Dự án trồng cao su tại Lào của Công ty Cổ phần Cao su TP Hồ Chí Minh có nhiều sai sót, vi phạm. Nguồn ảnh: tnxp.hochiminhcity.gov.vn

Kết luận thanh tra đã chỉ ra nhiều sai sót, vi phạm tại Công ty Cổ phần cao su TP Hồ Chí Minh.

Đến thời điểm thanh tra, diện tích cao su còn lại đang được chăm sóc, khai thác là 1.035,84ha/10.000ha (đạt tỷ lệ 10,35%); diện tích cao su sinh trưởng kém, ngưng chăm sóc được thực hiện thanh lý là 1.802,84ha/2.838,64ha (chiếm tỷ lệ 63,51% so với diện tích thực hiện trồng cao su), với giá trị đã đầu tư cho phần diện tích này là 136,885 tỷ đồng, có khả năng gây mất vốn của các cổ đông.

Trong đó, 72,13% vốn của 5 cổ đông Nhà nước trực thuộc UBND TP (lực lượng Thanh niên xung phong TP, Công ty Đầu tư Tài chính Nhà nước, Công ty TNHH MTV Bò sữa TP, Tổng Công ty Du lịch Sài Gòn - TNHH MTV; Tổng Công ty Thương mại Sài Gòn - TNHH MTV) là vi phạm nguyên tắc đầu tư, quản lý, sử dụng vốn Nhà nước tại doanh nghiệp.

Để xảy ra sai sót trên là trách nhiệm của Công ty Cổ phần Cao su TP chưa thực hiện đăng ký thay đổi nội dung giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp về vốn điều lệ theo như thực tế vốn góp của các cổ đông.

Thực hiện lập hồ sơ mời thầu chưa đầy đủ đối với các gói thầu tư vấn điều tra, khảo sát lập bản đồ thổ nhưỡng, phân hạng đất trồng cao su và lập dự án đầu tư với Công ty Cổ phần Xây dựng và Tư vấn đầu tư. Ngoài ra, công ty này không tiến hành lập hồ sơ mời thầu, thực hiện không đúng thủ tục theo quy định của Luật Đấu thầu.

Công ty đã mua số lượng cây giống cao su nhiều hơn so với nhu cầu thực tế. Đồng thời, do chăm sóc, bảo quản không tốt cây giống dẫn đến 708.420 cây giống chết trong quá trình ươm giống, vận chuyển đi trồng mới, trồng dặm ngoài vườn cây, gây lãng phí.

Ngay sau khi trồng, cây sinh trưởng kém, chết nhiều, phải trồng dặm với tỷ lệ rất cao (70%), nhưng công ty vẫn tiếp tục trồng ồ ạt mà không kiểm tra, nghiên cứu lại, xác định nguyên nhân để kịp thời điều chỉnh, dẫn đến thanh lý 4 đợt vào các năm 2012, 2013, 2016, 2017, gây thiệt hại hơn 136 tỷ đồng.

Việc quản lý, trồng và chăm sóc cao su, chăm sóc vườn ươm giao khoán cho các đội trưởng, đội phó tự thuê công nhân thực hiện, tuy nhiên, công ty không cung cấp được hồ sơ kiểm tra, giám sát chứng minh việc có trồng và có chăm sóc, sử dụng nguyên vật liệu của các đội theo đúng kỹ thuật… Thực tế, việc trồng và chăm sóc không đảm bảo hiệu quả, dẫn đến việc cây cao su chết, phải thanh lý.

Về hiện trạng của việc đầu tư trồng cây cao su (tại 2 tỉnh Champasak và Attapư - Lào), tại một số khu vực không có cây cao su mà chỉ có cây rừng (gỗ giáng hương, gõ đỏ, móng bò... trên phần diện tích khoảng 111,18ha/1.774,02ha). Một số khu vực đã được thanh lý cây nhưng hiện trạng không có gốc cây cao su, do đó, không có cơ sở xác định tính chính xác việc trồng cao su.

Công ty Cổ phần Cao su khảo sát 2.100ha đất tại tỉnh Attapư (với chi phí là 739.768.678 LAK, tương đương 1,5 tỷ đồng), nhưng nhiều năm chưa xúc tiến được các bước tiếp theo và hiện nay chính quyền tỉnh Attapư đã giao cho đơn vị khác quản lý, sử dụng khu đất mà công ty đã khảo sát, gây lãng phí chi phí đã đầu tư khảo sát, khả năng gây thiệt hại cho doanh nghiệp.

Về việc khai hoang, sổ sách kế toán công ty cũng không ghi nhận rõ khối lượng gỗ và số tiền thu được từ khối lượng gỗ đã khai thác khi thực hiện khai hoang với diện tích 3.044,87/3.167,87ha tại tỉnh Champasak.

Chánh Thanh tra TP Hồ Chí Minh kiến nghị và Chủ tịch UBND TP thống nhất chỉ đạo giao Giám đốc Công ty Cổ phần Cao su báo cáo các cổ đông quá trình thực hiện dự án, chấn chỉnh các sai sót theo nội dung trên.

Đẩy nhanh thực hiện các thủ tục giao đất, ký hợp đồng thuê đất diện tích 785,16ha với cơ quan có thẩm quyền nước Lào. Thực hiện hạch toán doanh thu hoạt động tài chính và chi phí trả trước dài hạn đúng quy định; tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm và xem xét xử lý đối với các tổ chức, cá nhân có các sai sót theo thẩm quyền, phân cấp đúng quy định của pháp luật.

Ngoài ra, các cổ đông Nhà nước trực thuộc UBND TP có phần vốn của các doanh nghiệp Nhà nước tại Công ty Cổ phần Cao su TP chủ động phối hợp với nhau để rà soát và xin ý kiến các cơ quan có thẩm quyền trong việc xây dựng phương án khả thi tiếp tục thực hiện dự án, xác nhận diện tích đã đầu tư và sẽ đầu tư để báo cáo… Kiểm tra, rà soát các sai sót, giám sát thực hiện việc chấn chỉnh, khắc phục và đề xuất biện pháp xử lý của Công ty Cổ phần Cao su TP trong kết luận thanh tra.

Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư chủ trì phối hợp với các đơn vị liên quan, trình UBND TP báo cáo xin ý kiến Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam về nội dung Công ty Cổ phần Cao su TP triển khai thực hiện dự án không đúng giấy chứng nhận đầu tư ra nước ngoài của Bộ Kế hoạch và Đầu tư cấp năm 2009.

Trên ý kiến đó và kết quả kiểm tra, rà soát của người đại diện vốn của các doanh nghiệp Nhà nước tại đơn vị công ty... để chủ trì, phối hợp với Sở Tài chính, Thanh tra TP và các đơn vị liên quan thực hiện rà soát, báo cáo liên quan, kiến nghị xử lý.

Thanh tra TP kiến nghị giao Giám đốc Sở Tài chính chỉ đạo Chi cục Tài chính doanh nghiệp giám sát gián tiếp Công ty Cổ phần Cao su TP trong việc thực hiện đầu tư trồng cao su tại Lào thông qua các doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ tại công ty.