(Thanh tra) - Thanh tra tỉnh Sơn La cho biết, đã tổ chức công khai Kết luận số 36/KL-TTr ngày 25/6/2025 thanh tra chuyên đề về công tác quản lý thăm dò, khảo sát, quy hoạch, cấp phép, khai thác, vận chuyển đối với các mỏ vật liệu xây dựng trên địa bàn tỉnh.
Cuộc thanh tra này được Thanh tra tỉnh Sơn La tiến hành trên cơ sở thực hiện Kế hoạch số 2709/KH-TTCP ngày 20/12/2024 của Thanh tra Chính phủ. Thời kỳ thanh tra tập trung vào giai đoạn từ ngày 1/1/2019 đến ngày 30/6/2024.
Theo đó, để tránh chồng chéo về nội dung và thời kỳ kiểm toán, kiểm tra, Đoàn thanh tra đã kế thừa thông tin, số liệu và kết luận từ các cuộc kiểm toán, kiểm tra trước đó của Kiểm toán khu vực VII năm 2022 và Đoàn kiểm tra theo Quyết định số 1407/QĐ-UBND năm 2024 của UBND tỉnh Sơn La, đồng thời tập trung thanh tra các nội dung và thời kỳ chưa được kiểm tra, kiểm toán.
Kết luận thanh tra đã ghi nhận những nỗ lực và kết quả tích cực trong công tác quản lý Nhà nước về khoáng sản tại địa phương.
Theo đó, trong các năm qua, được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, công tác quản lý tài nguyên khoáng sản trên địa bàn tỉnh đã được các sở, ngành, UBND các huyện, thành phố chú trọng thực hiện có hiệu quả.
Việc tham mưu lập, thẩm định, trình phê duyệt, công bố, thực hiện quy hoạch; tham mưu cấp phép thăm dò, khai thác khoáng sản; tham mưu thẩm định chủ trương đầu tư đồng thời chấp thuận nhà đầu tư và các nhiệm vụ khác liên quan đến công tác quản lý Nhà nước về tài nguyên khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường đã được các sở, ngành, UBND các huyện, thành phố thực hiện cơ bản đảm bảo các quy định của pháp luật.
Trong thời kỳ thanh tra, các sở đã tham mưu cho UBND tỉnh và HĐND tỉnh ban hành 10 văn bản quy phạm pháp luật gồm 7 quyết định và 3 nghị quyết, trình UBND tỉnh ban hành 51 quyết định, đề nghị UBND tỉnh trình HĐND tỉnh ban hành 9 nghị quyết về phê duyệt Quy hoạch thăm dò, khai thác và sử dụng khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường trên địa bàn tỉnh Sơn La…
Bên cạnh đó, các sở đã ban hành nhiều văn bản để quản lý, chỉ đạo, hướng dẫn, tổ chức thực hiện việc quản lý Nhà nước về khoáng sản theo quy định của Trung ương, của các bộ, ngành và địa phương.
Công tác thanh tra, kiểm tra đối với các đơn vị khai thác khoáng sản được tăng cường, đẩy mạnh, Sở Tài nguyên và Môi trường (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường - NN&MT) đã tham mưu cho người có thẩm quyền thực hiện xử phạt hành chính 48 lượt đối với các đơn vị có vi phạm trong hoạt động khai thác khoáng sản, với số tiền trên 16,24 tỷ đồng.
Sở Công thương đã tiến hành 9 đợt kiểm tra việc sử dụng vật liệu nổ công nghiệp khai thác mỏ; phối hợp kiểm tra công tác quản lý, sử dụng vật liệu nổ của 17 đơn vị khai thác mỏ đá vôi làm vật liệu xây dựng thông thường. Cơ quan thuế đã tiến hành kiểm tra 64 cuộc…
Mặc dù có nhiều nỗ lực, kết luận thanh tra cũng chỉ ra một số tồn tại và hạn chế cần được chấn chỉnh kịp thời, đặc biệt trong công tác tham mưu.
Trong việc tham mưu ban hành văn bản, hướng dẫn thực hiện các quy định quản lý hoạt động khoáng sản đối với khoáng sản vật liệu xây dựng: Sở NN&MT chậm tham mưu cho UBND tỉnh ban hành văn bản quy định tỷ lệ của từng loại khoáng sản nguyên khai có trong tổng khối lượng khoáng sản nguyên khai chứa nhiều khoáng vật, khoáng chất có ích theo Nghị định số 27/2023/NĐ-CP ngày 31/5/2023 của Chính phủ quy định phí bảo vệ môi trường đối với khai thác khoáng sản. Năm 2019, Sở Tài chính không tham mưu ban hành bảng giá tính thuế tài nguyên trên địa bàn tỉnh.
Trong việc tham mưu lập, xin ý kiến, trình phê duyệt quy hoạch thăm dò, khai thác khoáng sản: Chất lượng quy hoạch thăm dò, khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường tỉnh Sơn La đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 chất lượng chưa cao, quá trình thực hiện phải điều chỉnh nhiều lần; công tác quy hoạch khoáng sản trước năm 2023 còn chồng chéo, không đồng bộ giữa các loại quy hoạch; công tác quản lý quy hoạch còn chưa được các cấp uỷ chính quyền cấp huyện cấp xã quan tâm đúng mức, để xảy ra tình trạng xây dựng công trình trái phép trong diện tích điểm mỏ, gây khó khăn trong công tác giải phóng mặt bằng.
Trong việc tham mưu cấp phép thăm dò, cấp phép khai thác khoáng sản của Sở NN&MT: Hình thức thực hiện công khai tên tổ chức, cá nhân, tên loại khoáng sản và vị trí khu vực đề nghị thăm dò khoáng sản chưa đảm bảo quy định; thẩm định đề án thăm dò khoáng sản còn thiếu một số nội dung theo quy định; thời gian hoàn chỉnh và trình hồ sơ cấp phép thăm dò khoáng sản còn chậm; thực hiện thẩm định hồ sơ đề nghị thăm dò khoáng sản chưa đảm bảo thời gian theo quy định.
Trong việc tham mưu thẩm định cấp chủ trương đầu tư đối với mỏ vật liệu xây dựng thông thường: Một số hồ sơ thẩm định chủ trương đầu tư chậm lập báo cáo trình UBND tỉnh phê duyệt; một số chủ đầu tư chưa nghiêm túc trong thực hiện chế độ báo cáo định kỳ; việc hướng dẫn, đôn đốc việc thực hiện chế độ báo cáo của Sở Tài chính chưa kịp thời, thường xuyên.
Trong việc tham mưu tổ chức đấu giá quyền khai thác khoáng sản của Sở NN&MT: Trình duyệt kết quả trúng đấu giá quyền khai thác khoáng sản còn chậm; tiến hành xét chọn hồ sơ đề nghị tham gia đấu giá quyền khai thác khoáng sản chưa đảm bảo thời gian.
Bên cạnh đó, công tác phối hợp của cơ quan thuế với các cơ quan có liên quan để thu nộp các khoản thu trong hoạt động khai thác tài nguyên còn chưa chặt chẽ; việc trao đổi thông tin, chuyển dữ liệu sang cơ quan tài nguyên của các đơn vị khai thác và nộp thuế tài nguyên có lúc chưa thường xuyên và kịp thời; công tác đôn đốc việc nộp tiền ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường của một số dự án chưa kịp thời, chưa kiên quyết.
Công tác thanh tra, kiểm tra đã được các Sở NN&MT, Sở Xây dựng quan tâm chỉ đạo, thực hiện, tuy nhiên chưa toàn diện và hiệu quả chưa cao dẫn tới tình trạng còn nhiều đơn vị khai thác khoáng sản có vi phạm như kết quả thanh tra xác định.
Ngoài ra, qua thanh tra cũng phát hiện nhiều đơn vị không chấp hành theo giấy phép khai thác khoáng sản được cấp.
Trong hoạt động khai thác, một số đơn vị được cấp phép khai thác khoáng sản khai thác ra ngoài phạm vi cấp phép; khai thác không đúng hệ thống tầng khai thác; khai thác không đúng hệ thống mở via theo hồ sơ thiết kế đã được phê duyệt chiếm đất, sử dụng đất không đúng mục đích; mốc vị trí khai thác khoáng sản bị gãy đổ, lệch tọa độ…
Trong việc quản lý bến bãi, một số đơn vị khai thác cát chưa thực hiện thủ tục thuê đất bến bãi tập kết; chưa thực hiện xây dựng cơ bản mỏ nhưng đã khai thác.
Trong việc chấp hành pháp luật về thuế, phí, một số đơn vị khai thác khoáng sản kê khai sai sản lượng, áp sai giá thuế tài nguyên, chưa cập nhập giá tính phí bảo vệ môi trường dẫn đến thiếu thuế tài nguyên, thiếu phí bảo vệ môi trường… dẫn đến nộp thiếu số thuế phí phải nộp vào ngân sách Nhà nước.
Thanh tra tỉnh Sơn La đã xác định trách nhiệm cụ thể đối với từng tập thể, cá nhân đối với các tồn tại, hạn chế được xác định qua thanh tra. Đồng thời, yêu cầu Sở NN&MT, Sở Xây dựng, Sở Tài chính tổ chức kiểm điểm đối với tập thể, cá nhân có liên quan.
Thanh tra tỉnh cũng kiến nghị UBND tỉnh Sơn La chỉ đạo Sở NN&MT, Sở Xây dựng, Sở Tài chính, Chi cục thuế khu vực IX khẩn trương khắc phục, chấn chỉnh các tồn tại, hạn chế được chỉ ra.
