụng.

Việc nhà đầu tư đã thực hiện các hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng phần mộ cá nhân với người sử dụng dịch vụ và hợp đồng chuyển nhượng cho Công ty Cổ phần Ngân Hà Viên để kinh doanh quyền sử dụng phần mộ cá nhân là không đúng quy định.

Ngoài ra, trong quá trình tiến hành thanh tra, Công ty TNHH Đầu tư Thái Nguyên phải nộp bổ sung 17 tỷ đồng do tồn tại, thiếu sót trong việc xác định, kê khai thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp.