Phát hiện nhiều vi phạm, tồn tại qua thanh tra công tác quản lý NSNN năm 2023 tại Hải Phòng. Ảnh: TQ

Kết luận thanh tra số 80/KL-TTr ngày 16/7/2024 của Thanh tra Bộ Tài chính cho thấy, trong những năm qua, TP Hải Phòng có nhiều cố gắng trong việc triển khai, điều hành dự toán thu chi ngân sách; HĐND, UBND thành phố đã triển khai và ban hành kịp thời các quy định và hướng dẫn theo thẩm quyền về quản lý, điều hành tài chính, ngân sách năm 2023 và thời kỳ 2022-2025.

Tuy nhiên, trong triển khai thực hiện, các cơ quan tham mưu đã trình UBND, HĐND thành phố ban hành quy định và hướng dẫn về quản lý, điều hành tài chính, NSNN trên địa bàn còn một số nội dung chưa phù hợp, cần phải điều chỉnh, bổ sung như:

HĐND thành phố giao dự toán thu, chi NSNN cho huyện đảo Bạch Long Vĩ như đơn vị dự toán (các sở, ngành) thuộc UBND thành phố (không thực hiện giao dự toán thu, chi ngân sách cấp huyện) dẫn đến HĐND huyện đảo Bạch Long Vĩ không thực hiện.

HĐND, UBND thành phố ban hành quy định phân bổ vốn và thanh toán vốn đầu tư công chưa đúng quy định của Luật Đầu tư công số 39/2019/QH14 ngày 13/6/2019. Việc HĐND, UBND thành phố ban hành quy định phân bổ vốn tối đa dẫn đến phát sinh nợ xây dựng cơ bản thời điểm 31/12/2023 là 2.437.495 triệu đồng.

Sở Tài chính thực hiện chi ngân sách theo hình thức lệnh chi tiền chưa đúng quy định của Luật NSNN số tiền 476.585 triệu đồng. Ảnh: TQ

Ban quản lý dự án sử dụng vốn đầu tư công tại 55 dự án với tổng số tiền 10.676 triệu đồng. Kho bạc Nhà nước không tất toán được tài khoản đối với 28 dự án đã hoàn thành và phê duyệt quyết toán chưa đúng khoản 2 Điều 11 Thông tư số 18/2020/TT-BTC.

Năm 2023, một số dự án đã hoàn thành nhưng không được bố trí đủ vốn thanh toán, các ban quản lý dự án phải trích chi phí quản lý tại các dự án được bố trí vốn trong năm 2023 để bù đắp dẫn đến trích chi phí quản lý theo tiến độ vượt quy định, chưa phù hợp với khối lượng nhiệm vụ, công việc quản lý dự án là 11.388 triệu đồng.

Thành phố có 10 doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, trong đó 9/10 doanh nghiệp có vốn chủ sở hữu (bao gồm cả nguồn vốn xây dựng cơ bản do NSNN cấp) lớn hơn vốn điều lệ 978.473 triệu đồng.

Thời điểm thanh tra (tháng 5/2024), Sở Tài chính chưa tham mưu phương án trình UBND thành phố báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét phê duyệt chủ trương tăng vốn điều lệ làm căn cứ triển khai hoặc xử lý thu nộp NSNN theo đúng quy định của Luật số 69/2014/QH13 ngày 26/11/2014.

Ngày 12/4/2022, HĐND thành phố Hải Phòng ban hành Nghị quyết số 05/NQ- HĐND về việc hỗ trợ tài chính duy trì và phát triển bóng đá giai đoạn 2022-2026, chưa đúng quy định với kinh phí 250.000 triệu đồng (mức hỗ trợ bình quân 50.000 triệu đồng/năm).

Thời điểm thanh tra, thành phố chưa xử lý dứt điểm việc góp vốn NSNN thành lập công ty cổ phần, sắp xếp thoái vốn Nhà nước, xử lý các khoản nợ thuế và xây dựng phương án sử dụng sân vận động Lạch Tray vào mục đích liên doanh, liên kết, cho thuê theo quy định của pháp luật.

Việc quản lý thu nợ thuế và các khoản nộp NSNN, thời điểm 31/12/2023, tổng số nợ theo dõi trên hệ thống quản lý thuế tập trung (TMS) là 2.800.419 triệu đồng, trong đó, nợ có khả năng thu hồi 2.359.199 triệu đồng; nợ khó thu 441.219 triệu đồng.

Thực tế, tổng số tiền nợ thuế tại ngày 31/12/2023 là 4.493.870 triệu đồng, chiếm 10,3% so với tổng thu nội địa năm 2023 (43.471.558 triệu đồng), vượt chỉ tiêu Tổng cục Thuế giao tại Công văn số 46/TCT-QLN ngày 9/1/2023 (tiền thuế nợ không vượt quá 8%).

Nợ của khối doanh nghiệp đóng tàu liên quan đến Tập đoàn Vinashin tồn tại từ năm 2010 đến 31/12/2023 là 340.536 triệu đồng, gồm, tiền thuế 105.458 triệu đồng; tiền chậm nộp 235.078 triệu đồng. Đến ngày 30/4/2024, đã thu nộp NSNN 38.782 triệu đồng.

Một số doanh nghiệp có nợ đọng về tiền thuê đất như: Công ty TNHH MTV Đóng tàu Bạch Đằng (số phải nộp năm 2023 là 44.003 triệu đồng; tính đến ngày 30/4/2024, công ty đã nộp 2.665 triệu đồng; số còn phải nộp 41.337 triệu đồng; tiền chậm nộp tính đến ngày 30/4/2024 là 15.081 triệu đồng); Công ty TNHH Một thành viên Xuất nhập khẩu Vật tư Tàu thủy (số phải nộp năm 2023 là 25.994 triệu đồng, số còn phải nộp 25.994 triệu đồng, tiền chậm nộp tính đến ngày 30/4/2024 là 22.015 triệu đồng).

Thời điểm 31/12/2023, số nợ tiền thuế và chậm nộp của 5 doanh nghiệp xăng dầu là 598.250 triệu đồng (nợ tiền thuế là 520.142 triệu đồng; tiền chậm nộp là 78.108 triệu đồng).

Đối với tiền cấp quyền khai thác khoáng sản, nợ tại thời điểm 31/12/2023 là 34.907 triệu đồng (trong đó nợ có khả năng thu 17.397 triệu đồng, nợ khó thu 17.510 triệu đồng).

UBND thành phố Hải Phòng chưa ban hành giá thuê nhà làm căn cứ tổ chức thu tiền thuê nhà thuộc sở hữu Nhà nước tại 5 dự án.

Sở Tài nguyên và Môi trường chưa tham mưu trình UBND thành phố ban hành giá đất cụ thể, gia hạn thời gian thuê đất… Ảnh: TQ

Sở Tài nguyên và Môi trường chưa tham mưu trình UBND thành phố ban hành giá đất cụ thể, gia hạn thời gian thuê đất, ký hợp đồng cho thuê đất, ban hành đơn giá cho thuê mặt nước dẫn đến không có căn cứ để thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, thuê mặt nước tại 448 vị trí, với tổng diện tích 4.713.714 m2. Chậm xác định giá đất cụ thể tại Dự án Khu đô thị mới ngã 5 - Sân bay Cát Bi do Công ty TNHH MTV Thương mại đầu tư phát triển đô thị làm chủ đầu tư, công ty đã tạm nộp NSNN 539.697 triệu đồng.

Kiểm tra, đối chiếu xác suất hồ sơ kê khai thuế của 8 doanh nghiệp tại Cục Thuế và Chi cục Thuế huyện Thủy Nguyên thấy kê khai quyết toán thuế chưa đúng phải xử lý tài chính với tổng số tiền 255.018 triệu đồng.

UBND thành phố chưa rà soát xử lý dứt điểm hoặc nộp NSNN các khoản thu về xử lý tài sản công số tiền 63.792 triệu đồng. Một số chủ đầu tư chưa kê khai, nộp tiền bảo vệ, phát triển đất trồng lúa với tổng chi phí đã được phê duyệt trong tổng mức đầu tư của 8 dự án là 59.905 triệu đồng.

Sở Tài chính thực hiện chi ngân sách theo hình thức lệnh chi tiền chưa đúng quy định của Luật NSNN số tiền 476.585 triệu đồng; chưa phân bổ chi tiết dự toán cho các đơn vị sử dụng khi được HĐND giao với tổng số tiền 4.013.579 triệu đồng, dẫn đến trong năm không thực hiện được hết phải hủy dự toán 693.634 triệu đồng.

Một số dự án đã dừng triển khai thực hiện nhưng các chủ đầu tư chưa trình cấp có thẩm quyền xem xét, xử lý theo quy định với tổng luỹ kế vốn đã giải ngân 172.816 triệu đồng.

Thành phố chậm xử lý hoàn trả ngân sách Trung ương và tạm ứng từ ngân sách địa phương số tiền 1.232.634 triệu đồng; một số chủ đầu tư chậm thu hồi kinh phí tạm ứng vốn đầu tư quá hạn số tiền 889.756 triệu đồng.

Kỳ II: Kiến nghị xử lý hàng nghìn tỷ đồng