Việc nạo vét luồng tuyến cần tăng cường nhiều quy định quản lý, giám sát chặt chẽ hơn. Ảnh: HO

Nhiều nhà đầu tư không thực hiện yêu cầu của Cục ĐTNĐ

Nội dung quản lý hoạt động nạo vét luồng thủy nội địa, vùng nước cảng, bến thủy nội địa kết hợp tận thu sản phẩm, Kết luận thanh tra 13731/KL-BGTVT nêu rõ: Công tác quản lý, giám sát của Cục ĐTNĐ đối với việc triển khai thực hiện các dự án (D.A) nạo vét tận thu sản phẩm còn nhiều hạn chế, nên các công ty còn một số tồn tại phổ biến ở gần như tất cả các công đoạn từ việc đăng ký thực hiện D.A; khảo sát, lập hồ sơ đề xuất thực hiện D.A cho đến thực hiện đánh giá tác động môi trường; ký kết thực hiện D.A và tồn tại trong đảm bảo điều kiện triển khai thi công...

Tính đến thời điểm 25/8/2016, khi thanh tra, chỉ có 1 D.A nạo nét luồng ĐTNĐ quốc gia kết hợp với tận thu sản phẩm trên sông Kinh Thầy đoạn từ Km13+000 đến Km21+500 do Công ty Cổ phần Đầu tư và Thương mại Việt Sơn hoàn thành được nghiệm thu, nhận bàn giao kết quả.

Số lượng các cuộc thanh tra, kiểm tra còn ít so với tổng số D.A nạo vét được tận thu. Chưa thực hiện đầy đủ kiểm tra, giám sát, đánh giá việc tuân thủ của nhà đầu tư (NĐT) kiểm tra, giám sát, đánh giá việc tuân thủ của NĐT theo quy định tại Điều 23 Thông tư 69/2015 và Điều 12 Thông tư 37/2013 của Bộ GTVT.

Đáng nói, việc chấm dứt thực hiện hợp đồng, thu hồi D.A đã được Cục ĐTNĐ có văn bản gửi các doanh nghiệp yêu cầu chấm dứt 4 hợp đồng D.A, thu hồi 11 D.A nạo vét tận thu chưa có hợp đồng. Thế nhưng, trên thực tế, qua thanh tra lại không có các tài liệu thể hiện NĐT - Công ty TNHH Xây dựng Thương mại Hoàng Kim Việt đã chấm dứt hợp đồng D.A, đưa phương tiện, trang thiết bị ra khỏi khu vực công trường.

Cục ĐTNĐ cũng đã có văn bản gửi các doanh nghiệp yêu cầu tạm dừng thực hiện hợp đồng đối với 14 D.A đang triển khai thế nhưng, không có tài liệu thể hiện các NĐT đã tạm dừng thực hiện hợp đồng và đưa phương tiện, trang thiết bị ra khỏi khu vực công trường.

Như vậy, có thể thấy hiệu lực “mệnh lệnh” hành chính của Cục ĐTNĐ chưa được thực hiện.

“Lỗ hổng” quản lý sẽ được “lấp đầy”?

Nguyên nhân của những tồn tại, sai sót nêu trên, ngoài trách nhiệm của Cục ĐTNĐ và các chi cục ĐTNĐ thì việc chấp hành các quy định của các NĐT đang có vấn đề. “Các NĐT luôn tối đa hóa lợi nhuận trong việc tận thu sản phẩm; nên chỉ quan tâm đến việc nạo vét tại những vị trí có cát, sỏi có thể tận thu; không thực hiện nạo vét luồng theo chuẩn tắc được phê duyệt. Đa số các NĐT không đủ năng lực về trang thiết bị, nhân lực, kinh nghiệm thực hiện các D.A nạo vét luồng ĐTNĐ; sau khi ký hợp đồng thực hiện D.A với Cục ĐTNĐ, các NĐT đã thuê các chủ phương tiện thực hiện nạo vét, sau đó bán sản phẩm tận thu cho tổ chức, cá nhân ngoài thị trường; không thực hiện đúng theo phương án đổ thải được phê duyệt trong kế hoạch bảo vệ môi trường được phê duyệt” - kết luận thanh tra nêu rõ.

Những “lỗ hổng” trong quản lý được phát hiện qua thanh tra, đặc biệt với NĐT đã được Bộ GTVT giao Vụ Kết cấu hạ tầng giao thông chủ trì phối hợp với Cục ĐTNĐ nghiên cứu, trình Bộ GTVT sửa đổi bổ sung Thông tư 69/2015 theo hướng: Nghiên cứu thay thế hình thức thẩm định lựa chọn NĐT bằng hình thức đấu thầu, xây dựng hồ sơ mời thầu phù hợp với quy mô D.A. Nghiên cứu bỏ quy định cho phép NĐT đề xuất vị trí nạo vét để ngăn ngừa tình trạng NĐT đề xuất D.A nạo vét tại nơi có nhiều tài nguyên nhưng không cần thiết và cấp bách để nạo vét luồng và cơ quan nhà nước vẫn chấp thuận (lợi dụng chủ trương nạo vét để khai thác cát). Nghiên cứu quy định hợp đồng mẫu; quy định cụ thể về thời hạn thực hiện hợp đồng và những trường hợp chấm dứt hợp đồng và quy định rõ việc lập, thực hiện D.A phải tuân thủ theo các quy định của pháp luật về xây dựng.

Bộ GTVT cũng yêu cầu việc sửa đổi bổ sung Thông tư 69/2015 phải có các quy định: NĐT phải cung cấp tên đăng nhập và mật khẩu đăng nhập và phần mềm xử lý dữ liệu từ thiết bị giám sát hành trình đối với các phương tiện thực hiện nạo vét cho cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền; không cho phép tham gia D.A GTVT đối với NĐT không thực hiện hợp đồng khi chưa đảm bảo quy mô D.A và chuẩn tắc kỹ thuật luồng tuyến.

Đồng thời, quy định rõ trách nhiệm giữa NĐT hoặc cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền trong việc bồi thường đối với các trường hợp NĐT thực hiện nạo vét dẫn đến sạt lở đất, ảnh hưởng đến môi trường có thể gây hậu quả nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng về người và tài sản...

Hữu Oanh