Máy xét nghiệm Covid 19 - Realtime PCR, một trong những TTBYT được các địa phương mua sắm với giá "nhảy nhót" gây nhiều dư luận trái chiều trong thời gian qua. Ảnh: Internet

Nhiều vi phạm về trình tự, thủ tục đấu thầu mua sắm TTBYT và VTYT

Việc mua sắm TTBYT và vật tư y tế (VTYT), đoàn thanh tra tiến hành kiểm tra việc thực hiện trình tự, thủ tục mua sắm TTBYT của 33 gói thầu với tổng giá trị 108.430,45 triệu đồng; VTYT của 23 gói thầu, với tổng giá trị 163.253,8 triệu đồng.

Qua thanh tra, có 8/19 cơ sở khám, chữa bệnh (KCB) chưa xây dựng kế hoạch trung hạn 2016-2020 mua sắm TTBYT và VTYT theo quy định tại Điều 61, Nghị định số 77/2015/NĐ-CP ngày 10/9/2015 của Chính phủ; tuy nhiên, hàng năm, các cơ sở KCB đều xây dựng kế hoạch mua sắm, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt làm căn cứ mua sắm.

Công tác lập, thẩm định và phê duyệt kế hoạch mua sắm có các tồn tại, vi phạm:

Việc lập kế hoạch mua VTYT do Sở Y tế và các cơ sở KCB thực hiện chưa sát với nhu cầu sử dụng thực tế; kết quả thực hiện còn thấp: kế hoạch lập 460 tỷ đồng, mua thực tế 186,3 tỷ đồng (đạt 40,5%). Việc lập kế hoạch mua sắm một số TTBYT của một số cơ sở KCB chưa phù hợp với nhu cầu sử dụng dẫn đến còn 4 thiết bị (của 2 bệnh viện) chưa được đưa vào sử dụng; 37 thiết bị (của 3 bệnh viện) sử dụng dưới 50% công suất. Phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu không đúng trình tự quy định tại Điều 14, Thông tư số 58/2016/TT-BTC ngày 29/3/2016 (2 gói thầu phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu khi chưa có quyết định phê duyệt dự toán mua sắm, thời gian trình); thẩm định phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu vượt quá thời gian quy định của Luật Đấu thầu.

Công tác thẩm định giá: Có 3 gói thầu chứng thư thẩm định giá chưa nêu rõ công suất máy móc, thiết bị; đặc điểm dây chuyền công nghệ; chỉ tiêu kỹ thuật, chất lượng vật tư hàng hóa; năm sản xuất… tại thời điểm thẩm định giá theo quy định tại điểm b khoản 1 Phụ lục 1 của Thông tư số 28/2015/TT-BTC ngày 6/3/2015. 13 gói thầu thiếu báo cáo kết quả thẩm định giá theo khoản 7 Chương II Hệ thống tiêu chuẩn thẩm định giá Việt Nam kèm theo Thông tư số 28/2015/TT-BTC. Về tính chính xác, tính khách quan của chứng thư thẩm định giá không có đủ cơ sở, căn cứ để xác định.

Công tác đăng tải thông tin đấu thầu: 2 gói thầu của 2 đơn vị không đăng tải kế hoạch lựa chọn nhà thầu trên hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, Báo Đấu thầu theo quy định của Luật Đấu thầu; 1 gói thầu đăng tải kế hoạch lựa chọn nhà thầu còn chậm.

Công tác lập hồ sơ mời thầu (HSMT), hồ sơ yêu cầu (HSYC) của một số gói thầu chưa đảm bảo theo quy định của Bộ Kế hoạch và Đầu tư: HSMT nêu rõ tên máy, model, hãng sản xuất, nước sản xuất là không phù hợp với quy định; HSMT yêu cầu về nguồn lực tài chính thực hiện gói thầu cao hơn quy định; HSMT yêu cầu doanh thu bình quân hàng năm tối thiểu cao hơn giá gói thầu; HSMT yêu cầu về giá trị hợp đồng tương tự chưa phù hợp quy định của mẫu HSMT.

Công tác đánh giá hồ sơ dự thầu (HSDT): Một số HSDT TTBTYT, VTYT trúng thầu có nội dung chưa phù hợp với HSMT, còn thiếu tài liệu, thông tin theo yêu cầu của HSMT… nhưng quá trình đánh giá HSDT, tổ chuyên gia chấm thầu vẫn đánh giá đạt yêu cầu là chưa chính xác. Cụ thể:

Bảo lãnh dự thầu của nhà thầu do trưởng phòng giao dịch của tổ chức tín dụng ký bảo lãnh là không đúng mẫu số 01 của Thông tư 05/2015/TT-BKHĐT (1 hồ sơ); thiếu cam kết cung cấp tài chính của công ty liên danh (1 hồ sơ); báo cáo tài chính năm 2014 chưa được kiểm toán, thiếu bản xác nhận của cơ quan thuế (1 hồ sơ); thiếu nội dung cam kết bảo hành (1 hồ sơ).

1 gói thầu có “Biên bản đóng thầu” chưa đúng theo mẫu quy định; 18 gói thầu “Biên bản mở hồ sơ đề xuất kỹ thuật”, “Biên bản mở thầu” không được bên mời thầu gửi cho các nhà thầu đáp ứng yêu cầu kỹ thuật theo quy định.

Tại 2 gói thầu, thành viên tổ chuyên gia đấu thầu thiếu chứng chỉ hành nghề hoạt động đấu thầu theo quy định.

Việc thông báo công khai kết quả lựa chọn nhà thầu: 1 gói thầu bên mời thầu gửi thông báo kết quả lựa chọn nhà thầu cho các đơn vị tham gia đấu thầu chậm 14 ngày theo quy định; 2 gói thầu, thông báo kết quả lựa chọn nhà thầu bên mời thầu không gửi cho các nhà thầu tham dự; 9 gói thầu không công khai kết quả lựa chọn nhà thầu theo quy định; 1 gói thầu ban hành quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu chậm thời gian.

Công tác ký hợp đồng và thực hiện hợp đồng: Có 2 gói thầu phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu trước khi thương thảo hợp đồng; bảo đảm thực hiện hợp đồng được lập sau ngày hợp đồng có hiệu lực; thời gian ngắn hơn thời gian thực hiện hợp đồng; giá trị bảo lãnh thực hiện hợp đồng thấp hơn quy định 3% (1 hồ sơ); 1 TBYT cung ứng chậm 30 ngày so với hợp đồng đã ký kết; một số phiếu nhập kho VTYT, hóa chất không có chữ ký của người giao hàng; thời gian đơn vị cung ứng giao hàng, hạn sử dụng của VTYT chưa đáp ứng theo hợp đồng 2 bên đã ký kết; Biên bản kiểm nhập và phiếu nhập kho được lập sau thời gian lập biên bản nghiệm thu bàn giao.

Đấu thầu thuốc chữa bệnh cũng không ít tồn tại, vi phạm

Việc đấu thầu thuốc, đoàn thanh tra đã thanh tra 9/14 gói thầu triển khai trong các năm 2014-2016 (7 gói thầu năm 2017-2018 đã được Thanh tra tỉnh Sơn La tiến hành thanh tra và ban hành kết luận).

Lập kế hoạch đấu thầu có các vi phạm: Chưa cập nhật đầy đủ giá thuốc đã trúng thầu trong vòng 12 tháng trước của các đơn vị do Cục quản lý Dược (Bộ Y tế) cập nhật và công bố trên trang thông tin điện tử làm cơ sở xây dựng giá kế hoạch của từng mặt hàng thuốc. Phương án xây dựng giá kế hoạch của một số mặt hàng thuốc chưa tuân thủ đầy đủ theo quy trình được quy định tại Điều 8 Thông tư số 01/2012/TTLT-BYT-BTC. Đa số gói thầu được kiểm tra, việc xây dựng số lượng mua thuốc hàng năm chưa sát với thực tế, kết quả thực hiện thấp, nhiều mặt hàng thuốc các cơ sở KCB không mua hoặc mua thấp hơn so với hợp đồng.

Lập HSMT, HSYC: HSMT một số gói thầu được lập có một số nội dung chưa bám sát theo hướng dẫn tại Mẫu HSMT mua sắm hàng hóa ban hành kèm theo Thông tư số 05/2010/TT-BKH của Bộ Kế hoạch và Đầu tư: HSMT có yêu cầu về hợp đồng tương tự là 5 hợp đồng cao hơn quy định của Mẫu HSMT là từ 1 -3 hợp đồng; quá trình thẩm định, phê duyệt HSMT, tổ thẩm định cũng chưa phát hiện để điều chỉnh cho phù hợp theo đúng hướng dẫn.

Tổ chức lựa chọn nhà thầu, ký và thực hiện hợp đồng mua thuốc:

Việc đánh giá HSDT: Một số HSDT và mặt hàng thuốc trúng thầu có nội dung chưa phù hợp với yêu cầu của HSMT, nhưng trong quá trình đánh giá HSDT, tổ chuyên gia chấm thầu vẫn đánh giá đạt yêu cầu. Cụ thể tại các gói thầu: Gói thầu cung ứng thuốc theo tên generic năm 2014 (lần 1 và lần 2); gói thầu cung ứng thuốc theo tên generic năm 2015; gói thầu cung ứng thuốc đông y, thuốc từ dược liệu năm 2015.

Việc thẩm định và trình duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu: Một số HSDT chưa đáp ứng được yêu cầu của HSMT, tuy nhiên, quá trình thẩm định và trình duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu không phát hiện ra các sai sót của HSDT và công tác xét chấm thầu của tổ chuyên gia. Kết quả đấu thầu tại một số gói thầu chưa đạt theo kế hoạch được phê duyệt, kết thúc đấu thầu nhưng vẫn không lựa chọn được nhà thầu cung ứng đủ các mặt hàng thuốc, tuy vậy Sở Y tế không tiếp tục xây dựng kế hoạch lựa chọn nhà thầu để mua sắm đủ mặt hàng theo nhu cầu của các cơ sở KCB.

Ký và thực hiện hợp đồng mua thuốc: Một số cơ sở KCB ký hợp đồng mua thuốc nhưng thiếu thủ tục biên bản thương thảo hoàn thiện trước khi ký hợp đồng với nhà thầu theo quy định. Nội dung hợp đồng còn sơ sài, thiếu nhiều điều khoản để rằng buộc các bên trong quá trình thực hiện hợp đồng như: Điều khoản quy định về nhà thầu phụ, các trường hợp bất khả kháng… Về hình thức hợp đồng, hợp đồng còn ghi chung chung là hợp đồng theo đơn giá, không ghi rõ là theo đơn giá cố định hay điều chỉnh; trong khi hình thức hợp đồng được quy định trong thỏa thuận khung, kế hoạch đấu thầu được duyệt là theo đơn giá cố định.

Thanh tra tỉnh Sơn La đã có nhiều kiến nghị với Chính phủ, Bộ Y tế, Bộ Tài chính trong việc thay đổi, bổ sung nhiều cơ chế, chính sách cho phù hợp với tình hình thực tế hoạt động của các cơ sở KCB hiện nay; đồng thời cũng kiến nghị và xử lý các đơn vị mắc vi phạm, khuyết điểm được phát hiện qua thanh tra.

Trần Kiên